17 Νοε 2019

Βολιβία, ο Μοράλες έφυγε, τα προβλήματα μένουν


ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θύμα του πρώτου «υβριδικού πραξικοπήματος» στη Λατινική Αμερική έπεσε ο παραιτηθείς πρόεδρος της Βολιβίας, Εβο Μοράλες, ο οποίος διέφυγε από τη χώρα του και εξασφάλισε πολιτικό άσυλο στο Μεξικό. Στη νέα αυτή μορφή ..
δημοκρατικής εκτροπής, ο στρατός απέφυγε να καταλάβει την εξουσία, αρκούμενος να αποσύρει την εμπιστοσύνη του από τον Μοράλες, η εκλογή του οποίου για τέταρτη θητεία αμφισβητήθηκε από μερίδα ψηφοφόρων και από τους εκλογικούς παρατηρητές του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών. Η ηγεσία του στρατού, που έχει μακρά ιστορία παρέμβασης στα πολιτικά πράγματα της Βολιβίας, επέλεξε να «διευκολύνει» την ανάληψη της εξουσίας από τη γερουσιαστή Τζανίν Ανιέζ, η οποία, ως υπηρεσιακή πρόεδρος του Κογκρέσου, διαθέτει τη συνταγματική νομιμοποίηση να αντικαταστήσει τον Μοράλες.
Εχοντας παραμείνει 13 χρόνια στην εξουσία, ο Εβο Μοράλες, ο οποίος οφείλει την πολιτική του σταδιοδρομία στην επιτυχία του ως συνδικαλιστής οργάνωσης ακτημόνων καλλιεργητών κόκας, της πρώτης ύλης για την παραγωγή κοκαΐνης, ανήκει στη γενιά αριστερών πολιτικών της δεκαετίας του 2000. Πολιτικοί όπως ο Ούγκο Τσάβεζ στη Βενεζουέλα, ο πρώην αντάρτης Τουπαμάρος Πέπε Μουχίκα στην Ουρουγουάη και ο πρώην συνδικαλιστής μεταλλουργίας Λούλα στη Βραζιλία οδήγησαν σε ριζική αναμόρφωση του πολιτικού χάρτη της Λατινικής Αμερικής. Σε αντίθεση με ιδεολογικούς συνοδοιπόρους του στη Βενεζουέλα και στην Κούβα, όμως, ο Εβο Μοράλες επέδειξε αξιοθαύμαστο οικονομικό ρεαλισμό, όπως επισημαίνει σε άρθρο της η οικονομική ιστοσελίδα Bloomberg, επιτυγχάνοντας πρωτόγνωρη οικονομική ανάπτυξη: Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Βολιβίας τριπλασιάστηκε, φθάνοντας τις 3.600 δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ. Η χώρα παραμένει, πάντως, η φτωχότερη της Λατινικής Αμερικής. Τα σημαντικά έσοδα από το φυσικό αέριο επέτρεψαν στον Μοράλες να «χτίσει» πλεόνασμα προϋπολογισμού, αυξάνοντας παράλληλα τις κοινωνικές παροχές. Με την υποχώρηση των τιμών του φυσικού αερίου, όμως, η χώρα επέστρεψε στα ελλείμματα, με την κεντρική τράπεζα να έχει καταναλώσει το ήμισυ των συναλλαγματικών αποθεμάτων της την τελευταία πενταετία, σε μια προσπάθεια στήριξης του εθνικού νομίσματος.
Ο Μοράλες εξόργισε μερίδα ψηφοφόρων, οι οποίοι θεώρησαν ότι η απόφασή του να αγνοήσει το αποτέλεσμα δημοψηφίσματος για περιορισμό των προεδρικών θητειών αποτελούσε από μόνη της πραξικόπημα. Η άρνηση της αντιπολίτευσης, που σύμφωνα με τους οπαδούς του Μοράλες εκφράζει την πλέον οπισθοδρομική και συντηρητική μερίδα ψηφοφόρων, να αναγνωρίσει το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών της 20ής Οκτωβρίου, έδωσε το έναυσμα για την παρούσα πολιτική κρίση. Η έκθεση του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών στις 10 Νοεμβρίου κατάφερε το τελικό πλήγμα στον Μοράλες, ο οποίος ακολούθησε τη «σύσταση» του αρχηγού του στρατού να παραιτηθεί. Σε μήνυμά του στο Twitter από το Μεξικό, έκανε λόγο για στρατιωτικό πραξικόπημα και δεσμεύθηκε να επιστρέψει «ισχυρότερος» στη χώρα του.
Παρότι οι ισχυρισμοί του Μοράλες και των αριστερών υποστηρικτών του στη Δύση για πραξικόπημα είναι δυνατόν να αμφισβητηθούν, αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι η υπηρεσιακή πρόεδρος της χώρας, Τζανίν Ανιέζ, διακατέχεται από βαθιά ρατσιστική περιφρόνηση για τον Μοράλες και για το σύνολο των αυτοχθόνων Ινδιάνων της Βολιβίας. Σε πρόσφατο μήνυμά της στο Twitter έγραφε: «Θέλω η Βολιβία να απαλλαγεί από τις σατανιστικές δοξασίες των αυτοχθόνων. Η πόλη δεν είναι κατάλληλη για τους αυτόχθονες. Ας επιστρέψουν στα βουνά και στις πεδιάδες τους».
Αποικιακές προκαταλήψεις
Η υπηρεσιακή πρόεδρος εκφράζει τις βαθιές αποικιακές προκαταλήψεις της άρχουσας τάξης της Βολιβίας. Οι Ινδιάνοι –στους οποίους συγκαταλέγεται ο Μοράλες, αλλά και ποσοστό 70% του πληθυσμού της χώρας– θεωρούνται φορείς «σατανιστικών δοξασιών» και είναι ανίκανοι να διαχειρισθούν την εξουσία. Αλλο «βαρίδι» της αντιπολίτευσης είναι η ταύτισή της στα μάτια πολλών Βολιβιανών με τις πιο ζοφερές περιόδους της σύγχρονης ιστορίας της χώρας, και συγκεκριμένα με τη δικτατορία του Ούγκο Μπάντσερ τη δεκαετία του 1970. Ο απόγονος Γερμανών ζυθοποιών Μπάντσερ είχε προσλάβει τον περιβόητο επικεφαλής της Γκεστάπο στην κατεχόμενη Λυών, Κλάους Μπάρμπι, ως σύμβουλό του για την αναδιοργάνωση της αστυνομίας. Από τη μεριά της, η Τζανίν Ανιέζ φιλοδοξεί να γίνει η εκφραστής της επιστροφής στην πλέον αυστηρή μορφή καθολικού δόγματος, η οποία αντιμετωπίζει εχθρικά κάθε παρέκκλιση από τους κανόνες του Βατικανού.
Η αντιπολίτευση στον Μοράλες καλείται τώρα να αποδείξει ότι δεν έχει καμία σχέση με τους υπερμάχους των οδυνηρών νεοφιλελεύθερων πολιτικών των αρχών της δεκαετίας του 2000, που επέβαλαν στη Βολιβία αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία, μαζικές ιδιωτικοποιήσεις στον ενεργειακό τομέα και χιλιάδες απολύσεις στον τομέα της εξόρυξης. Ενα από τα ισχυρότερα στελέχη της αντιπολίτευσης, ο Κάρλος Μέζα, ήταν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης του συντηρητικού προέδρου Σάντσες ντε Λοσάδα, γνωστού και ως «ελ Γκρίνγκο» (ο Αμερικανός), η κυβέρνηση του οποίου διέταξε τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων του 2003 με περισσότερους από 60 νεκρούς.
https://www.kathimerini.gr/
Έντυπη