Του Γιώργου Παυλόπουλου
Ιστορίες φρίκης διαδραματίζονται καθημερινά στα νερά της Μεσογείου -στο Αιγαίο και το Λιβυκό, στα νότια παράλια της Ιταλίας και στα ανοιχτά της Ισπανίας. Το κοντέρ γυρίζει ασταμάτητα σαν τρελό μετρώντας, ως απρόσωπους αριθμούς, τους ανθρώπους που
έρχονται καθημερινά, αλλά και αυτούς που δεν τα καταφέρνουν, στην προσπάθειά τους να πατήσουν μια ασφαλή στεριά -450 χάθηκαν μόνο αυτή την εβδομάδα, ανεβάζοντας τον συνολικό απολογισμό από τις αρχές του έτους σε πάνω από 1.000...
Οι δουλέμποροι τους είχαν βεβαίως γεμίσει με ελπίδες, με αντίτιμο τον ιδρώτα μιας ζωής -από 1.000 ως 5.000 δολάρια κοστίζει το ταξίδι δίχως επιστροφή. Οι μεσάζοντες τους οδήγησαν νύχτα στα λιμάνια, ανθρώπινες σάρκες στιβαγμένες μέσα σε κοντέινερ, τρώγοντας ψίχουλα, πίνοντας ελάχιστο νερό και αναπνέοντας βρόμικο αέρα.
Όσοι άντεξαν, φορτώθηκαν στα σαπιοκάραβα που περίμεναν στα λιμάνια και ξεκίνησαν για να διαβούν τον δικό τους Ρουβίκωνα, που πολλούς τους οδήγησε κατευθείαν στον Άδη. Εγκαταλειμμένους στη μέση του πελάγους από τα «βαποράκια» των μαφιόζων, λιωμένους από την πείνα, τη δίψα και τις αρρώστιες ή ακόμη και έχοντας πέσει θύματα ανθρωποφαγίας, μιας και για τούτο το ταξίδι η ανθρωπιά συχνά δεν αγοράζει εισιτήριο.
Οι περισσότεροι, τελικά, έφτασαν ή περισυλλέχθηκαν αποκαμωμένοι, μα ευγνωμονώντας την τύχη τους και το θεό τους. Πολύ γρήγορα, βεβαίως, το ξανασκέφτηκαν, κλεισμένοι στα συρματοπλέγματα των στρατοπέδων συγκέντρωσης ή γυρίζοντας σαν κολασμένοι σε δρόμους, πλατείες και χωράφια, αναζητώντας τον παράδεισο που τους είχαν τάξει. Μαζί και τα χρήματα για να ξεπληρώσουν τον δουλέμπορο, ο οποίος έχει πάρει μόνο την προκαταβολή -διαφορετικά, ξέρουν πως οι δικοί τους που έχουν μείνει πίσω κινδυνεύουν...
Ανθρώπινα «κύματα»
Στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, κυρίως στην Ιταλία και την Ελλάδα που δέχονται τα περισσότερα και τα πιο μαζικά ανθρώπινα κύματα, έχει σημάνει συναγερμός. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης για τη Μετανάστευση (IOM), από την αρχή της χρονιάς έχουν φτάσει στην Ιταλία περισσότεροι από 20.000 πρόσφυγες, αριθμός ίδιος και και λίγο μικρότερος σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2014 -όμως, οι θάνατοι έχουν δεκαπλασιαστεί!
Στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, κυρίως στην Ιταλία και την Ελλάδα που δέχονται τα περισσότερα και τα πιο μαζικά ανθρώπινα κύματα, έχει σημάνει συναγερμός. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης για τη Μετανάστευση (IOM), από την αρχή της χρονιάς έχουν φτάσει στην Ιταλία περισσότεροι από 20.000 πρόσφυγες, αριθμός ίδιος και και λίγο μικρότερος σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2014 -όμως, οι θάνατοι έχουν δεκαπλασιαστεί!
Πάνω από 10.000
Την ίδια στιγμή, στην Ελλάδα, ο αριθμός αυτών που πάτησαν γη μέσω θαλάσσης έχει ξεπεράσει τους 10.000, αριθμός που είναι υπερτριπλάσιος σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.
Την ίδια στιγμή, στην Ελλάδα, ο αριθμός αυτών που πάτησαν γη μέσω θαλάσσης έχει ξεπεράσει τους 10.000, αριθμός που είναι υπερτριπλάσιος σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.
Οι γνωρίζοντες προειδοποιούν, μάλιστα, ότι οι.. αφίξεις θα είναι πολύ περισσότερες τους επόμενους μήνες, καθώς ο καιρός θα καλμάρει και θα διευκολύνει τον διάπλου της Μεσογείου.
Ήδη, άλλωστε, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή υπηρεσία φύλαξης των συνόρων, τη Frontex, το 2014 καταγράφηκε αύξηση της τάξης του 180% -274.000 έναντι περίπου 100.000 το 2013- στον αριθμό των ανθρώπων που εισήλθαν παράτυπα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, προερχόμενοι κυρίως από τη Συρία και το Ιράκ, τη Λιβύη και την Παλαιστίνη, την Ερυθραία, το Σουδάν, τη Νιγηρία και τη Σομαλία, καθώς και πολλές άλλες χώρες όπου μαίνονται οι πόλεμοι και οι εμφύλιες συγκρούσεις, στις οποίες χιλιάδες χάνονται καθημερινά από τις επιδημίες και τη φτώχεια.
Καθώς δε εκεί τίποτα δεν έχει αλλάξει προς το καλύτερο -το αντίθετο συμβαίνει, καθώς χώρες ολόκληρες διαλύονται και τα σύνορα ξαναχαράζονται- δεν υπάρχει κανείς λόγος αισιοδοξίας ότι η ροή προσφύγων προς την Ευρώπη θα ανακοπεί. Ούτε, φυσικά, ότι θα μειωθούν οι χαμένες ζωές, που πέρυσι ξεπέρασαν τις 3.500.
Στην πρώτη γραμμή
Οι κυβερνήσεις και οι αρχές των δύο χωρών που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, της Ιταλίας και της Ελλάδας, προσπαθούν με νύχια και με δόντια να διαχειριστούν το πρόβλημα.
Οι κυβερνήσεις και οι αρχές των δύο χωρών που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, της Ιταλίας και της Ελλάδας, προσπαθούν με νύχια και με δόντια να διαχειριστούν το πρόβλημα.
Ταυτόχρονα, στρέφονται οργισμένες προς τις Βρυξέλλες και τον πλούσιο ευρωπαϊκό Βορρά, που μοιάζουν να σφυρίζουν αδιάφορα -με το επιχείρημα ότι κάνουν ήδη παραπάνω από όσα προβλέπουν οι σχετικές συνθήκες. «Το πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό, αλλά το φάρμακο είναι ιταλικό. Αυτό δεν γίνεται», δήλωσε ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών, Πάολο Τζεντιλόνι, απαιτώντας από την ΕΕ «ξεκάθαρες απαντήσεις». «Είναι ένα πρόβλημα που δεν μπορούμε να λύσουμε μόνοι μας», είπε και ο Έλληνας υπουργός Επικρατείας, Αλέκος Φλαμπουράρης, ενώ και η συνάδελφός του Τασία Χριστοδουλοπούλου έχει σημάνει συναγερμό και ζητά επειγόντως βοήθεια.
Θέμα στρατιωτικής επιχείρησες
Την ίδια στιγμή, βεβαίως, το πρόβλημα -και τα πτώματα- των προσφύγων δίνουν έδαφος και για την καλλιέργεια και προώθηση (γεω)πολιτικών σκοπιμοτήτων. Δεν είναι τυχαίο, για παράδειγμα, ότι αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μιλούν ανοιχτά για την ανάγκη να υπάρξει μια γενικευμένη στρατιωτική επιχείρηση στη Λιβύη, με δυνάμεις χωρών της ΕΕ, στήριξη των Αμερικανών και νομιμοποίηση του ΟΗΕ, προκειμένου να αποκατασταθεί η τάξη και να σταματήσει η ανεξέλεγκτη ροή προσφύγων (τα περί δημοκρατίας και ενίσχυσης της Αραβικής Άνοιξης, που αποτέλεσαν τη δικαιολογία για την επέμβαση του 2011 και την ανατροπή του Καντάφι, έχουν πλέον ξεχαστεί...).
Την ίδια στιγμή, βεβαίως, το πρόβλημα -και τα πτώματα- των προσφύγων δίνουν έδαφος και για την καλλιέργεια και προώθηση (γεω)πολιτικών σκοπιμοτήτων. Δεν είναι τυχαίο, για παράδειγμα, ότι αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μιλούν ανοιχτά για την ανάγκη να υπάρξει μια γενικευμένη στρατιωτική επιχείρηση στη Λιβύη, με δυνάμεις χωρών της ΕΕ, στήριξη των Αμερικανών και νομιμοποίηση του ΟΗΕ, προκειμένου να αποκατασταθεί η τάξη και να σταματήσει η ανεξέλεγκτη ροή προσφύγων (τα περί δημοκρατίας και ενίσχυσης της Αραβικής Άνοιξης, που αποτέλεσαν τη δικαιολογία για την επέμβαση του 2011 και την ανατροπή του Καντάφι, έχουν πλέον ξεχαστεί...).
Γάλλοι και Ιταλοί υποστηρίζουν πλέον ανοιχτά αυτό το σενάριο, ενώ μαζί του έχει αρχίσει να «φλερτάρει» και το Βερολίνο, με το επιχείρημα πως «τα αίτια της μετανάστευσης πρέπει να καταπολεμηθούν στις χώρες προέλευσης και τους ενδιάμεσους σταθμούς».
Θα μπορούσε, βεβαίως, να υπενθυμίσει κανείς σε όλους αυτούς τις τεράστιες ευθύνες που φέρουν για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί σε αυτές ακριβώς τις χώρες καθώς, μαζί με τους Αμερικανούς και τους ισχυρούς της περιοχής (Σ. Αραβία, Αίγυπτο, Ιράν, Ισραήλ, Τουρκία κ.λπ.), τις έχουν μετατρέψει σε πεδία σύγκρουσης των δικών τους στρατηγικών συμφερόντων. Αλλά και να τους υποδείξει ότι ο καλύτερος τρόπος για να βρεθεί λύση είναι να δοθούν λεφτά και να σταματήσει η αποικιακού τύπου κλοπή του πλούτου τους. Υπάρχει, όμως, κάποιος για να ακούσει;
Ακροδεξιός κίνδυνος
Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες γνώσεις για να καταλάβει οποιοσδήποτε ότι το σκηνικό που έχει διαμορφωθεί και οι έντονες πιέσεις οι οποίες ασκούνται στις κοινωνίες πολλών ευρωπαϊκών χωρών, αποτελούν βούτυρο στο ψωμί των πάσης φύσης ακροδεξιών και ρατσιστικών κομμάτων. Σε συνδυασμό με τη μαζική ανεργία και την άγρια λιτότητα που επιβάλλουν οι ισχυροί της ΕΕ, έχουμε κάθε λόγο να φοβόμαστε ότι η επιδείνωση του προβλήματος με τους πρόσφυγες θα δώσει νέα ώθηση σε αυτές τις απόψεις, κορυφαίοι εκπρόσωποι των οποίων έχουν άλλωστε ταχθεί ανοιχτά υπέρ της μετατροπής των σαπιοκάραβων που μεταφέρουν τους μετανάστες σε ζωντανούς στόχους για τα βλήματα των πολεμικών πλοίων και αεροπλάνων...
- 274.000 πρόσφυγες έφτασαν πέρυσι στην Ευρώπη μέσω Μεσογείου, αριθμός μεγαλύτερος κατά περίπου 180% σε σχέση με το 2013. Η μεγάλη πλειοψηφία (γύρω στις 170.000) αφορά στην Ιταλία, ενώ ακολουθεί η Ελλάδα (πάνω από 50.000).
- 1.000-5.000 δολάρια χρεώνουν το ταξίδι οι δουλέμποροι, που συχνά παίρνουν προκαταβολή και εξοφλούνται σε δόσεις, με εγγύηση τους συγγενείς των προσφύγων που μένουν πίσω.
- 20.000 τουλάχιστον άνθρωποι έχουν πεθάνει τις δύο τελευταίες δεκαετίες προσπαθώντας να διασχίσουν τη Μεσόγειο προς την Ευρώπη. Μόνο πέρυσι έφτασαν τους 3.500, ενώ φέτος ξεπερνούν ήδη τους 1.000.
- 45% περισσότερες ήταν σε σχέση με το 2013 οι νέες αιτήσεις για άσυλο που κατατέθηκαν πέρυσι στις βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες, ο υψηλότερος αριθμός των τελευταίων 22 ετών. Τρεις στις δέκα προέρχονται από Σύρους και Ιρακινούς.
- 4.500 πρόσφυγες έχουν φτάσει από την αρχή του 2015 μόνο στη Λέσβο.
- ημερησια