Τρεις μέρες δηλαδή πριν υπάρξει η δήθεν «ηρωική» (!) 17ωρη διαπραγμάτευση του Αλέξη Τσίπρα με τους ηγέτες της ευρωζώνης. Αλλά και μόλις δύο εικοσιτετράωρα από τη στιγμή που ο κ. Τσακαλώτος είχε αναλάβει υπουργός Οικονομικών, στη θέση του παραιτηθέντος μετά το δημοψήφισμα, Γιάνη Βαρουφάκη.
Με την επιστολή του ο κ. Τσακαλώτος σπεύδει πριν καν η ελληνική Βουλή εγκρίνει οποιονδήποτε συμβιβασμό με τους δανειστές, αλλά και οποιαδήποτε ύστατη προσπάθεια να επιτευχθεί μία καλύτερη συμφωνία, να αποδεχθεί ρητά, πρόθυμα και ανενδοίαστα οτιδήποτε ζητούσαν οι δανειστές.
Αν και εκπρόσωπος της «αριστερής πτέρυγας» του ΣΥΡΙΖΑ, όπως θέλησε να καταγραφεί μετά την αποχώρηση του Αριστερού Ρεύματος από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Τσακαλώτος δεν αφήνει κανένα περιθώριο: Διαβεβαιώνει τους δανειστές ότι η κυβέρνηση είναι έτοιμη να αποδεχθεί τα πάντα, κάθε απαίτηση και οποιοδήποτε μέτρο υποδειχθεί στην Αθήνα. Όλα αυτά πριν καν πέσει στο τραπέζι η απειλή του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για grexit (αυτό έγινε αργότερα, το Σάββατο 11 Ιουλίου), αλλά και πριν εκδηλωθεί από την κυβέρνηση και τον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα οποιαδήποτε πρωτοβουλία, ώστε να εκτιμηθεί εάν, πώς και πόσο οι δανειστές είχαν σκοπό να λάβουν υπόψη τους το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος – 61% είχε απορρίψει την προτεινόμενη συμφωνία και ανέμενε μία τελευταία προσπάθεια για έναν έντιμο συμβιβασμό.
Κι όμως, ο κ. Τσακαλώτος έσπευσε να διαλύσει οποιαδήποτε τέτοια συζήτηση – στην πραγματικότητα ο χειρισμός και η επιστολή του στον επικεφαλής του Eurogroup φανέρωναν ότι από το βράδυ της 5ης Ιουλίου, αν όχι και νωρίτερα, ενδεχομένως και από τη στιγμή που προκηρυσσόταν το δημοψήφισμα, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ είχε σκοπό την πλήρη, ολοκληρωτική και… ολόκαρδη παράδοση στις (άγριες) διαθέσεις των δανειστών.
Είναι τόσο καθηλωτικά ταπεινωτικό και εξόχως αποκαλυπτικό το περιεχόμενο της επιστολής Τσακαλώτου, που αποδεικνύεται ότι τίποτα άλλο απ’ όσα συνέβησαν από τις 9 Ιουλίου, που αυτή εστάλη στις Βρυξέλλες μέχρι την έγκριση του τρίτου μνημονίου στις 15 Αυγούστου από τη Βουλή, δεν έχει την παραμικρή σημασία και νόημα: Καμία διαπραγμάτευση, καμία πραγματική διάθεση για βελτίωση των επαχθών όρων, που θα επιβάλλονταν, καμία ελπίδα και προσδοκία ότι η χώρα θα πετύχαινε μία αξιοπρεπή συμφωνία.
Είναι ενδεικτικό ότι αφού ο κ. Τσακαλώτος κάνει μία σειρά προτάσεων στους δανειστές για τα κρίσιμα θέματα (πλεονάσματα κλπ), καταλήγει ως εξής – έχουν σημασία οι λέξεις και οι διατυπώσεις -, ώστε να καταστεί σαφής η πλήρης υποταγή:
«Τα παραπάνω μπορούν να δώσουν μόνο μια «γεύση» της δέσμευσής μας να αλλάξουμε την κοινωνία μας, το κράτος μας, την οικονομία μας.
Αν και αυτό το έργο μπορεί να φαίνεται «Ηράκλειο», πιστεύουμε βαθιά σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις και τα μέτρα και είμαστε πλήρως αφοσιωμένοι στην υλοποίησή τους στο σύνολό τους. Ζητούμε από τους εταίρους μας να μας δώσουν τον χώρο και τον χρόνο για να πραγματοποιήσουμε αυτές τις αλλαγές».
Μένει να απαντηθεί ένα κρίσιμο ερώτημα:
Ο Αλέξης Τσίπρας που διόρισε τον Ευκλείδη Τσακαλώτο υπουργό Οικονομικών και του ανέθεσε τη συνεννόηση με τους δανειστές, γνώριζε επακριβώς τις δεσμεύσεις που περιείχε η επιστολή της 9ης Ιουλίου και έδωσε οδηγίες για το περιεχόμενο αυτό; Ή, ο κ. Τσακαλώτος έκανε υπέρβαση, προχώρησε σε προσωπική επιλογή και έστειλε τον τότε πρωθυπουργό «δεμένο πισθάγκωνα» στη… 17ωρη διαπραγμάτευση;
- Αν ισχύει το πρώτο, έκαναν και οι δύο θέατρο με τις δήθεν ηρωικές συζητήσεις, που μεσολάβησαν μέχρι την τυπική έγκριση του μνημονίου από τη Βουλή.
- Αν έγινε το δεύτερο, σημαίνει ότι ο κ. Τσακαλώτος κινήθηκε περισσότερο ως ο έμπιστος – ου μην και επιβαλλόμενος από αυτούς – των δανειστών, προλαβαίνοντας και σβήνοντας οποιαδήποτε διάθεση είχε ο κ Τσίπρας να πιέσει τους ηγέτες για μία καλύτερη συμφωνία.
Υπό αυτή την έννοια ή μάλλον και υπό αυτή, η εξελισσόμενη ιδιότυπη αντιπαράθεση του Αλέξη Τσίπρα (με όσα λέγεται ότι θα γράφει στο βιβλίο του) και του Ευκλείδη Τσακαλώτου (με τις αιχμές που ήδη διατυπώνει δημοσίως) αναμένεται να πάρει ακόμα πιο άγρια μορφή, ίσως και πολεμική τροπή. Τόσο για το 2015, όσο και για τα όσα επακολούθησαν μέχρι την παραίτηση του πρώην πρωθυπουργού το 2023, αλλά και στη συνέχεια με τις διασπάσεις του ΣΥΡΙΖΑ.
Η επαίσχυντη επιστολή
Στην περιβόητη επιστολή, στην οποία αναφέρεται εκτενώς στο βιβλίο του «8 μήνες που συντάραξαν την Ελλάδα», ο Δημήτρης Στρατούλης, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος ξεκαθαρίζει στον Γερούν Ντάισεμπλουμ ότι με τους δανειστές υπάρχει κοινό «όραμα που εξυπηρετεί τη δέσμευσή μας να παραμείνουμε αναπόσπαστο μέλος της ευρωζώνης και να σεβόμαστε τους εξελισσόμενους κανόνες της νομισματικής μας ένωσης».
Το κοινό όραμα λοιπόν σημαίνει «μια δέσμευση που συνοδεύεται από ένα ολοκληρωμένο σύνολο μεταρρυθμίσεων και μέτρων, τα οποία θα εφαρμοστούν στους τομείς της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, της μακροπρόθεσμης οικονομικής ανάπτυξης και της βιώσιμης ανάπτυξης και, τέλος, της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης ως στοιχείο μιας ευρύτερης προσπάθειας θεσμικής οικοδόμησης που θα εξυπηρετήσει καλύτερα τις ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας».
Και περιγράφει τις μεγάλες παραχωρήσεις, από τα… αποδυτήρια:
«Βραχυπρόθεσμα, ακόμη και πριν αρχίσει ουσιαστικά η διαδικασία διαπραγμάτευσης, και ως πρώτο στοιχείο μιας άσκησης οικοδόμησης εμπιστοσύνης με τους εταίρους μας, προτείνουμε στο κοινοβούλιο –αρχής γενομένης από την επόμενη εβδομάδα– ένα σύνολο νομοθετικών πρωτοβουλιών στους τομείς της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού, της αύξησης των φορολογικών εσόδων και της περαιτέρω διασφάλισης της ανεξαρτησίας της στατιστικής υπηρεσίας».
Και συμπληρώνει, με την ίδια προθυμία:
«Παράλληλα, σε μακροοικονομικό επίπεδο, δεσμευόμαστε για την ίδια δημοσιονομική προσπάθεια –όπως είχε συμφωνηθεί προηγουμένως με τους Θεσμούς– καθώς και για την επίτευξη του στόχου πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% για το 2018».
Μάλιστα, δηλώνει ανοιχτός για όλα:
«Δεδομένων των επιδεινούμενων οικονομικών συνθηκών, είμαστε βεβαίως ανοικτοί σε συζητήσεις σχετικά με τον καλύτερο δρόμο για την επίτευξη αυτού του στόχου».
Μετά επιβεβαιώνει την… αέναη υποταγή στους δανειστές:
«Μεσοπρόθεσμα, θα συνεχίσουμε να βασιζόμαστε στο κοινό έδαφος που έχει επιτευχθεί μέχρι τώρα με τους Θεσμούς, καθώς και να εμπλουτίζουμε την ατζέντα με περαιτέρω μεταρρυθμίσεις και μέτρα.
Σε πολλούς από αυτούς τους τομείς γνωρίζουμε πολύ καλά ότι, πέρα από τις ιδέες για αλλαγές, υπάρχει και έλλειμμα στις ικανότητες εφαρμογής αυτών των αλλαγών.
Γι’ αυτό έχουμε ζητήσει –και θα συνεχίσουμε να ζητάμε– την ενεργό υποστήριξη όχι μόνο διεθνών οργανισμών όπως ο ΟΟΣΑ, η Παγκόσμια Τράπεζα και η ΔΟΕ, αλλά και κρατών-μελών που διαθέτουν σημαντική τεχνογνωσία σε τομείς όπως η φοροδιαφυγή».
Και αφού περιγράφει μία σειρά από μέτρα, διευκρινίζει, ώστε να καθησυχάσει τυχόν αμφιβολίες, ότι «τα παραπάνω μπορούν να δώσουν μόνο μια «γεύση» της δέσμευσής μας».
Προφανώς μετά απ’ όλα αυτά που ανέφερε ο κ. Τσακαλώτος, όλα είχαν τελειώσει και το περιεχόμενο του τρίτου μνημονίου ήταν στην απόλυτη ευχέρεια των δανειστών.