Επιτροπή Ειδημόνων για τον Προσδιορισμό του Δημοσίου Χρέους
Γιώργος Βάμβουκας
Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΑΣΟΕΕ)
Ποιο είναι το πραγματικό μέγεθος του δημοσίου χρέους της Ελλάδος;..
Απάντηση: Ούτε ο υπουργός οικονομικών δεν γνωρίζει το ακριβές επίπεδο του δημοσίου χρέους της χώρας! Πρόσφατα στοιχεία του υπουργείου οικονομικών, αναφέρουν ότι στις 31.12.2012 και μετά την διεκπεραίωση του δευτέρου κουρέματος, το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης διαμορφώθηκε σε 305,5 δις ευρώ (€). Αν και το δεύτερο κούρεμα συνέβαλε στην αισθητή πτώση του κρατικού χρέους, ωστόσο το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης είναι εμφανώς υψηλότερο από τα 280,3 δις €, που ήταν τον Μάρτιο 2012 μετά το πρώτο κούρεμα. Η άνοδος του δημοσίου χρέους οφείλεται στην βαθύτατη κρίση που διέρχεται η εθνική μας οικονομία. Όσο η ύφεση της ελληνικής οικονομίας θα διαιωνίζεται, τόσο ταχύτερη θα είναι η αύξηση του χρέους. Σε καμία χώρα του κόσμου, το δημόσιο χρέος της δεν μπορεί να μειωθεί σε συνθήκες παρατεταμένης οικονομικής κρίσης.
Εντούτοις, το απόλυτο ύψος του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης κυμαίνεται σήμερα γύρω στα 430 δις €. Πράγματι, με βάση τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου οικονομικών, η συνολική αξία των κρατικών ομολόγων μακρόχρονης διάρκειας και των βραχυπρόθεσμων εντόκων γραμματίων, υπολογίζεται σε 230 δις €. Αν στο ποσό αυτό προστεθούν τα 201 δις €, που αφορούν κυρίως δάνεια ληφθέντα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, συνάγεται ότι το πραγματικό χρέος της κεντρικής κυβέρνησης εκτιμάται το 2012 σε 431 δις € ή 222,5% του ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν).
Γιατί όμως το υπουργείο οικονομικών θεωρεί ότι το 2012, το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης ανήλθε σε 305,5 και όχι σε 431 δις €; Η απάντηση είναι ότι η διεύθυνση δημοσίου χρέους έχει προβεί στη σύναψη swaps (συμφωνίες ανταλλαγής), με συνέπεια κρατικά ομόλογα ονομαστικής αξίας 128 δις € να μην αθροίζονται στο δημόσιο χρέος. Τα swaps δίνουν τη δυνατότητα σε μια χώρα, να μεταφέρει μέρος του δημοσίου χρέους της στο μέλλον, χωρίς όμως το χρέος αυτό να καταγράφεται στο παρόν. Κατ’ αυτό τον τρόπο, το επίσημο δημόσιο χρέος της Ελλάδος εμφανίζεται σήμερα τεχνηέντως μικρότερο κατά αρκετές δεκάδες δις ευρώ. Ο κ. Στουρνάρας, ως στέλεχος του οικονομικού επιτελείου των κυβερνήσεων Σημίτη κατά την περίοδο 1996-2002, γνωρίζει πολύ καλά τις αλχημείες μείωσης του χρέους, ώστε η χώρα μας με πλασματικά στοιχεία το 2002 να εισέλθει στην ευρωζώνη.
Ωστόσο, μακάρι το χρέος της Ελλάδος να ήταν μόνο 431 δις €. Και τούτο, γιατί στο επίσημο χρέος της κεντρικής κυβέρνησης, δεν συνυπολογίζονται οι υφιστάμενες εγγυήσεις του ελληνικού δημοσίου 20 δις €, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του κράτους 9 δις € και το χρέος των ΔΕΚΟ (Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμοί) 15 δις €. Ο συμψηφισμός των χρεών αυτών στο χρέος των 431 δις €, ανεβάζει το συνολικό δημόσιο χρέος της Ελλάδος το 2012 στα 475 δις € ή 245,2% του ΑΕΠ.
Δυστυχώς, τα βάσανα της καταχρεωμένης Ελλάδος έχουν συνέχεια. Στο εθνικό χρέος μιας χώρας αθροίζεται και το χρέος του εγχώριου τραπεζικού της συστήματος. Σύμφωνα με πηγές του ΔΝΤ (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο), το χρέος των εγχώριων τραπεζών εκτιμάται το 2012 τουλάχιστον σε 240 δις €. Άρα, το εθνικό χρέος της Ελλάδος, δημόσιο και ιδιωτικό, υπολογίζεται το 2012 σε 715 δις € ή 369% του ΑΕΠ.
Οι πιο πάνω διαπιστώσεις προκαλούν πολλά ερωτήματα. Ποια είναι η ακριβής αξία των swaps που έχουν συναφθεί; Ποια είναι η δομή και η χρονική διάρκεια των swaps; Ποιο είναι το αληθινό χρέος των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα; Ποια είναι η ονομαστική αξία των κρατικών χρεογράφων, που δεν καταγράφεται στο σημερινό δημόσιο χρέος; Ενδέχεται με τα διαδοχικά κουρέματα του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης, ένα μέρος των τραπεζικών χρεών να περνούν υπογείως στο δημόσιο χρέος; Η Τράπεζα της Ελλάδος συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις σύναψης των swaps και αν ναι ποιος είναι ο ρόλος της; Ποια είναι η αξία των προμηθειών που συνοδεύουν τα swaps και ποιοι διεθνείς ή εγχώριοι φορείς τις καρπούνται;
Αυτά και άλλα φλέγοντα ερωτήματα, θα πρέπει να απαντηθούν από το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο.
Και κυρίως το καίριο ερώτημα:
Ποιο είναι το πραγματικό μέγεθος του δημοσίου χρέους της Ελλάδος; Η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα μπορεί να δοθεί μόνο από μια επιτροπή ειδημόνων και όχι βέβαια από τους παρακεντέδες του υπουργείου οικονομικών. Εννοείται ότι οι ειδήμονες που θα επιλεγούν δεν θα είναι κομματικοί εγκάθετοι ή άτομα κατευθυνόμενα από κατεστημένα κέντρα εξουσίας.