Tα ονόματα περίπου 230.000 πολιτών, οι οποίοι μέχρι πέρυσι δήλωναν ότι διαθέτουν αγροτικό και ζωικό κεφάλαιο, φαίνεται πως διαγράφονται από τη λίστα αυτών που δικαιούνται επιδοτήσεις, ως αποτέλεσμα των διαστάσεων που λαμβάνει το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, κάτι που επιβεβαιώνεται και μέσα από το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Ελέγχου (ΟΣΔΕ). Κάθε χρόνο, μέσω ΟΣΔΕ οι πολίτες δηλώνουν τις καλλιέργειες, τα βοσκοτόπια και το ζωικό κεφάλαιο που διαχειρίζονται και στη συνέχεια καταθέτουν αίτηση για επιδότηση.
Μέχρι σήμερα έχουν υποβληθεί μόλις 450.000 δηλώσεις ΟΣΔΕ, έναντι των 680.000 δηλώσεων που είχαν υποβληθεί το 2024, με την πλατφόρμα να κλείνει σε κάτι λιγότερο από 15 ημέρες. Ουσιαστικά, στα χαρτιά «αγνοούνται» περίπου 230.000… αγρότες, γεγονός που αποκαλύπτει το μέγεθος της «φούσκας» η οποία χαρακτήριζε το σύστημα των αγροτικών επιδοτήσεων για χρόνια, επιβεβαιώνοντας ότι χιλιάδες καλλιεργητές και κτηνοτρόφοι ήταν απλώς αριθμοί σε μια βάση δεδομένων, χωρίς ίχνος παραγωγικής δραστηριότητας. Και μπορεί η πλατφόρμα υποβολής να παραμένει ανοιχτή έως τις 31 Ιουλίου, όμως όλα δείχνουν πως ο φετινός απολογισμός θα απέχει πολύ από τα περυσινά μεγέθη, με έγκυρες πηγές του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να εκτιμούν ότι ο αριθμός δεν θα ξεπεράσει τις 500.000 δηλώσεις ΟΣΔΕ.
Το «ξεφούσκωμα»
Η υποβολή δήλωσης ΟΣΔΕ αποτελεί το βασικό εργαλείο καταγραφής των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και την απαραίτητη προϋπόθεση για την πρόσβαση σε κάθε είδους αγροτική ή κτηνοτροφική ενίσχυση, τόσο από ευρωπαϊκά όσο και από εθνικά κονδύλια. Επί της ουσίας, το σύστημα είναι η βάση δεδομένων του πρωτογενούς τομέα, όπου οι αγρότες υποβάλλουν ετησίως τις δηλώσεις τους για τις εκτάσεις και τα ζώα τους, και μέσω αυτής της πλατφόρμας ο ΟΠΕΚΕΠΕ ελέγχει, πιστοποιεί και τελικά εκταμιεύει τις αγροτικές και κτηνοτροφικές ενισχύσεις.
Να σημειωθεί ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ, ως αρμόδιος φορέας διαχείρισης και ελέγχου των κοινοτικών και εθνικών πόρων, βασίζεται αποκλειστικά στα στοιχεία που προέρχονται από το ΟΣΔΕ για να διανείμει τα κονδύλια. Η φετινή -έως τώρα- απότομη πτώση στις υποβληθείσες δηλώσεις ΟΣΔΕ υποδηλώνει -σύμφωνα με στελέχη του αρμόδιου υπουργείου- ότι οι επιτήδειοι δεν θα επιχειρήσουν να υποβάλουν αιτήσεις για επιδοτήσεις, κυρίως εξαιτίας του φόβου τους μην πιαστούν στη «φάκα». «Χιλιάδες “αγρότες” απλώς δεν εμφανίστηκαν. Η μεγάλη αυτή σιωπηλή έξοδος των ψευδών δηλώσεων είναι το πρώτο βήμα για μια ουσιαστική επανεκκίνηση του πρωτογενούς τομέα», εξηγούν οι ίδιες πηγές.
Από την πλευρά τους, στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ κρατούν μια πιο συντηρητική στάση για τη φετινή εικόνα των δηλώσεων ΟΣΔΕ, αφού όπως εξηγούν στη Realnews: «Το σύστημα ακόμη δεν έχει κλείσει. Μέχρι στιγμής παραμένουν σε προσωρινή ή πρόχειρη μορφή 450.000 δηλώσεις, ενώ από αυτές μόνο οι 150.000 έχουν οριστικοποιηθεί. Η διαφορά αυτή υπογραμμίζει ότι μεγάλο μέρος των αγροτών βρίσκεται ακόμη στη διαδικασία συμπλήρωσης ή αναθεώρησης των στοιχείων τους». Επιπλέον, όπως εξηγούν τα ίδια στελέχη, είναι σχεδόν συνηθισμένο φαινόμενο οι Ελληνες αγρότες να καταθέτουν τις δηλώσεις τους στην εκπνοή της προθεσμίας, είτε γιατί οι ίδιοι βρίσκονται καθημερινά στα χωράφια απασχολημένοι με τις καλλιέργειες και τα ζώα τους, είτε γιατί προσδοκούν ότι το σύστημα θα πάρει παράταση. «Ακόμη και έτσι η φετινή μείωση στις δηλώσεις ΟΣΔΕ είναι γεγονός και δεν είναι καθόλου τυχαίο, καθώς δείχνει ότι το σύστημα υποβάλλεται σε ένα ξεκαθάρισμα, σε συνδυασμό με τους εντατικούς ελέγχους που πραγματοποιούνται», προσθέτουν στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Κύμα απόσυρσης
Αντίστοιχο σκηνικό διαμορφώνεται στα φετινά προγράμματα για τα μέτρα στήριξης της βιολογικής μελισσοκομίας και κτηνοτροφίας, όπου είχε μεταφερθεί το «πάρτι» των παράνομων ενισχύσεων και όπου ετοιμαζόταν μεγάλο φαγοπότι με απάτες. Εγκυρες πηγές του αρμόδιου υπουργείου δηλώνουν χαρακτηριστικά ότι το τελευταίο διάστημα -υπό τον φόβο των επιπτώσεων- παρατηρείται κύμα απόσυρσης αιτήσεων, με περισσότερους από 3.000 μελισσοκόμους και κτηνοτρόφους να σπεύδουν να αποχωρήσουν από τα προγράμματα στα οποία είχαν αρχικά ενταχθεί. Όπως έχει αποκαλύψει η «R», το πρόγραμμα βιολογικής μελισσοκομίας είχε υπερκαλυφθεί έως και εννέα φορές πάνω από τα διαθέσιμα κονδύλια, ενώ στη βιολογική κτηνοτροφία, η περιοχή της Κρήτης εμφανιζόταν να έχει περισσότερα βιολογικά βοσκοτόπια από την υπόλοιπη Ελλάδα. «Μπροστά στο ενδεχόμενο επιτόπιων ελέγχων, καταλογισμών ή ακόμα και επιστροφής ενισχύσεων, πολλοί επιλέγουν να αποσυρθούν σιωπηρά, πριν βρεθούν αντιμέτωποι με κυρώσεις. Το φαινόμενο αυτό στην πραγματικότητα λειτουργεί εκκαθαριστικά υπέρ των σοβαρών παραγωγών», σημειώνουν στελέχη του υπουργείου.
Προσφυγή για το πρόστιμο
Η επόμενη ημέρα για το σκάνδαλο των ενισχύσεων βρίσκει την κυβέρνηση σε φάση επιθετικής διόρθωσης. Εκτός από τους εντατικούς ελέγχους και τις διαδικασίες ανάκτησης των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών (μέσω κατασχέσεων, συμψηφισμών και ποινικών διώξεων όπου απαιτείται) έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή και η στρατηγική της «σιωπηλής εκκαθάρισης», με την αποχώρηση χιλιάδων δικαιούχων που γνωρίζουν ότι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις. Το επόμενο κρίσιμο βήμα για την κυβέρνηση είναι η προσφυγή στις ευρωπαϊκές Αρχές με στόχο τη μείωση του διοικητικού προστίμου ύψους 415 εκατ. ευρώ που έχει επιβληθεί στη χώρα, λόγω των συστημικών αδυναμιών στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Η προσφυγή αυτή πρέπει να υποβληθεί έως τις 10 Αυγούστου, οπότε και εκπνέει η σχετική διορία από τις Βρυξέλλες. Η έκβασή της, δε, αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς θα κρίνει το ύψος της επιβάρυνσης για τον κρατικό Προϋπολογισμό.
Αστυνομικοί στα… μελίσσια!
Με τη συνδρομή της ΕΛ.ΑΣ. ξεκινούν οι έλεγχοι στο πρόγραμμα βιολογικής μελισσοκομίας
Με μπλόκο στα… μελίσσια απαντά το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στην πρωτοφανή έκρηξη αιτήσεων για ένταξη στο πρόγραμμα βιολογικής παραγωγής. Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες της Realnews, από το πρωί της Παρασκευής ξεκίνησαν οι επιτόπιοι ενταξιακοί έλεγχοι, με το υπουργείο να ζητά τη συνδρομή της Αστυνομίας. Πλέον, μέλη της ΕΛ.ΑΣ. είναι παρόντα κατά τους ελέγχους, σε ρόλο υποστήριξης των κλιμακίων του υπουργείου. Πρόκειται για μια συντονισμένη επιχείρηση που έχει ως στόχο να εντοπιστούν τυχόν ψευδείς δηλώσεις και παρατυπίες στην καταγραφή των βιολογικών μονάδων.
Ταυτόχρονα, ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ έλαβε ήδη εντολή να ξεκινήσει ελέγχους και στη βιολογική γεωργία, παρότι οι πληρωμές σε αυτήν την κατηγορία αναμένεται να πραγματοποιηθούν τις επόμενες ημέρες. Το υπουργείο αποφάσισε να «ξεσκονίσει» όλες τις περιπτώσεις, δίνοντας σαφή προτεραιότητα στους δικαιούχους που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα με βεβαιώσεις πιστοποίησης, οι οποίες τώρα τίθενται υπό αυστηρή επανεξέταση. Ο στόχος των ελέγχων είναι τριπλός:
- Έλεγχος γνησιότητας εγγράφων και πιστοποιήσεων στους 18 αναγνωρισμένους φορείς πιστοποίησης.
- Διερεύνηση των διαδικασιών που ακολούθησαν τα πιστοποιητικά κέντρα για την ένταξη κάθε παραγωγού.
- Επιτόπιος έλεγχος στην ίδια τη μονάδα παραγωγής – είτε πρόκειται για αγρόκτημα, στάβλο ή μελισσοκομική εγκατάσταση.
Οι πρώτες αποχωρήσεις από το πρόγραμμα (κυρίως μελισσοκόμων και κτηνοτρόφων που απέσυραν τις αιτήσεις τους ή διέκοψαν τη συνεργασία με τους φορείς πιστοποίησης) δεν πέρασαν απαρατήρητες από το υπουργείο, καθώς ανοίγουν τον δρόμο για εκκαθάριση της λίστας από αμφιλεγόμενες περιπτώσεις. Η απόφαση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα, να «παγώσει» τις πληρωμές σε μελισσοκομία και κτηνοτροφία και ταυτόχρονα να ξεκινήσει εντατικούς ελέγχους σε όλη τη χώρα, ήρθε μετά τις κραυγαλέες αποκλίσεις στα στοιχεία των αιτήσεων ανά περιφέρεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Κρήτη δηλώθηκαν φέτος 234.887 κυψέλες βιολογικής μελισσοκομίας, ενώ η Θεσσαλία, η επόμενη περιφέρεια, δήλωσε μόλις 131.773.
Το στοιχείο αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν υπήρξε αντίστοιχη αύξηση στον συνολικό αριθμό κυψελών, εγείρει σοβαρές υποψίες για παρατυπίες και ψευδείς δηλώσεις. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης εκτιμά ότι οι εθελοντικές αποχωρήσεις από το πρόγραμμα θα συνεχιστούν, καθώς οι παραγωγοί αντιλαμβάνονται ότι με τον μηχανισμό ελέγχου να «τρέχει» πλέον σε όλα τα επίπεδα, ο εντοπισμός παρατυπιών είναι θέμα χρόνου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μάλιστα, η οικειοθελής αποχώρηση και η επιστροφή ενισχύσεων θα θεωρηθούν ως ελαφρυντικό, ενώ οι επίμονοι που διαπιστωμένα δηλώνουν ψευδώς θα βρεθούν αντιμέτωποι με επιστροφές και με ποινικές συνέπειες.
Καυτό τριήμερο στη Βουλή
Σε φορτισμένο κλίμα αναμένεται να συζητηθούν οι προτάσεις των κομμάτων για την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ στο τέλος του μήνα
Ένα καυτό τριήμερο στο τέλος του μήνα και σε δεύτερη φάση ένα καυτό εξάμηνο αναμένονται στη Βουλή, η οποία για το προσεχές διάστημα θα θυμίζει και πάλι δικαστική αίθουσα. Από τις 29 έως και τις 31 Ιουλίου -πιθανότατα σε δύο διαδοχικές συνεδριάσεις- έχει προγραμματιστεί να συζητηθούν οι προτάσεις των κομμάτων για την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, δηλαδή η πρόταση της Ν.Δ. για τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής από το 1998 έως σήμερα και οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ για τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής για τους πρώην υπουργούς Λευτέρη Αυγενάκη και Μάκη Βορίδη, ενώ η Βουλή θα πρέπει να λάβει αποφάσεις.
Ταυτόχρονα σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία για την παραπομπή του Κώστα Αχ. Καραμανλή στο δικαστικό συμβούλιο. Η ολοκλήρωσή της την Τρίτη σηματοδοτεί την είσοδο της Βουλής στην υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς την επόμενη εβδομάδα θα ξεκινήσει η συζήτηση τόσο των προτάσεων ΣΥΡΙΖΑ – Νέας Αριστεράς και ΠΑΣΟΚ για τη σύσταση επιτροπής προκαταρκτικής εξέτασης όσο και η πρόταση ρελάνς της Νέας Δημοκρατίας για τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής.
Απόρριψη
Στη Νέα Δημοκρατία συζητήθηκε και η περίπτωση για δική της πρόταση προανακριτικής μόνο για πλημμεληματικού χαρακτήρα αδίκημα κατά των δύο υπουργών. Η πρόταση απορρίφθηκε για δύο λόγους: α) Στο διαβιβαστικό της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας δεν υπήρχε η παραμικρή αναφορά σε πλημμέλημα και β) με δεδομένο ότι σύσσωμη η αντιπολίτευση θα καταψήφιζε την πρόταση για πλημμέλημα, διαπιστώθηκε ότι υπήρχε σοβαρός κίνδυνος διαρροών βουλευτών από το στρατόπεδο της Νέας Δημοκρατίας, κάτι το οποίο θα οδηγούσε σε φιάσκο. Οι βουλευτές, δηλαδή, της Νέας Δημοκρατίας μπορεί να απέρριπταν την πρόταση του κόμματος. Χαρακτηριστικό ήταν το στιγμιότυπο, στο περιθώριο της ομιλίας του πρωθυπουργού την περασμένη εβδομάδα στη Βουλή, όταν περίπου είκοσι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας βλέποντας τον Μ. Βορίδη στο καφενείο έσπευσαν να του δηλώσουν τη στήριξή τους και τον διαβεβαίωσαν πως δεν υπήρχε περίπτωση να ψηφίσουν προανακριτική εναντίον του. Με δεδομένο, όμως, ότι θα αρκούσαν μόλις τέσσερις Νεοδημοκράτες να μην ψηφίσουν την πρόταση για να απορριφθεί, στην κυβέρνηση άμεσα συνειδητοποίησαν το μέγεθος του κινδύνου της απόρριψης και κατέληξαν στην εξεταστική.
Η αντιπολίτευση
Την ίδια ώρα, στο στρατόπεδο της αντιπολίτευσης προκλήθηκε διαμάχη ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ τόσο για τα χρονικά πρωτεία στην κατάθεση πρότασης όσο και για την απόφαση του ΠΑΣΟΚ να πορευτεί μόνο του. Η σύμπραξη ΣΥΡΙΖΑ και Νέας Αριστεράς οφείλεται κυρίως στον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Βασίλη Κόκκαλη, ο οποίος για να συντάξει την πρόταση συνεργάστηκε και έλαβε στοιχεία από το στέλεχος της Νέας Αριστεράς, καθηγητή και πρώην γραμματέα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης Μπάμπη Κασίμη. Ο Β. Κόκκαλης απευθύνθηκε τόσο στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτη Φάμελλο, όσο και στον πρόεδρο της Νέας Αριστεράς, Αλέξη Χαρίτση, υποστηρίζοντας ότι θα ήταν άδικο να μην πιστωθεί η πρωτοβουλία της πρότασης και στη Νέα Αριστερά. Οι δύο πρόεδροι συμφώνησαν και έτσι προέκυψε η συνεργασία των 37 βουλευτών, κίνηση η οποία αιφνιδίασε το ΠΑΣΟΚ τόσο για τον αριθμό των βουλευτών όσο και για το ότι κατάφεραν και κατάθεσαν πρώτοι πρόταση. Στο ΠΑΣΟΚ επιχείρησαν να ξεπεράσουν τον αριθμό των 37 υπογραφών αποστέλλοντας την πρόταση σε ανεξάρτητους, ωστόσο δεν κατέστη εφικτό.
Παρά το γεγονός ότι η ψηφοφορία για την προανακριτική είναι μυστική και επομένως εκ της φύσεως της ψηφοφορίας κανένας δεν μπορεί να είναι βέβαιος για το αποτέλεσμα, όλα δείχνουν ότι η μόνη πρόταση που θα εγκριθεί είναι αυτή της σύστασης εξεταστικής επιτροπής που ζητά η Νέα Δημοκρατία. Η επιβεβαίωση αυτού του σεναρίου θα εισαγάγει τη Βουλή σε μια πολύμηνη διαδικασία για το ζήτημα του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Δεκάδες μάρτυρες
Μολονότι το τοπίο δεν έχει ξεκαθαρίσει, πηγές της κυβέρνησης κάνουν ήδη λόγο για δεκάδες μάρτυρες οι οποίοι θα κληθούν να καταθέσουν στη Βουλή και για μια εξαντλητική διαδικασία προκειμένου να μη μείνει καμία σκιά. Η πλευρά της πλειοψηφίας θα επιχειρήσει να αναδείξει όλα τα μέτρα που έλαβε για την εξυγίανση του οργανισμού αλλά και την τήρηση της νομιμότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, το επόμενο διάστημα θα υπάρξουν και συνάντηση όλων των εμπλεκόμενων υπουργών από το 2019 και έπειτα, ώστε να υπάρχουν ενιαία γραμμή και κοινά επιχειρήματα από όλους.
Εν τω μεταξύ, την Τρίτη θα εισαχθεί προς συζήτηση το πόρισμα της επιτροπής προκαταρκτικής εξέτασης για τα Τέμπη, στο οποίο η πλειοψηφία της Νέας Δημοκρατίας προτείνει την άσκηση δίωξης κατά του τέως υπουργού Μεταφορών και Υποδομών Κ. Αχ. Καραμανλή για το αδίκημα της παράβασης καθήκοντος και την παραπομπή του στο δικαστικό συμβούλιο. Η συνεδρίαση θα ολοκληρωθεί με μυστική ψηφοφορία, κατά την οποία οι βουλευτές θα αποφασίσουν αν εγκρίνεται η παραπομπή του Κ. Αχ. Καραμανλή στη Δικαιοσύνη. Τα όσα συνέβησαν πάντως στην επεισοδιακή τελευταία συνεδρίαση της επιτροπής, με καταγγελίες της αντιπολίτευσης για τη fast truck διαδικασία (μοντέλο Τριαντόπουλου) που επέλεξε για μια ακόμα φορά η Νέα Δημοκρατία, προοιωνίζονται νέες αποχωρήσεις κατά τη διαδικασία της ψηφοφορίας.
Των Κ. ΧΕΛΙΔΩΝΗ, Γ. ΛΥΚΟΥΡΕΝΤΖΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews