Γράφει ο ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ
Ο κανονισμός που τον έχει εγκρίνει με απόφαση του ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας αναδεικνύει προχειρότητα, άγνοια νόμων και προεδρικών διαταγμάτων καθώς καταγράφεται ανάληψη αρμοδιοτήτων που έχουν ανατεθεί σε άλλους φορείς του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, άγνοια ή και αδιαφορία για τις διαδικασίες σε NATO και Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πρόκειται επί της ουσίας για τη δυναμική είσοδο ενός νέου –και εν πολλοίς ανεξέλεγκτου– δρώντα στον τομέα των εξοπλισμών, που θα διέπετε από ένα ξεχωριστό και ιδιαιτέρως προνομιακό νομικό καθεστώς. Αυτό αναμένεται να δημιουργήσει τριβές και προβλήματα. Εκτός κι αν ένας εκ των στόχων της ίδρυσής του είναι ακριβώς αυτός… Ανατρέχοντας στον κανονισμό θέτουμε σειρά των κυριότερων ερωτημάτων και καλούμε τον υπουργό Εθνικής Άμυνας να μας απαντήσει:
>Άρθρο 5 παράγραφος β, διαβάζουμε:
«Κατηγορίες προγραμμάτων και έργων ΕΑ [Έρευνας & Ανάπτυξης]
Το ΕΛΚΑΚ, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, αναλαμβάνει την υλοποίηση:
α) προγραμμάτων και έργων ΕΑ που συμπεριλαμβάνονται στον Ειδικό Στρατηγικό Σχεδιασμό Προγραμμάτων Έρευνας και Ανάπτυξης (εφεξής ΕΣΣΠΕΑ),
β) προγραμμάτων και έργων ΕΑ που δεν συμπεριλαμβάνονται στον ΕΣΣΠΕΑ,…»
Δικαίως προκύπτει το ερώτημα, πως είναι δυνατόν το ΕΛΚΑΚ να υλοποιεί έργα έρευνας και ανάπτυξης που ΔΕΝ συμπεριλαμβάνονται στον Ειδικό Στρατηγικό Σχεδιασμό Προγραμμάτων Έρευνας και Ανάπτυξης, ο οποίος εγκρίνεται από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ);
Αν υπάρχουν προτάσεις από το οικοσύστημα για τέτοια έργα μήπως θα πρέπει πρώτα να προωθούνται στο ΥΠΕΘΑ, να εγκρίνονται από αυτό και να εντάσσονται στο ΕΣΣΠΕΑ, ώστε να επιτραπεί η υλοποίηση / χρηματοδότησή τους από το ΕΛΚΑΚ;
>Το άρθρο 6 επιδεινώνει την κατάσταση, καθώς διαβάζουμε:
Διαδικασίες υλοποίησης έργων ΕΑ του ΕΣΣΠΕΑ
1. Με μέριμνα της καθ’ ύλην αρμόδιας διεύθυνσης του ΕΛΚΑΚ καθορίζονται έργα ΕΑ [Έρευνας & Ανάπτυξης] για καθένα από τα προγράμματα του ΕΣΣΠΕΑ.
2. Οι καθ’ ύλην αρμόδιες διευθύνσεις υποβάλλουν εισήγηση στο ΔΣ [Διοικητικό Συμβούλιο] του ΕΛΚΑΚ για το σύνολο των καθορισθέντων έργων ΕΑ, η οποία περιλαμβάνει:
α) την αξιολόγηση των τεχνικών και των χρηματοδοτικών απαιτήσεων κάθε έργου,
β) την προτεραιοποίησή τους και
γ) τη διαδικασία ανάθεσης συμβάσεων ΕΑ.
3. Η διαδικασία της παρ. 2 ακολουθείται και για έργα ή προγράμματα ΕΑ που δεν συμπεριλαμβάνονται στον ΕΣΣΠΕΑ και για τα οποία δεν υπάρχει άμεσο επιχειρησιακό ενδιαφέρον των Ενόπλων Δυνάμεων.
Δηλαδή:
-Η όποια Διεύθυνση του ΕΛΚΑΚ, από που αντλεί την αρμοδιότητα να αξιολογεί τις τεχνικές απαιτήσεις ενός έργου ΕΑ που προφανώς έχει θέσει το αρμόδιο Γενικό Επιτελείο;
-Το ΔΣ του ΕΛΚΑΚ, έχει αρμοδιότητα να προτεραιοποιεί τις απαιτήσεις του ΥΠΕΘΑ για υλοποίηση έργων ΕΑ, όπως έχουν εγκριθεί και ενταχθεί στο ΕΣΣΠΕΑ; Δηλαδή, το ΔΣ του ΕΛΚΑΚ καθορίζει ποιο υπό ανάπτυξη σύστημα είναι πρώτης ή δεύτερης προτεραιότητας για το ΥΠΕΘΑ;
-Το ΔΣ του ΕΛΚΑΚ αποφάσισε μεν ότι ένα έργο ενταγμένο στο ΕΣΣΠΕΑ είναι δεύτερης προτεραιότητας, μπορεί όμως να αποφασίσει την υλοποίηση έργου που για το οποίο δεν υπάρχει άμεσο επιχειρησιακό ενδιαφέρον των Ενόπλων Δυνάμεων; Με ποια κριτήρια; Βάσει ποιων τεχνικο-επιχειρησιακών απαιτήσεων; Με ποια σκοπιμότητα αφού δεν υφίσταται άμεσο ενδιαφέρον των Ενόπλων Δυνάμεων;
>Η προχειρότητα και η άγνοια απεικονίζονται στο άρθρο 7 του κανονισμού, διαβάζουμε:
7.1.β και γ
«Τα διακρατικά προγράμματα συμπεριλαμβανομένων των ΔΟΠΕΑΣ [Διεθνή Διακρατικά Ολοκληρωμένα Προγράμματα Αναπτυξιακής Συνεργασίας] προετοιμάζονται, καταρτίζονται και συνάπτονται ακολουθώντας τα εξής στάδια:
………….,
β) την κατάρτιση διακρατικής συμφωνίας …»
και στην επόμενη παράγραφο 3:
«Η κατάρτιση των διακρατικών συμφωνιών πραγματοποιείται από τη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (εφεξής ΓΔΑΕΕ) κατόπιν εισήγησης σχετικού σχεδίου από το ΔΣ του ΕΛΚΑΚ. Ειδικά για τα ΔΟΠΕΑΣ, η σύναψη της σχετικής συμφωνίας πραγματοποιείται από τη ΓΔΑΕΕ με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας κατόπιν εισήγησης του ΔΣ του ΕΛΚΑΚ.»
Ρωτάμε:
-Τελικά ποιος έχει την αρμοδιότητα κατάρτισης των διακρατικών συμφωνιών το ΕΛΚΑΚ σύμφωνα με την παράγραφο 1.β ή η ΓΔΑΕΕ σύμφωνα με την παράγραφο 3;
-Με ποιο νόμο αρμοδιότητες που ανατίθενται με τον κανονισμό του ΕΛΚΑΚ έχουν αφαιρεθεί από τις αρμοδιότητες της ΓΔΑΕΕ, όπως προβλέπονται την ισχύουσα νομοθεσία;
-Οι εταίροι μας στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν συμφωνήσει το ΥΠΕΘΑ να εκπροσωπείται σε μελέτες τεχνικο-επιχειρησιακών απαιτήσεων και διαπραγματεύσεις, σύναψη και διαχείριση διακρατικών συμβάσεων, από εκπροσώπους ιδιωτικής Ανώνυμης Εταιρείας;
Άρθρο 8.
Αφού προτείνουμε τους εισηγητές του κανονισμού να διαβάσουν με προσοχή τον κανονισμό του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (EDF: European Defence Fund), υποβάλλουμε τα ερωτήματα:
-Το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας του EDF, που περιλαμβάνει την πρόσκληση υποβολής ανταγωνιστικών προτάσεων σε συγκεκριμένες κατηγορίες δράσεων ΕΑ, εκδίδεται πράγματι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι όμως αποτέλεσμα πολυετών προπαρασκευαστικών συσκέψεων των υπουργείων Άμυνας στις οποίες συμμετέχει η ΓΔΑΕΕ. Η διαβούλευση των απαιτήσεων κάθε δράσης γίνονται στα πλαίσια των παραπάνω προπαρασκευαστικών συσκέψεων και ανακοινώνονται στη πρόσκληση.
>Πού ακριβώς προβλέπεται η διαβούλευση της παραγράφου 8.3 του ΕΛΚΑΚ με τα κράτη μέλη της ΕΕ και ενδιαφερόμενες κοινοπραξίες που υποβάλλουν προτάσεις στο ΕΛΚΑΚ;
>Θα δημιουργήσει το ΕΛΚΑΚ νέα διαδικασία στην ΕΕ και στο EDF με σκοπό τον καθορισμό των αμοιβαίων αποδεκτών απαιτήσεων αμυντικών δυνατοτήτων κάθε προγράμματος ελληνικού ενδιαφέροντος και τυχόν αρχικών τεχνικών προδιαγραφών αυτού ανάλογα με τη φάση ανάπτυξης;
Βάσει του ετησίου προγράμματος του EDF η ΓΔΑΕΕ σε συντονισμό με τα Γενικά Επιτελεία εκδίδει απόφαση των συγκεκριμένων δράσεων ενδιαφέροντος του ΥΠΕΘΑ. Μέχρι σήμερα, οι ενδιαφερόμενοι ελληνικοί οικονομικοί φορείς ενημερώνουν τη ΓΔΑΕΕ για τη συμμετοχή τους ως συντονιστές ή μέλη σε κοινοπραξίες που θα υποβάλουν προτάσεις στο EDF και πολύ περιληπτικά για το περιεχόμενο των προτάσεων, αφού υφίσταται ζήτημα εμπιστευτικότητας λόγω της επερχόμενης αξιολόγησης από το EDF.
Η υποστήριξη ή μη των προτάσεων από το ΥΠΕΘΑ αποφασίζεται από τον υπουργό κατόπιν εισήγησης της ΓΔΑΕΕ, πριν την υποβολή των προτάσεων στο EDF, με κριτήριο την ένταξή τους στις εγκεκριμένες δράσεις και όχι κατόπιν αξιολόγησης των προτάσεων που είναι έργο της ΕΕ.
Αλλάζει άραγε η διαδικασία αυτή και το ΔΣ του ΕΛΚΑΚ θα αξιολογεί τις προτάσεις κοινοπραξιών με ελληνική συμμετοχή και θα αποφασίζει την υποστήριξή τους ή όχι;
Με βάση ποιο περιεχόμενο κάθε πρότασης θα γίνεται η αξιολόγηση αφού αυτό δεν αποδεσμεύεται από τις κοινοπραξίες και με βάση ποια κριτήρια;
>Άρθρο 17, διαβάζουμε:
«Αποδεικτικά Μέσα
1. Προς απόδειξη της καταλληλότητας των οντοτήτων που συμμετέχουν σε μια διαδικασία ανάθεσης, πρέπει με σαφήνεια να καθορίζονται στην οικεία πρόκληση τα απαιτούμενα αποδεικτικά μέσα…»
Μήπως λοιπόν πρέπει στον κανονισμό να μεταφερθεί επακριβώς η πρόβλεψη του Άρθρου 23 του ιδρυτικού νόμου του ΕΛΚΑΚ που αναφέρει ότι «Η καταλληλότητα τεκμαίρεται για τους φορείς που κατά τον χρόνο υποβολής της πρότασης είναι εγγεγραμμένοι στο Ενιαίο Μητρώο Επιχειρήσεων Αμυντικού Τομέα του άρθρου 64 του ν. 3978/2011 ή στο Μητρώο Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού του π.δ. 3/2008 (Α’ 3)»;
Τέλος, μεγάλη σπουδή διαπιστώσαμε στον κανονισμό του ΕΛΚΑΚ αφενός για τις διαδικασίες απευθείας ανάθεσης έργων ΕΑ ή σύναψη συμβάσεων με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, όπως κομψά αναφέρονται στον κανονισμό και αφετέρου για τις συμβάσεις προμήθειας των πρωτοτύπων προϊόντων.
Φυσικά, μας ενθουσίασε η δυνατότητα του ΕΛΚΑΚ για σύναψη συμβάσεων προμήθειας για λόγους που επιβάλλονται προς κάλυψη αναγκών εθνικής ασφάλειας και άμυνας της χώρας, χωρίς κανένα περιορισμό στο ύψος της σύμβασης.
Τούτων λεχθέντων, θα μπορούσε ενδεχομένως να εξεταστεί και το κατά πόσον τα ανωτέρω σχετίζονται με εμπειρίες του παρελθόντος, οπότε θα ενέπιπταν σε μια κατηγορία που θα περιγραφόταν με το γνωστό περί του «δις εξαμαρτείν»…
https://www.defence-point.gr/