Αποκαλυπτικά στοιχεία για το πώς βιώνουν οι Έλληνες την αυξανόμενη οικονομική και κοινωνική ανισότητα προκύπτουν από τη νέα παγκόσμια έρευνα του Ινστιτούτου Pew Research Center η οποία δημοσιοποιήθηκε τον Ιανουάριο 2025 και διεξήχθη τον προηγούμενο Μάρτιο
Το πλήρες κείμενο της έρευνας
Η έρευνα εξετάζει τις αντιλήψεις των κατοίκων σε 36 χώρες για την ανισότητα και τις διακρίσεις, με βάση το εισόδημα, το φύλο, τη φυλή, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις.
Στην Ελλάδα το 91% όσων συμμετείχαν στην έρευνα θεωρούν ότι το χάσμα ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς είναι πολύ μεγάλο ή αρκετά μεγάλο πρόβλημα ενώ ταυτόχρονα το 95% θεωρεί ότι η οικονομική ελίτ ευθύνεται για τη διεύρυνση των ανισοτήτων εξαιτίας της επιρροής που ασκεί στο πολιτικό σύστημα.
Πρόκειται για το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη, μετά τη Γερμανία (92%) και ένα από τα υψηλότερα παγκοσμίως, με τον διεθνή μέσο όρο να διαμορφώνεται στο 84%.
Το παραπάνω εύρημα δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς στη χώρα μας ο δείκτης οικονομικής ανισότητας είναι ο 6ος υψηλότερος στην ΕΕ, με το πλουσιότερο 20% του πληθυσμού να έχει 5,3 φορές υψηλότερο εισόδημα από το φτωχότερο 20%.
Σε γενικές γραμμές τα ποσοστά όσων θεωρούν την οικονομική ανισότητα πολύ μεγάλο πρόβλημα είναι υψηλότερα στις χώρες με μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, σε σχέση με τις χώρες με υψηλά εισοδήματα.
Στην Ελλάδα σε αυτή την κατηγορία ανήκει το 55% – ποσοστό που συμβαδίζει με το διεθνή μέσο όρο (54%)
Πιο ευαισθητοποιημένοι σε θέματα οικονομικής ανισότητας είναι όσοι ανήκουν στα αριστερά του ιδεολογικού φάσματος, έναντι όσων τοποθετούνται στη δεξιά και στο κέντρο.
Στην Ελλάδα το 75% των αριστερών θεωρεί πολύ μεγάλο πρόβλημα την ψαλίδα φτωχών-πλούσιων, ενώ το ίδιο πιστεύει μόνο το 46% των δεξιών και το 51% των κεντρώων.
Την ίδια ώρα τα κόμματα όμως της Αριστεράς χάνουν σε εκλογική επιρροή, γεγονός που δείχνει ότι έχει μάλλον υπερβαθεί ο παραδοσιακός πολιτικός άξονας.
Εξίσου αναμενόμενο είναι ότι οι πιο φτωχοί ανησυχούν περισσότερο για την οικονομική ανισότητα από ό,τι οι πιο πλούσιοι – αφού είναι άλλωστε οι άμεσα πληττόμενοι.
To 87% στην Ελλάδα απαιτεί αλλαγή του οικονομικού συστήματος
Στην Ελλάδα το 87% θεωρεί ότι το υπάρχον οικονομικό σύστημα χρειάζεται ολική αναμόρφωση ή πολύ σημαντικές αλλαγές.
Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη και σημαντικά υψηλότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο (79%).
Οι επτά στους δέκα θεωρούν ότι χρειάζονται ριζικές τομές στην ελληνική οικονομία, μακράν το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη όσο και παγκοσμίως.
Σχεδόν οι δύο στους δέκα θέλουν την ολική αλλαγή του οικονομικού συστήματος – όσο και ο παγκόσμιος μέσος όρος.
Στην Ελλάδα τo 95% θεωρεί σοβαρό παράγοντα ανισότητας την υπερβολική πολιτική επιρροή των πλουσίων – το υψηλότερο ποσοστό διεθνώς.
Τι επηρεάζει την ανισότητα: Ελλάδα όπως... Κολομβία;
Από τους συμμετέχοντες σε κάθε χώρα να αξιολογήσουν το πώς και αν συμβάλλουν στην ανισότητα έξι διαφορετικοί παράγοντες:
1) Οι πλούσιοι στη χώρα μας έχουν υπερβολικά μεγάλη πολιτική επιρροή.
2) Προβλήματα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα.
3) Κάποιοι άνθρωποι δουλεύουν πιο σκληρά από άλλους.
4) Κάποιοι γεννιούνται με περισσότερες ευκαιρίες από άλλους.
5) Οι υπολογιστές και τα ρομπότ κάνουν δουλειές που πριν έκαναν οι άνθρωποι.
6) Διακρίσεις εις βάρος φυλετικών και εθνοτικών μειονοτήτων.
Στην Ελλάδα το 95% θεωρούν ότι η πολιτική επιρροή της οικονομικής ελίτ συμβάλλει σε μεγάλο ή σημαντικό βαθμό στην ανισότητα ενω θεωρούν ότι το πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να αντισταθεί στις πιέσεις που ασκούνται απο τα μεγάλα οικονομικά σύμφέροντα.
Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό παγκοσμίως, σημαντικά υψηλότερο από το διεθνή μέσο όρο (76%).
Το ποσοστό όσων θεωρούν την πολιτική επιρροή των πλουσίων ως πολύ μεγάλο παράγοντα ανισότητας, ανέρχεται στην Ελλάδα στο 74% – το τρίτο υψηλότερο ποσοστό μετά τη Χιλή και την Κολομβία.
Ανισότητα και εκπαίδευση και βύσμα...
Το 85% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα θεωρεί σημαντικό παράγοντα ανισότητας τα προβλήματα στο εκπαιδευτικό σύστημα και το 82% την έλλειψη ίσων ευκαιριών.
Η αίσθηση νεποτισμού και αναξιοκρατίας είναι αισθητά μεγαλύτερη στην Ελλάδα από ό,τι στο μέσο όρο των 36 χωρών (75%) και αυτό ειναι βασικό γιατί η πανεπιστημιακή εκπαίδευση εκτόξευσε τις διαδικασίες της κοινωνικής κινητικότητας απο τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 ενώ αυτό φάίνεται να σταματά με την οικονομική κρίση.
Το γεγονός ότι στη χώρα μας «κάποιοι γεννιούνται με περισσότερες ευκαιρίες από άλλους» αξιολογείται ως πολύ σοβαρή αιτία ανισότητας από το 45% των ερωτηθέντων. Πρόκειται για το τρίτο υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη, μετά την Ιταλία και τη Βρετανία.
Λιγότεροι από τέσσερις στους δέκα στην Ελλάδα θεωρούν ως σοβαρή αιτία ανισότητας το ότι κάποιοι δουλεύουν πιο σκληρά από άλλους – ποσοστό που συμβαδίζει με τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Το ενδιαφέρον είναι ότι οι πιο φτωχοί και οι λιγότερο μορφωμένοι τείνουν να ενστερνίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό από τους πιο πλούσιους ή τους πιο μορφωμένους το ιδεολόγημα ότι η ανισότητα είναι αποτέλεσμα τεμπελιάς.
Στην Ελλάδα ένα 68% θεωρούμε ότι οι διακρίσεις λόγω εθνικής ή φυλετικής καταγωγής συμβάλλουν πολύ ή αισθητά στην ανισότητα.
Ωστόσο μόνο το 28% τις αξιολογεί ως σοβαρό παράγοντα ανισότητας, έναντι 43% στη Γαλλία και 35% στην Ιταλία και τη Βρετανία.
Στην Ελλάδα το 72% θεωρεί ότι τα σημερινά παιδιά θα ζήσουν χειρότερα από τους γονείς τους.
Παγκοσμίως το 57% θεωρούν ότι η επόμενη γενιά θα ζήσει χειρότερα, από οικονομικής άποψης, από ό,τι οι ίδιοι.
Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 72%, ενώ μόλις το 25% πιστεύει ότι τα σημερινά παιδιά θα έχουν καλύτερο μέλλον.
Πρόκειται για μια αντίληψη που η Ελλάδα μοιράζεται με τις περισσότερες χώρες των ανεπτυγμένων οικονομιών, όπου κυριαρχεί η οικονομική απαισιοδοξία.
Οι οικονομικά απαισιόδοξοι στην Ελλάδα αυξήθηκαν από 61% σε 72% σε μια πενταετία
Πάντως στην Ελλάδα το ποσοστό των απαισιόδοξων έχει αυξηθεί κατά 11% ποσοστιαίες μονάδες κατά την πενταετία διακυβέρνησης της ΝΔ – από 61% το 2019.
Παγκοσμίως τα ποσοστά οικονομικής απαισιοδοξίας έχουν αυξηθεί μετά την πανδημία.
Πιο αισιόδοξες είναι οι αναπτυσσόμενες οικονομίες, ιδίως στη νοτιοανατολική Ασία που ελπίζουν σε ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους, ίσως επειδή οι ίδιοι έχουν βιώσει την ανέχεια αλλά και την ανοδική κοινωνική κινητικότητα
www.bankingnews.gr