Ποια είναι σήμερα η κατάσταση των νοσοκομείων σε ακριτικές και σε περιοχές απομακρυσμένες από τα μεγάλα αστικά κέντρα;.
Οι κάτοικοι των ακριτικών περιοχών της χώρας, διαχρονικά βρίσκονται στο επίκεντρο του (επικοινωνιακού) ενδιαφέροντος των κομματικών επιτελείων. Οι ακρίτες, συχνά ακούν ότι επιτελούν «εθνικό έργο», οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αναγνωρίζονται και λαμβάνουν υποσχέσεις για βελτίωση της καθημερινότητά τους.
Οι υποσχέσεις κυρίως σε προεκλογικές περιόδους, πάντα, περιλαμβάνουν βελτίωση των υποδομών υγείας, με τον σημερινό πρωθυπουργό να μην αποτελεί εξαίρεση. Η ανάγκη ενίσχυσης των νοσοκομείων, αυξήθηκε εκθετικά και από τις δραματικές επιπτώσεις της πανδημίας, την οποία αντιμετώπισε αποκλειστικά το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Ποια είναι σήμερα η κατάσταση των νοσοκομείων σε ακριτικές και σε περιοχές απομακρυσμένες από τα μεγάλα αστικά κέντρα; Ανταποκρίνεται η πολιτεία έμπρακτα στον «εθνικό ρόλο» που επιτελούν οι κάτοικοι της ακριτικής Ελλάδας;
Μιλώντας με γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό νοσοκομείων σε απομακρυσμένες περιοχές, εισπράξαμε αγανάκτηση, η οποία συμπυκνώνεται σε ένα απλό ερώτημα:
Οι ακρίτες έχουν δικαίωμα να αρρωστήσουν;
Η Σάμος, είναι ένα νησί με περίπου 35.000 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι πολλαπλασιάζονται τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω του τουρισμού. Είναι επίσης ένα ακριτικό νησί, από αυτά που οι πολίτες του επιτελούν… εθνικό ρόλο.
Σε ένα τέτοιο νησί, που επιπλέον σήκωσε τεράστιο προσφυγικό βάρος, κάποιος θα φανταζόταν ότι κάτοικοί του έχουν πρόσβαση σε μαγνητικό τομογράφο, μπορούν να κάνουν μία γραστροσκόπηση ή να εξεταστούν από οφθαλμίατρο. Κάποιος θα περίμενε ότι οι υποδομές υγείας θα βελτιώνονταν διαρκώς, αλλά δυστυχώς η πραγματικότητα είναι διαφορετική.
Ο Fabio Giardina είναι γιατρός, ήρθε στην Ελλάδα το 1995. Έκανε την ειδικότητά του στον Ευαγγελισμό, εργάστηκε στο Λαϊκό και επέλεξε τη Σάμο. Εργάζεται στο νοσοκομείο, έχει αναλάβει κρίσιμους ρόλους, είναι διευθυντής στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και γνωρίζει καλά το σύστημα. Το μεγάλο πρόβλημα ενός περιφερειακού νοσοκομείου, όπως αναφέρει «είναι οι ελλείψεις σε βασικές υποδομές και σε προσωπικό για να εξυπηρετήσει καίριες ανάγκες».
Ένα νοσοκομείο σε ένα ακριτικό νησί, όπως τονίζει ο κ. Giardina, οφείλει να ανταποκρίνεται στις επείγουσες καταστάσεις, καθώς δεν είναι εύκολο να μεταφέρονται οι ασθενείς σε άλλα νησιά ή την Αθήνα. Για να καλυφθούν οι ανάγκες χρειάζεται προσωπικό και αυτή είναι η πηγή των προβλημάτων και στο νοσοκομείο της Σάμου.
Βασικές κλινικές υπολειτουργούν, στο νοσοκομείο υπηρετεί μόνο ένας παθολόγος ενώ θα χρειάζονταν πέντε για να καλύψουν τις ανάγκες. Υπάρχει μόνο ένας καρδιολόγος. Η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας λειτουργεί με μόλις ένα γιατρό ( το 2018 ήταν τέσσερις) και το ένα τέταρτο του απαραίτητου προσωπικού. Στο νοσοκομείο υπηρετεί μόνο μία παιδίατρος, μία πνευμονολόγος, δεν υπάρχει δερματολόγος, δεν υπάρχει ωτορινολαρυγγολόγος, δεν υπάρχει οφθαλμίατρος, δεν υπάρχει νευροχειρουργός.
Δεν υπάρχει μαγνητικός τομογράφος και δεν λειτουργεί και ο ιδιωτικός, ο οποίος όμως δεν ήταν συνδεδεμένος με τον ΕΟΠΥΥ καθιστώντας το κόστος απαγορευτικό για πολλούς Σαμιώτες. Υπάρχει αξονικός τομογράφος, αλλά οι εφημερίες για να λειτουργεί βγαίνουν με δυσκολία.
Στο νοσοκομείο ποτέ δεν υπήρχε ανεξάρτητο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών, αλλά όπως τονίζει ο κ. Giardina, «υπήρχαν τα επείγοντα παθολογικά και τα επείγοντα χειρουργικά και μία πληθώρα ειδικευόμενων και αγροτικών γιατρών που τα λειτουργούσαν με την επίβλεψη του επιμελητή και φυσικά με κλινικές χειρουργική, παθολογική, ορθοπεδική και καρδιολογική με πληρότητα».
Διάτρητο το σύστημα στα βόρεια σύνορα
Οι ελλείψεις σε γιατρούς και η υπολειτουργία των τριών υγειονομικών μονάδων του νομού Καστοριάς έχει προκαλέσει επανειλημμένα την έντονη αντίδραση των εργαζομένων. Από το Σεπτέμβριο του 2024, με αφορμή την αλλαγή Διοικητή, με επίσημο έγγραφο μιλούσαν για σοβαρές ελλείψεις, τονίζοντας ότι οι κάτοικοι «στερούνται ασφαλών και αποτελεσματικών υπηρεσιών περίθαλψης» και έκαναν λόγο για «εγκληματική υποστελέχωση που οδηγεί στη σωματική και ψυχική εξουθένωση των λειτουργών υγείας».
Οι εργαζόμενοι σε επικοινωνία με τον Πέτρο Σμιξιώτη από το oladeka.com, ξεκαθαρίζουν ότι τον τελευταίο χρόνο δεν έχει υπάρξει βελτίωση. Στο νοσοκομείο δεν υπηρετεί λοιμοξιολόγος, γαστρεντερολόγος, δερματολόγος, παιδοχειρουργός, νευρολόγος, ψυχίατρος και παρατηρούνται ελλείψεις σε πνευμονολόγους, ακτινολόγους, αναισθησιολόγους και στους διασώστες ΕΚΑΒ. Το νοσοκομείο εξαιτίας των ελλείψεων εξυπηρετεί μόνο απλά περιστατικά και τα σοβαρότερα μεταφέρονται εκτός νομού.
Επίσης, οι εργαζόμενοι τονίζουν ότι το σύνολο των γιατρών λειτουργεί πέραν του επιτρεπόμενου ανώτατου χρόνου εργασίας ανά εβδομάδα και επιπλέον αναγκάζονται να κάνουν εφημερίες σε νοσοκομεία γειτονικών νομών, με αποτέλεσμα την εξουθένωσή τους. Ακόμη όμως και στις ειδικότητες που υπάρχουν γιατροί όπως Οφθαλμιατρικής, Ουρολογίας, Νεφρολογίας, Πνευμονολογίας, λειτουργούν με μειωμένο προσωπικό, γεγονός που απαξιώνει τις υγειονομικές δομές.
Σε οριακή κατάσταση το Νοσοκομείο Σερρών
Το Γενικό Νοσοκομείο Σερρών, λειτουργεί στα όρια αντοχής του. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Πασχάλη Τόσιου, από το serresparatiritis.gr, οι ελλείψεις σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, οι μακρές λίστες αναμονής στα χειρουργεία και η υποβάθμιση των υποδομών έχουν δημιουργήσει μια ασφυκτική κατάσταση, που απειλεί πλέον ευθέως την ασφάλεια των ασθενών.
Η Παθολογική Κλινική του Νοσοκομείου Σερρών είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Από τις 13 προβλεπόμενες οργανικές θέσεις, μόλις πέντε είναι καλυμμένες, γεγονός που σημαίνει ότι καθημερινά οι γιατροί καλούνται να διαχειριστούν δεκάδες περιστατικά με συνθήκες υπερεφημέρευσης. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Σερρών, Βαγγέλη Παπαμιχάλη, «οι γιατροί της Παθολογικής εργάζονται στα όρια της εξουθένωσης, πολλές φορές χωρίς ρεπό για εβδομάδες». Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη έχουν υποβληθεί αιτήσεις παραιτήσεων, ενώ άλλοι εξετάζουν τη μετακίνηση τους σε άλλα νοσοκομεία.
Η έλλειψη παθολόγων προκαλεί ντόμινο προβλημάτων: καθυστερήσεις στα επείγοντα, αυξημένος χρόνος νοσηλείας, πίεση στις εφημερίες.
Η εικόνα δεν είναι καλύτερη στα χειρουργεία. Από τις δέκα συνολικά χειρουργικές αίθουσες, λειτουργούν μόνον τέσσερις, λόγω έλλειψης αναισθησιολόγων και χειρουργών. Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της ΠΟΕΔΗΝ (Σεπτέμβριος 2025), ο αριθμός των ασθενών που περιμένουν προγραμματισμένο χειρουργείο ξεπερνά τους 1.500, με μέσο χρόνο αναμονής τρεις μήνες.
Ορισμένοι ασθενείς αναγκάζονται να στραφούν στον ιδιωτικό τομέα, πληρώνοντας από την τσέπη τους επεμβάσεις που σε ένα δημόσιο σύστημα θα έπρεπε να είναι αυτονόητες.
Αυτονόητη θα έπρεπε να είναι και η λειτουργία Μαγνητικού τομογράφου. Σήμερα, οι ασθενείς που χρειάζονται μαγνητική τομογραφία εξακολουθούν να διακομίζονται σε ιδιωτικές μονάδες εντός ή εκτός νομού, με οικονομική επιβάρυνση και καθυστερήσεις.
Το νοσοκομείο των Σερρών, λειτουργεί με λιγότερο από τα 2/3 της προβλεπόμενης στελέχωσης, γεγονός που καθιστά κάθε υπόσχεση «ενίσχυσης» χωρίς άμεση υλοποίηση γράμμα κενό.
Ούτε για ράμματα στο νοσοκομείο της Πρέβεζας
Οι ελλείψεις δεν είναι… προνόμιο των ακριτικών περιοχών. Σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζουν τα νοσοκομεία των απομακρυσμένων περιοχών από τα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως το νοσοκομείο της Πρέβεζας.
Το νοσοκομείο στεγάζεται σε κτήριο του 1972, είναι από τα παλαιότερα της χώρας, αλλά το πρόβλημα είναι ότι έχει να συντηρηθεί από το 2010. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Μιχάλη Μιχού, από το prevezatoday.gr, υπάρχουν μελέτες για συντήρηση και αναβάθμιση, αλλά δεν έχουν προχωρήσει. Ακόμη υπάρχουν θάλαμοι χωρίς τουαλέτες, απαιτείται ενεργειακή αναβάθμιση και ανανέωση του πεπαλαιωμένου ξενοδοχειακού εξοπλισμού.
Εάν στα σοβαρά προβλήματα των υποδομών, προστεθεί και η υποστελέχωση, ολοκληρώνεται η εικόνα της συνολικής απαξίωσης. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η παθολογική κλινική νοσοκομείου διαθέτει μόλις έναν μόνιμο ιατρό και μία εξωτερική συνεργάτιδα που πραγματοποιεί πέντε εφημερίες τον μήνα. Υπάρχουν ημέρες χωρίς εφημεριακή κάλυψη και πρόσφατα η κλινική έμεινε κλειστή για περισσότερο από ένα μήνα.
Αντίστοιχα προβλήματα καταγράφονται στη Χειρουργική Κλινική, η οποία αδυνατεί να αντιμετωπίσει έκτακτα περιστατικά και πολλές φορές δεν γίνονται ούτε ράμματα. Σε τμήματα όπως η Καρδιολογική Κλινική, το Ακτινολογικό και το Αναισθησιολογικό, οι ανάγκες καλύπτονται με «εντέλλεσθαι», με αποτέλεσμα οι γιατροί να πραγματοποιούν 10–11 εφημερίες τον μήνα, κάτι εξαιρετικά επιβαρυντικό. Επίσης, στο νοσοκομείο δεν υπάρχει πνευμονολόγος και γαστρεντερολόγος.
Χωρίς Παιδιάτρους στην Αργολίδα
Το Γενικό Νοσοκομείο Αργολίδας, το οποίο αποτελείται από τις Νοσηλευτικές Μονάδες Άργους και Ναυπλίου, αντιμετωπίζει ελλείψεις σε ιατρικό προσωπικό, γεγονός που δυσκολεύει την κάλυψη των εφημεριών και της καθημερινής λειτουργίας.
Το σοβαρότερο πρόβλημα αφορά τους παιδιάτρους. Είναι χαρακτηριστικό ότι εδώ και μερικά χρόνια ενώ έχει δημιουργηθεί η Παιδιατρική Κλινική στη Νοσηλευτική Μονάδα Άργους δεν λειτουργεί εξαιτίας της υποστελέχωσης σε παιδίατρους. Παιδίατροι λείπουν από εφημερίες ακόμη και όταν υπάρχουν περιστατικά τοκετών. Είναι συνηθισμένο φαινόμενο τα παιδιατρικά περιστατικά να μεταφέρονται σε νοσοκομεία εκτός νομού Αργολίδας.
Αρρυθμίες στην «καρδιά» του Συστήματος
Το Γενικό Νοσοκομείο Άμφισσας είναι η «καρδιά» ενός συστήματος, από το οποίο εξαρτάται η ομαλή λειτουργία και των υπολοίπων δομών υγείας του Νομού Φωκίδας. Εκτός από τις ανάγκες των μόνιμων κατοίκων, εξυπηρετεί δύο σωφρονιστικά καταστήματα, τους επισκέπτες του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών, του χιονοδρομικού κέντρου Παρνασσού, σε μία περιοχή όπου διπλασιάζει τον πληθυσμό της από την περίοδο του Πάσχα έως τον Σεπτέμβρη.
Τα βασικά προβλήματα και του νοσοκομείου Φωκίδας, όπως τα έχει καταγράψει ο Ηλίας Τσίγκας, από το fokidanews.gr, πηγάζουν από τις ελλείψεις προσωπικού σε όλους του τομείς. Ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, στη διοικητική και τεχνική υπηρεσία, στο βοηθητικό προσωπικό και στην καθαριότητα (η οποία έχει περάσει σε εργολάβους), όπως επίσης στη φύλαξη και την εστίαση.
Από τις 45 θέσεις γιατρών που προβλέπονται στο οργανόγραμμα υπάρχουν μόνο 16, αφήνοντας κρίσιμα κενά για τη λειτουργία του νοσοκομείου σε καρδιολόγους, παθολόγους και αναισθησιολόγους. Η μονάδα τεχνητού νεφρού εξυπηρετεί 25 νεφροπαθείς. Ωστόσο, λειτουργεί μόλις 8 φορές το μήνα με μία νεφρολόγο που έχει προσληφθεί με δελτίο παροχής υπηρεσιών.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι ελλείψεις νοσηλευτικού προσωπικού προκαλούν προβλήματα στη συνολική λειτουργία του νοσοκομείου, ακόμη και στην αιμοδοσία. Και στο νοσοκομείο Άμφισσας, τα κενά μπαλώνονται με κάθε τρόπο και με απαιτήσεις για παράνομες εφημερεύσεις και όχι με προσλήψεις προσωπικού, όπως τόνιζε και πρόσφατη ανακοίνωση του Σωματείου Εργαζόμενων του νοσοκομείου.
Η κυβέρνηση, υποστηρίζει ότι προκηρύσσει θέσεις αλλά οι γιατροί είναι απρόθυμοι. Έχουν θεσπιστεί και κάποια κίνητρα για τις παραμεθόριες περιοχές, αλλά δεν είναι αποτελεσματικά. Όπως τονίζουν στο Dnews, γιατροί των νοσοκομείων σε απομακρυσμένες περιοχές, το ζητούμενο είναι οι συνθήκες εργασίας των γιατρών. Όταν ένας γιατρός γνωρίζει ότι θα πάει σε ένα νοσοκομείο και θα είναι μόνος του, θα σηκώνει όλο το βάρος, θα κάνει περισσότερες εφημερίες ακόμη και από αυτές που επιτρέπει ο νόμος, θα είναι διαρκώς σε ετοιμότητα και με ένα τηλέφωνο κρεμασμένο στο αυτί, προφανώς θα επιλέξει καλύτερες συνθήκες ζωής. Θα ψάξει να τις βρει είτε στο εξωτερικό, είτε σε ένα ιδιωτικό ιατρείο.
Η εικόνα των νοσοκομείων σε πολλούς νομούς της χώρας είναι δραματική. Η υποβάθμιση των δημόσιων δομών, σε αντίθεση με την κυρίαρχη κυβερνητική ρητορική, οδηγεί σε ένα αρνητικό σπιράλ απαξίωσης με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων αλλά και της προοπτικής που διαμορφώνεται για τη βιώσιμη ανάπτυξη των ακριτικών και των απομακρυσμένων από τα μεγάλα αστικά κέντρα περιοχών.
Πηγή φωτογραφιών: eurokinissi
https://www.dnews.gr/
Κυριάκος Αργυρόπουλος