Ποια σαρακοστιανά ανεβάζουν τη χοληστερίνη

Του Σπύρου Γαλάνη
Γενικού- Οικογενειακού γιατρού 
Στην οικογένεια των θαλασσινών, συμπεριλαμβάνονται τα οστρακοειδή(αστακός, γαρίδα, καραβίδα, μύδια, στρείδια) και τα μαλάκια(καλαμάρι, χταπόδι, σουπιά).

Κατά καιρούς έχουν κατηγορηθεί για τα....

μεγάλα ποσά διαιτητικής χοληστερόλης που περιέχουν και ότι δεν θα πρέπει να καταναλώνονται από άτομα που πάσχουν από δυσλιπιδαιμίες (αυξημένη χοληστερόλη, LDL , τριγλυκερίδια) καθώς και από άτομα με καρδιαγγειακά νοσήματα. Ύστερα από πολυάριθμες έρευνες αποδείχτηκε πως η κύρια αιτία αύξησης της χοληστερόλης του πλάσματος από διαιτητικούς παράγοντες είναι η συγκέντρωση των τροφίμων σε κορεσμένο λίπος(κρέας, γαλακτοκομικά πλήρη σε λιπαρά) αλλά και των τρανς λιπαρών(επεξεργασμένα τρόφιμα, σφολιάτες, μαργαρίνη) και όχι η συγκέντρωση τους αμιγώς σε χοληστερόλη.

Συνεπώς, ενώ τα θαλασσινά περιέχουν όντως μεγάλα ποσά χοληστερόλης, η κατανάλωσή τους δεν φαίνεται να επηρεάζει τη χοληστερόλη του αίματος, καθώς είναι φτωχά σε κορεσμένα λιπαρά. Με τον τρόπο αυτό απενεχοποιούνται εν μερη τα θαλασσινά αφού τα λιπαρά που περιέχονται σε όλα τα θαλασσινά τρόφιμα είναι κυρίως μονοακόρεστα (όπως στο ελαιόλαδο) και πολύακόρεστα (ω3-ω6) που ως γνωστόν έχουν αγγειοπροστατευτική δράση αλλά συντελούν και στην μείωση της ολικής χοληστερόλης ενώ η συγκέντρωση τους σε λιπαρά είναι πολύ μικρή και σε κορεσμένο λίπος μηδαμινή.

Συγκεκριμένα το χταπόδι , τα στρείδια και το καβούρι έχουν πολύ χαμηλά ποσά χοληστερόλης ενώ τα μεγαλύτερα, τα έχουν τα καλαμάρια.
Έχει αναφερθεί σε έρευνες πως η κατανάλωση ποσοτήτων από μύδια, στρείδια και χτένια αυξάνει την χοληστερόλη σε άτομα που ήδη πάσχουν από δυσλιπιδαιμία ενώ δεν επηρεάζει το λιπιδαιμικό προφίλ σε άτομα με φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης .Επίσης η μέτρια κατανάλωση από γαρίδες δεν οδηγεί σε αύξηση της χοληστερόλης ,σε αντίθεση με την κατανάλωση καλαμαριού που την αυξάνει .

Ο παρακάτω πίνακας μας δίνει πληροφορίες για την περιεκτικότητα των θαλασσινών σε χοληστερόλη ανα 100 γρ. 
Πηγή : United States Department of Agriculture (USDA)

Είδος θαλασσινού(ωμό)/ Περιεκτικότητα σε χοληστερόλη σε mg
Καλαμάρια 233 mg
Γαρίδες 200 mg
Σουπιές 112 mg – Βρασμένες 350 mg
Μύδια 100 mg
Αστακός 90 mg
Στρείδια 63 mg
Χταπόδι 48 mg – Βρασμενο 100mg
Ποια τα επιθυμητά επίπεδα LDL χοληστερίνης;

Επιθυμητά επίπεδα LDL χοληστερίνη
Άτομα χωρίς στεφανιαία νόσο και με 1 παράγοντα κίνδυνου 160 mg/dl
Άτομα χωρίς στεφανιαία νόσο και με 2 ή περισσότερους παράγοντες κίνδυνου <130 br="" dl="" mg=""> Άτομα με στεφανιαία νόσο <100 d="" mg="" p="">

Θα πρέπει να αναφερθεί πως όλα τα παραπάνω ισχύουν στην περίπτωση που τα συγκεκριμένα τρόφιμα μαγειρευτούν σωστά με προσοχή στο χρήση ελαιόλαδου και αλατιού .Όπως ισχύει για όλες τις τροφές, έτσι και με τα θαλασσινά όταν τηγανιστούν ή μαγειρευτούν με σάλτσες με πολλά λιπαρά έχουν πολύ περισσότερη χοληστερόλη αλλά και κορεσμένο λίπος. Θα πρέπει πάντα να έχουμε στο μυαλό μας και την ποσότητα του γεύματος που θα καταναλώσουμε , η οποία δεν θα πρέπει να ξεπερνάει τα 150 gr.

Ένα επιπλέον στοιχείο που έχει να κάνει με τα θαλασσινά είναι το ότι περιέχουν και αρκετή ποσότητα νατρίου , οπότε θα είναι καλό να καταναλώνονται με προσοχή από ασθενείς με αυξημένη αρτηριακή πίεση και κυρίως να μην γίνεται ταυτόχρονη χρήση επιτραπέζιου αλατιού.

Επίσης μια άλλη κατηγορία ατόμων που θα πρέπει να είναι προσεκτικοί κατά την περίοδο της νηστείας και την αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες τους είναι τα άτομα που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη και ιδιαίτερα αυτοί που κάνουν χρήση ινσουλίνης ή λαμβάνουν ινσουλίνο-εκκριτικά φάρμακα (π.χ. Diamicron, Solosa). Τα φάρμακα αυτά, σε περίπτωση που ο ασθενής παραλείψει κάποιο γεύμα ή δεν τρώει ικανή ποσότητα υδατανθράκων (ζυμαρικά-ψωμί, ρύζι κλπ), μπορεί να προκαλέσουν υπογλυκαιμία. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να προηγείται συνεννόηση με τον ιατρό τους και να τροποποιείται όσο το δυνατό καταλληλότερα το φαρμακευτικό σχήμα και να δίνονται διαιτητικές συμβουλές .

Τροφές όπως , τα φρέσκα φασολάκια, ο αρακάς , τα όσπρια , τα ζυμαρικά, το ρύζι, και οι πατάτες περιέχουν μεγάλες ποσότητες υδατανθράκων επομένως η ποσότητα τους δεν μπορεί να υπερβαίνει τις ποσότητες που καθορίζονται από το ήδη υπάρχον διαιτολόγιο

Ορισμένα «λαδερά» μαγειρευτά φαγητά, όπως οι μπάμιες , το σπανάκι , οι αγγινάρες , οι μελιτζάνες έχουν πολύ χαμηλότερη περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες με αποτέλεσμα να μπορούν να καταναλωθούν σε κανονική ποσότητα μερίδας εφόσον βέβαια έχουν μαγειρευτεί, με την προβλεπόμενη από το διαιτολόγιο, ποσότητα ελαιόλαδου.
Επίσης η κατανάλωση σε φρούτα δεν πρέπει να αυξηθεί κατά την νηστεία , λόγω της περιεκτικότητας τους σε φρουκτόζη , με αποτέλεσμα να επηρεαστούν τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος .

Τέλος μια άλλη ομάδα ατόμων που θα πρέπει να είναι προσεκτική κατά την περίοδο της νηστείας και που θα πρέπει να σκεφθεί σοβαρά εάν θα κάνει νηστεία , είναι οι ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή .

Συγκεκριμένα, τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε βιταμίνη Κ μπορούν να μειώσουν την αποτελεσματικότητα της αντιπηκτικής αγωγής που λαμβάνει ένας ασθενής. Αυτό συμβαίνει διότι, όσο μεγαλύτερη ποσότητα βιταμίνης Κ προσλαμβάνουμε με τα τρόφιμα, τόσο πιο μεγάλη είναι η παραγωγή παραγόντων από το συκώτι, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πιθανότητες πήξης του αίματος και άρα θρόμβωσης του αίματος
Με τη νηστεία αυξάνεται η ποσότητα λήψεως τέτοιων τροφών (μπρόκολο, σπανάκι, σέλινο, πράσινο λάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών, φασολάκια, μπάμιες, κολοκυθάκια, κουνουπίδι κ.τ.λ ) με αποτέλεσμα να επηρεάζεται και η πηκτικότητα του αίματος
Μετά από έρευνες οι καρδιολόγοι κατέληξαν στο συμπέρασμα , πως η νηστεία για αυτή την ομάδα ατόμων είναι απαγορευτική ,καθώς «οι απότομες αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες μπορεί να οδηγήσει σε απόφραξη των βαλβίδων της καρδιάς, υποβάλλοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους», όπως ανέφεραν οι επιστήμονες του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας (ΕΛΙΚΑΡ), σε συνέντευξη τύπου για το 26ο Διεθνές Συνέδριο του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας που πραγματοποιήθηκε από τις 28 έως 30 Απριλίου 2011.

Όλα αυτά βέβαια ακολουθώντας το χρυσό κανόνα : σωστή και ισορροπημένη διατροφή
Καλή Σαρακοστή.

Σπύρος Γαλανης

Γενικός/Οικογενειακός Ιατρός
Αγ.Γόρδιος - Κέρκυρα