Οι σχετικές διατάξεις έθεσαν ως κριτήρια άσκησης κτηνοτροφικής δραστηριότητας, κατά περίπτωση, τα παρακάτω τα οποία εφόσον υπάρχουν καθιστούν την έκταση κατάλληλη για βόσκηση:
- Οδικό δίκτυο (πρωτεύον, δευτερεύον και αγροτικό οδικό δίκτυο της χώρας, καθώς και τα μονοπάτια).
- Σταβλικές εγκαταστάσεις (τεχνητές εγκαταστάσεις στέγασης του ζωικού κεφαλαίου).
- Κατάλυμα κτηνοτρόφου (τεχνητές εγκαταστάσεις στέγασης – κατάλυσης του κτηνοτρόφου).
- Λειτουργικά σημεία ποτίσματος, φυσικά ή τεχνητά.
- Περιττώματα σε σημαντικές ποσότητες που συνήθως εντοπίζονται πλησίον σταβλικών εγκαταστάσεων.
Δεν ξέρουμε πώς έλυναν το ζήτημα των περιττωμάτων οι ενδιαφερόμενοι «αετονύχηδες», που μπορεί να μην είχαν βέβαια κοπάδια αιγοπροβάτων, είχαν όμως τις «σωστές» διασυνδέσεις με τους κυβερνητικούς «Φραπέδες» και «Χασάπηδες» και επιθυμούσαν να «πιάσουν την καλή».
Ο ρόλος των Εφορειών Αρχαιοτήτων
Τα ζητήματα πάντως των σταβλικών εγκαταστάσεων, του καταλύματος κτηνοτρόφου και των ποτιστρών λύνονται απλά, με μια άδεια πρόχειρου καταλύματος κτηνοτροφικής εγκατάστασης. Και όπως κάθε εγκατάσταση στη χώρα, έτσι και οι συγκεκριμένες πρέπει, σύμφωνα με τον νόμο, να αδειοδοτηθούν και από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Αρχαιολόγοι που υπηρετούν στις Εφορείες Αρχαιοτήτων της Κρήτης (Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου και Λασιθίου) εκτιμούν ότι, σε αντίθεση με την προηγούμενη περίοδο, κατά την τελευταία πενταετία –και εντατικότερα τα τελευταία δύο χρόνια– έχουν υποβληθεί και απαντηθεί θετικά εκατοντάδες σχετικά αιτήματα από την καθεμιά από τις τέσσερις περιφερειακές υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό σε μερικές χιλιάδες. Οι ίδιοι εκτιμούν επίσης πως είναι ζήτημα αν μία στις δέκα σχετικές υποθέσεις ανταποκρίνονται σε πραγματικές ανάγκες υποστήριξης κτηνοτροφικών μονάδων και δεν είναι εικονικές.
Βεβαίως, η κατά νόμο έγκριση μιας σχετικής αίτησης από την Αρχαιολογική Υπηρεσία περιορίζεται αποκλειστικά στον έλεγχο της ύπαρξης αρχαιοτήτων στην περιοχή που πρόκειται να γίνει η εγκατάσταση, όπως προκύπτει από τις επίσημες κηρύξεις και οριοθετήσεις αρχαιολογικών χώρων (σε λιγοστές περιπτώσεις και με αυτοψία). Επομένως, από άποψη αρμοδιοτήτων, ακόμη κι αν υπάρχει υπόνοια ή και βεβαιότητα ακόμη ότι το αίτημα έγκρισης πρόχειρου κτηνοτροφικού καταλύματος δεν αντιστοιχεί σε κάποιο πραγματικό κοπάδι ζώων, δεν προβλέπεται η πραγματοποίηση σχετικών ενεργειών.
Το παράδειγμα του νομού Χανίων
Αν ήθελε, ωστόσο, κανείς να αποκτήσει συνολική εικόνα του θέματος ανά περιφερειακή ενότητα –όχι μόνο στην Κρήτη, αλλά σε ολόκληρη της επικράτεια– θα αρκούσε να αναζητήσει τα έγγραφα των σχετικών εγκρίσεων είτε από τις κατά τόπους Εφορείες Αρχαιοτήτων είτε από τις αρμόδιες Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης και Κτηνιατρικής των περιφερειακών ενοτήτων, όπου και κοινοποιούνται οι εν λόγω εγκριτικές αποφάσεις.
Εξετάζοντας ενδεικτικά την περίπτωση του νομού Χανιών, όπου μόνο για τον Μάιο του 2025 –λίγο προτού ξεσπάσει το σκάνδαλο– καταγράφονται περισσότερες από 20 εγκριτικές αποφάσεις (!), διαπιστώνουμε τη μεγάλη γεωγραφική διασπορά του φαινομένου, καθώς οι εγκρίσεις για εγκαταστάσεις «κούμων» –όπως ονομάζονται στην τοπική διάλεκτο τα «μιτάτα» (στην ορολογία της ανατολικής Κρήτης), δηλαδή οι πρόχειρες εγκαταστάσεις κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων– αφορούν όλους του δήμους της περιφερειακής ενότητας.
Ετσι, εντοπίζουμε ενδεικτικά εγκριτικές αποφάσεις για τους δήμους:
Χανίων (θέσεις: Μυλωνά οικισμού Μουρνιών και Σελί οικισμού Θερίσου),
Αποκόρωνα (θέσεις: Πατέλες οικισμού Μάζης και Φαράγγι-Λίμνη οικισμού Στύλου Δημοτικής Ενότητας Αρμένων) και
Κισσάμου (θέσεις: Μουριά τοπικής κοινότητας Πλατάνου και Μουράκι οικισμού Λίμνης στη Δημοτική Ενότητα Ιναχωρίου).
Πολύ περισσότερες ωστόσο είναι οι σχετικές εγκρίσεις για τους δήμους:
Πλατανιά (ενδεικτικά και πάλι, στις θέσεις: Καθέ οικισμού Μεσκλών, Χριστός ή Φαραγγούλια οικισμού Βατόλακκου, Ξερογεμώστρα οικισμού Χωστή, Δίστρατο οικισμού Φουρνέ, Μοδίτσι οικισμού Ασκορδαλού, Καβούσι και Καραπάτη Πλάτη οικισμού Καράνου), Σφακίων (θέσεις: Δρακώνα οικισμού Βουβά, Φούτζα και Κουλές οικισμού Χώρας Σφακίων, Κύβερτος οικισμού Μουρί, Κόλυμπος, Πλάτη και Κομπίτσι οικισμού Ανωπόλεως, Καθιανά οικισμού Αγίου Ιωάννη, Ποταμοί και Κούκλη Λάκκος οικισμού Σκαλωτής) και Καντάνου – Σελίνου (θέσεις: Ανώγεια οικισμού Βουτά, Διάκου το Αλώνι οικισμού Κουτσογέρακο, Μοναχή Αχλάδα οικισμού Καμπανός, Σπουργίτο οικισμού Αγίων Αποστόλων, Θυμερό Λακούδι οικισμού Αγίας Ειρήνης, Συκολόλακκος και Αρ. Αναδ. 77 στον Σελινιώτικο Γύρο οικισμού Ομαλού της τοπικής κοινότητας Επανωχωρίου, Κάτω Σελλί και Συκόριζα – Πλάτες Κριού της τοπικής κοινότητας Σκλαβοπούλας).
Από τη συγκριτική εξέταση των αποφάσεων προκύπτει επίσης ότι για τις υποθέσεις αυτές δραστηριοποιήθηκαν έντονα συγκεκριμένα μελετητικά (γεωπονικά ή κτηνοτροφικά) γραφεία, καθώς και συγκεκριμένοι τοπογράφοι ή πολιτικοί μηχανικοί, που φαίνεται ότι απέκτησαν μια σχετική… ειδίκευση.
Θα ελέγξει, άραγε, κανείς τη νομιμότητα των επιχορηγήσεων του ΟΠΕΚΕΠΕ και προς αυτήν την κατεύθυνση;
https://www.documentonews.gr/