Του ΚΑΥΣΙΜΑΡΧΗ
Ερωτήματα που γίνονται περισσότερο πιεστικά καθώς στην παρουσίαση δεν υπήρξε παρουσία της κρατικής Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) στην οποία, το 2000, είχε ανατεθεί η αρχική σύμβαση ανάπτυξης και παραγωγής του ΣΤΤΕΠ «ΔΙΑΣ» (σημείωση 1) και άρα νομικά αποτελεί τον αρχικό κατασκευαστή εξοπλισμού (OEM: Original Equipment Manufacturer). Διαφαίνεται, ότι η μεθόδευση του 2023, να «γκρεμιστεί» ένα αδιαμφισβήτητο ελληνικό «success story» που άρχισε να οικοδομείται τα μέσα της δεκαετίας του 1990 χάρις στο όραμα και τον ενθουσιασμό αξιωματικών του Όπλου του Πυροβολικού, και αντί της αυτάρκειας που είχε επιτευχθεί να προωθείται η εκ νέου εξάρτηση από ξένους προμηθευτές και τις κυβερνήσεις τους, αναπτύσσει νέα δυναμική.
Υπενθυμίζεται ότι το «ΔΙΑΣ», που η ονομασία του προέρχεται από ελληνοποίηση του αγγλικού αρκτικόλεξου DIAS (Digital Integrated Artillery System: ψηφιακό, ολοκληρωμένο σύστημα πυροβολικού), αναπτύχθηκε εξ’ ολοκλήρου από ελληνικές εταιρείες (ΕΑΒ, SONAK) με την καθοδήγηση της Διεύθυνσης Πυροβολικού του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΔΠΒ/ΓΕΣ) και τη συνδρομή της Σχολής Πυροβολικού (ΣΠΒ). Επισημαίνεται, ότι στην ανάπτυξη του λογισμικού του «ΔΙΑΣ» συμμετείχαν ενεργά αξιωματικοί του Πυροβολικού και ότι αξιωματικοί του Όπλου ανέπτυξαν το λογισμικό του διαδόχου συστήματος «ΗΡΑΚΛΗΣ», την πνευματική ιδιοκτησία του οποίου έχουν εκχωρήσει στην υπηρεσία.
Με άλλα λόγια, πρόκειται για ένα εξ’ ολοκλήρου ελληνικής σχεδίασης, ανάπτυξης και παραγωγής σύστημα, το οποίο εδώ και περίπου 30 χρόνια επέτυχε αυτό που ακόμη και σήμερα διακηρύσσεται ως υψηλής προτεραιότητας κυβερνητικός στόχος, η εγχώρια, σχεδίαση, ανάπτυξη και παραγωγή προϊόντων.
Ας σημειωθεί ότι τον Μάρτιο του 2023, ο OEM, δηλαδή η ΕΑΒ μαζί με την εταιρία ASTERION, που αποτελεί τον διάδοχο της SONAK, του αρχικού υποκατασκευαστή, πραγματοποίησαν στο ΓΕΣ παρουσίαση του «ΔΙΑΣ» ΙΙ, της πρότασης τους για την «Αναβάθμιση και Επέκταση του Συστήματος «ΔΙΑΣ» για το Ελληνικό Πυροβολικό».
Σύμφωνα με πληροφορίες, η πρόταση περιλάμβανε αναβαθμισμένο περιβάλλον διεπαφής (GUI), δυνατότητα εγκατάστασης σε συσκευές του εμπορίου (COTS devices), υποστήριξη της τελευταίας έκδοσης του λειτουργικού Windows και του λειτουργικού έξυπνων συσκευών Android, συμμόρφωση με τα τελευταία συμμαχικά (νατοϊκά) πρότυπα σε επιχειρησιακό επίπεδο (APP6, MIP) αλλά και σε επίπεδο τεχνολογίας των παρεχόμενων εφαρμογών, διαχωρισμό εφαρμογών ανά διαφορετικό επίπεδο και λειτουργία επιχειρήσεων (Διοίκηση Πυροβολικού – ΔΠΒ, Μοίρα, Πυροβολαρχία, Προκεχωρημένου Αξιωματικού Παρατηρητή – ΠΑΠ) επιχειρήσεων, κ.α.
Όμως αυτή δεν είναι η μοναδική προσπάθεια αναβάθμισης του «ΔΙΑΣ». Περί το 2017 είχε αναληφθεί προσπάθεια εκ των ενόντων, πρωτίστως από τη ΓΕΣ/ΔΠΒ, για την αναβάθμιση του στην έκδοση «ΔΙΑΣ» ΙΙ, με βασικούς σκοπούς: (α) τη βελτίωση της διεπαφής ανθρώπου – μηχανής, ώστε ακόμα και ένας επίστρατος να δύναται να το λειτουργήσει, χωρίς να απαιτούνται εξαιρετικές γνώσεις δικτύων, (β) απλοποίηση των απαιτήσεων σε υλικό και (γ) αύξηση δυνατοτήτων. Μάλιστα είχε συνταχθεί και σχετική μελέτη που είχε εγκριθεί υπηρεσιακά.
Η αναβάθμιση περιλάμβανε παρεμβάσεις στο υλισμικό (hardware) και το λογισμικό (software). Χαρακτηριστικά αναφέρονται η αντικατάσταση μέρους ή του συνόλου του εξοπλισμού. Για παράδειγμα, δοκιμάστηκε επιτυχώς η αντικατάσταση των μηχανικών σκληρών δίσκων με στερεάς κατάστασης (solid state compact flash), με αποτέλεσμα -ακόμα και σε κραδασμούς- ο υπολογιστής να συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά).
Επίσης, επιτυχώς είχε γίνει η επικαιροποίηση του λογισμικού (από το λειτουργικό Windows 2000 σε Windows XP), καθώς και η αντιμετώπιση θεμάτων κυβερνοασφάλειας. Ιδιαίτερη μέριμνα είχε δοθεί στην αυτοματοποίηση της διαδικασίας ρύθμισης των δικτύων. «Τυπικά αν δεν είχες πτυχίο πληροφορικής ήταν σχεδόν αδύνατο να σετάρεις τα δίκτυα», μας αναφέρθηκε χαρακτηριστικά.
Μία λύση η οποία είχε προταθεί αφορούσε τη χρήση καρτών RFID (Radio Frequency Identity) που επιτρέπουν την ταυτοποίηση μέσω ραδιοσυχνοτήτων, που θα ήταν συγκεκριμένες για κάθε σχηματισμό, μονάδα, υπομονάδα, στοιχείο και οι οποίες θα «έτρεχαν» συγκεκριμένο script που θα πραγματοποιούσε τις ρυθμίσεις.
Ας σημειωθεί ότι σε άσκηση είχε δοκιμαστεί η λειτουργία του συστήματος με τη χρήση σταθμών ασυρμάτου AM με τον Προκεχωρημένο Αξιωματικό Παρατηρητή (ΠΑΠ) και το Κέντρο Διεύθυνσης Πυρός (ΚΔΠ) αναπτυγμένους στο πεδίο βολών Προσκυνητών στον νομό Ροδόπης και το Κέντρο Συντονισμού Πυρών Υποστήριξης (ΚΣΠΥ) του σχηματισμού, αναπτυγμένο στον Βόρειο Έβρο, σε μεγάλη απόσταση (πλέον των 100 χλμ.).
Επίσης είχε προταθεί η περαιτέρω ανάπτυξη του «ΔΙΑΣ» ώστε να μπορεί να καλύψει και την πλήρη διοικητική λειτουργία των μονάδων Πυροβολικού… από απλή αίτηση για άδεια, μέχρι την παρακολούθηση της λειτουργίας του Ουλαμού Συντήρησης. Δυστυχώς, λόγω της οικονομικής δυσπραγίας την περιόδου, η αναβάθμιση αυτή, ουδέποτε εφαρμόστηκε συνολικά στο ΣΤΤΕΠ.
Μετά από όλα αυτά, είναι τουλάχιστον παράλογο να επιχειρείται ή ακόμη και να εξετάζεται ως ενδεχόμενο, η υποκατάσταση ενός εξ’ ολοκλήρου ελληνικής σχεδίασης, ανάπτυξης και παραγωγής συστήματος από ξένο προμηθευτή, αντί να επιδιώκεται η περαιτέρω αναβάθμιση του σε λογισμικό και υλισμικό με αξιοποίηση των δυνατοτήτων της εγχώριας τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης.
Η χώρα μας έχει απωλέσει πολλά τρένα στη βιομηχανία, και η εγχώρια βιομηχανία λογισμικού αποτελεί κλάδο, που δεν απαιτεί μεγάλες επενδύσεις σε παραγωγικό εξοπλισμό αλλά κυρίως στο ανθρώπινο κεφάλαιο, και ο οποίος μπορεί να καλύψει το χαμένο έδαφος. Όταν όμως αντί να υποστηριχθεί εκτοπίζεται ακόμη και από τομείς στους οποίους έχει έμπρακτα αποδείξει τις δυνατότητες του, τότε «κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας».
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1:
H σύμβαση για την ανάπτυξη και παραγωγή του ΣΤΤΕΠ «ΔΙΑΣ» υπεγράφη στις 16 Φεβρουαρίου 2000, στην έδρα της ΕΑΒ, στο Σχηματάρι Βοιωτίας. Η παράδοση των πρώτων τμημάτων του συστήματος θα άρχιζε τον 18ο μήνα και θα ολοκληρωνόταν τον 48ο μήνα από την ενεργοποίηση της σύμβασης. Το πρόγραμμα είχε συνολική ΕΠΑ (Ελληνική Προστιθέμενη Αξία) τουλάχιστον 70% και το κόστος του ήταν 41.085.840 ευρώ (14 δις δραχμές περίπου).
Στις 18 Απριλίου 2008, η ΕΑΒ παρέδωσε το πρωτότυπο όχημα M992 FDCV εξοπλισμένο με ΣΤΤΕΠ «ΔΙΑΣ» διαμορφωμένο σε ρόλο Κέντρου Διεύθυνσης Πυρός (ΚΔΠ) μοίρας για λογαριασμό του Πυροβολικού. «Η ΕΑΒ υλοποιεί το πρόγραμμα ΣΤΤΕΠ «ΔΙΑΣ» προς κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών του Όπλου σε όλα τα επίπεδα (Σώματα Στρατού, Σχηματισμούς, Μοίρες, Πυροβολαρχίες, Πυροβόλα, Αξιωματικούς Συνδέσμους, Προκεχωρημένους Παρατηρητές, Μετεωρολογικούς Σταθμούς και Ραντάρ Α/Π (Αντιπυροβολικού), αναφερόταν στη σχετική ανακοίνωση Τύπου.