25 Μαθήματα από την Κυπριακή “Διάσωση”

Υπάρχουν πολλά μαθήματα που θα μπορούσε κανείς να πάρει και πολλές επιπτώσεις που θα μπορούσε να συμπεράνει μέσα από την Κυπριακή κρίση (εδώ θα αναφέρουμε μόλις 25). Ένα από τα πιο σημαντικά είναι ότι δεν υπάρχουν πλέον...

κοινές αποφάσεις που να αφορούν σε όλα τα μέλη της ευρωζώνης, αλλά επέστρεψαν με πολύ ενεργητικό τρόπο οι υπό συνθήκες αποφάσεις (όπως ήταν τα μνημόνια που ίσχυσαν για την Ελλάδα), κάτι που θα αποδειχθεί εξαιρετικά σημαντικό όταν θα εξεταστούν οι όροι με τους οποίους θα αποκτήσουν πρόσβαση άλλες πολύ μεγαλύτερες χώρες στους μηχανισμούς ESM και ΟΜΤ. Πιστεύουμε, όπως και ο James Mortimer Lee της κορυφαίας γαλλικής τράπεζας PNB Paribas, ότι η αγορά συμπεριφέρθηκε υπερβολικά συγκαταβατικά όταν εξέλαβε το πρόγραμμα OMT και τη φράση «ό,τι χρειαστεί» του Ντράγκι ως γενικής εφαρμογής – ήταν τελικά μεγάλο λάθος. Ένα δεύτερο μάθημα είναι ότι ο πυρήνας της ευρωζώνης μετακινήθηκε προς μία πολύ σκληρότερη γραμμή. Αυτό αντανακλά εν μέρει τη σιγουριά του ότι έχει εγκαταστήσει επαρκώς αποτελεσματικά τείχη προστασίας που του επιτρέπουν να «καίει» όποτε το επιθυμεί τον ιδιωτικό τομέα, όταν όμως κάτι τέτοιο δε βλέπει ότι ενέχει συστημικό κίνδυνο. Η Κύπρος μπορεί να μην είναι το γενικό «μοντέλο», όμως δείχνει επαρκώς το τι θα μπορούσε να είναι το νέο σύστημα ξεκαθαρίσματος με τις τράπεζες σε όλη την ευρωζώνη. Ο κίνδυνος για τους μετόχους των τραπεζών σε όλες τις τράπεζες της ΕΖ έχει αυξηθεί πλέον σημαντικά. Το βέβαιο είναι ότι είμαστε αρκετά μακριά από τo να δούμε την κρίση της ευρωζώνης να επιλύεται.

Σύμφωνα με τον Paul Mortimer-Lee της γαλλικής τράπεζας BNP Paribas:

Υπάρχουν πολλά μαθήματα που θα μπορούσε κάποιος να πάρει από το κυπριακό πρόγραμμα διάσωσης και μία πληθώρα από επιπτώσεις που θα μπορούσε να συμπεράνει, σχετικά με το πώς θα κυλήσουν τα πράγματα στο μέλλον. Παραθέτω μία λίστα με τα 25 σημαντικότερα, όμως υπάρχουν πολύ περισσότερα.

Μάθημα 1. Μην υποτιμάτε την ικανότητα της ευρωζώνης να κάνει τελικά το σωστό – θα φτάσει όμως σ’ αυτό όταν όλες οι εναλλακτικές δυνατότητες (λάθους) θα έχουν εξαντληθεί.

Μάθημα 2.  Οι εντεκάωρες διαπραγματεύσεις είναι εύκολο να καταλήξουν σε λάθη και σε απρόβλεπτες συνέπειες. Η απόφαση για κούρεμα των καταθετών κάτω από 100 χιλ. ευρώ ήταν η λακούβα μέσα στην οποία έπεσε η τρόικα. Έθετε σε αμφισβήτηση την ακεραιότητα της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για εγγύηση των καταθέσεων μέχρι 100 χιλ. ευρώ.

Μάθημα 3.  Η εξαφάνιση του Μάριο Μόντι από το προσκήνιο έχει μειώσει την επιρροή του Νότου στις αποφάσεις που λαμβάνονται για το μέλλον του ευρώ.

Μάθημα 4. Έχει εμφανιστεί ένα είδος κούρασης σχετικά με τις διασώσεις στη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Φιλανδία. Η κ. Μέρκελ έχει ήδη προετοιμαστεί για να εμφανίζεται πολύ πιο σκληρή από ότι πολλοί θα περίμεναν, αφού έχει μπροστά της τις γερμανικές εκλογές.

Μάθημα 5.  Ο νέος πρόεδρος του eurogroup, o κ. Ντάισελμπλουμ, φαίνεται να ακολουθεί πολύ πιο σκληρή γραμμή από τον προκάτοχό του, δηλ. τον κ. Γιούνκερ από το Λουξεμβούργο.

Μάθημα 6. Ο κ. Ντάισελμπλουμ φαίνεται ότι μερικές φορές μιλάει πολύ «έξω από τα δόντια» και δεν είναι επαρκώς διπλωμάτης. Δεν αποκλείονται και μελλοντικές γκάφες του.

Μάθημα 7.  Η ΕΚΤ είναι προετοιμασμένη για να χρησιμοποιήσει το πραγματικό υπέρτατο όπλο: «τέρμα τα χρήματα για τις τράπεζές σας». Αυτό δε σημαίνει ότι θα αποβάλλεται απευθείας το κράτος από την ευρωζώνη (ειδικά αν τα χρέη είναι των τραπεζών και όχι κρατικά), αλλά θα καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την παραμονή του.

Μάθημα 8. Μία τέτοια απειλή έχει προφανείς πολιτικές επιπτώσεις και είναι πολύ παραπάνω από τις δυνατότητες του κ. Ντράγκι. Άρα, για να το εφαρμόσει θα χρειαστεί τις πλάτες της κ. Μέρκελ και άλλων.

Μάθημα 9. Όταν ένα πρόβλημα δε φαίνεται να είναι συστημικό, τότε η Γερμανία και άλλες χώρες με παρόμοια ιδεολογία θα δείχνουν απροθυμία να χρησιμοποιήσουν τα λεφτά των φορολογούμενών τους για να το λύσουν. Σε κάθε περίπτωση θα εφαρμόζεται ανάλυση κόστους/οφέλους, κάτι που καθιστά απόλυτα βέβαιο ότι από εδώ και πέρα κάθε περίπτωση θα είναι «μοναδική».

Μάθημα 10. Κάτι τέτοιο θέτει σε μεγάλο κίνδυνο τον ιδιωτικό τομέα, αφού θα καλείται να απορροφήσει τον οικονομικό πόνο, ή τουλάχιστον τη πρώτη δόση του που θα αφορά τις τράπεζες (από εκεί και πέρα ο πόνος μεταδίδεται εκ των πραγμάτων στα κράτη), ειδικά σε μικρές μη-συστημικές χώρες.

Μάθημα 11. «Αυτοί» (η τρόικα) θα ψάχνουν πώς θα χρησιμοποιήσουν τα χρήματα του ιδιωτικού τομέα για να περιορίσουν το μέγεθος της εμπλοκής του κρατικού τομέα. Αν και κάθε υπόθεση είναι μοναδική, οι βασικές αρχές παραμένουν οι ίδιες. Στην Ελλάδα, οι ομολογιούχοι ήταν αυτοί που απορρόφησαν τον πόνο – στην Κύπρο οι μεγαλοκαταθέτες. Κάθε περίπτωση είναι «μοναδική», όμως θα υπάρξουν από εδώ και πέρα πολλές «μοναδικές περίπτωσεις», κάθε μία διαφορετική σε κάποιο ειδικό χαρακτηριστικό χειρισμού της.

Μάθημα 12. Όταν έρθει η ώρα της εκκαθάρισης μίας τράπεζας θα υπάρχει μία ιεραρχία του ποιος θα παίρνει πρώτος τον οικονομικό πόνο: οι μέτοχοι θα είναι οι πρώτοι, θα ακολουθούν οι μη ασφαλισμένοι ομολογιούχοι (δανειστές) των τραπεζών, στη συνέχεια οι ασφαλισμένοι ομολογιούχοι, μετά οι μεγάλοι καταθέτες, κατόπιν το κράτος και τελευταίοι οι ξένοι (ευρωπαίοι) φορολογούμενοι.

Μάθημα 13. Όμως, το πόσο πόνο θα αναλαμβάνει ο ιδιωτικός τομέας εξαρτάται από το αν ένα πρόβλημα φαίνεται να είναι ή όχι «συστημικό». Όσο λιγότερο συστημικό είναι, τόσο περισσότερο θα υποφέρουν τα ιδιωτικά κεφάλαια.

Μάθημα 14. Κάποιες χώρες θεωρούν ότι έχουν ορθώσει επαρκή τείχη προστασίας. Άρα θεωρούν ότι είναι προετοιμασμένες να «κάψουν» μετόχους που μέχρι σήμερα θεωρούνταν προστατευμένοι.

Μάθημα 15.  Η δυνατότητα άμεσης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) τελείωσε ανεπιστρεπτί.

Μάθημα 16. Η αίσθηση του ηθικού κινδύνου έχει μειωθεί (στον κύκλο αυτών που παίρνουν τις αποφάσεις στην ευρωζώνη)

Μάθημα 17.  Τελικά διαβήκαμε το Ρουβίκωνα όταν εισήχθησαν μέτρα κεφαλαιακών ελέγχων στην Κύπρο. Ένα ευρώ κατατεθειμένο σε μία κυπριακή τράπεζα δεν είναι πλέον ελεύθερα ανταλλάξιμο με ευρώ σε μία γερμανική τράπεζα. Ο οικονομικός χώρος του ευρώ διαιρέθηκε.

Μάθημα 18.  Μπορεί να αποδειχθεί πολύ πιο δύσκολο από όσο περιμένουν το να αποσύρουν τα μέτρα κεφαλαιακού ελέγχου από την Κύπρο.

Μάθημα 19. Το προηγούμενο της χρήσης μέτρων κεφαλαιακού ελέγχου μπορεί να επιταχύνει τη μαζική διαρροή κεφαλαίων σε οποιαδήποτε μελλοντική κρίση εκδηλωθεί στην ευρωζώνη, αφού οι καταθέτες θα μπορούν εύλογα να υποθέσουν ότι τα ίδια μέτρα που εφαρμόστηκαν στην Κύπρο θα εφαρμοστούν και στη χώρα τους.

Μάθημα 20. Θα ήταν εκπληκτικά απροσδόκητο να μη δούμε από εδώ και πέρα αμυντικές κινήσεις μεγάλων καταθετών που θα εγκαταλείπουν σταδιακά τις αδύναμες τράπεζες, ή τα αδύναμα τραπεζικά συστήματα κάποιων χωρών. Σας συστήνουμε να παρακολουθήσετε από εδώ και πέρα την κίνηση των προγραμμάτων MRO και ELA της ΕΚΤ.

Μάθημα 21. Η κυπριακή οικονομία έχει μπροστά της μέρες βαθιάς ύφεσης.

Μάθημα 22. Το κυπριακό πρόγραμμα, συνεπαγόμενα, θα αποδειχθεί ότι είναι πολύ αισιόδοξο και σύντομα θα χρειαστεί να φτιάξουν ένα καινούργιο.

Μάθημα 23. Ενώ ο Ντράγκι το φθινόπωρο αγόρασε χρόνο, τα θεμελιώδη προβλήματα της ευρωζώνης είναι πολύ μακριά από το να λυθούν και μπορούν να ξαναγυρίσουν στοιχειώνοντας τις αγορές.

Μάθημα 24.  Μην περιμένετε ότι η Ρωσία θα δεχθεί τις απώλειές της περιοριζόμενη σε ασθενείς λεκτικές διαμαρτυρίες – θα υπάρξουν συνέπειες.

Μάθημα 25. Η επιβολή συνθηκών (μνημονίων) στις αποφάσεις είναι κάτι πολύ σημαντικό για τις χώρες του πυρήνα.  Δεν υπάρχει αυτό που ονομάζεται δανειακή σύμβαση χωρίς μνημόνιο. Δεν υπάρχουν λευκές επιταγές, ούτε ελεύθερη πρόσβαση στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά OMT της ΕΚΤ. Δεν υπάρχουν δωρεάν γεύματα στην ευρωζώνη. Εξαιρείται, βέβαια, η περίπτωση όπου το να μη δώσουν ένα δωρεάν γεύμα μπορεί να αποτελέσει γεγονός που θα απειλήσει το σύστημα (σ.σ. όπου σύστημα, βλ. ευρώ).

via zerohedge.com

μετάφραση RYaN