Την διαπίστωση ότι πλουτοκρατία,
παρακράτος και ολιγάρχες εξακολουθούν να συνθέτουν την θανατηφόρα
γάγγραινα της Ελλάδας κάνουν οι Financial Times, οι οποίοι δεν προβλέπουν αίσιο τέλος στο ελληνικό δράμα, εξαιτίας της διαπλοκής. Ιδού το άρθρο-σοκ:...
“Το ελληνικό δράμα δεν έχει happy end”
Πέντε χρόνια και πέντε πακέτα διάσωσης μετράει η κρίση χρέους της Ευρώπης και η ευρωζώνη – και ο κόσμος – δεν δείχνουν την προσοχή που θα έπρεπε στη χώρα από όπου πρωτοξεκίνησε ο οικονομικός πανικός. Αφού έλαβε δάνεια εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ από τους γείτονες της, η Ελλάδα, χωρίς να αντιμετωπίζεται πια ως απειλή για την ακεραιότητα της ευρωζώνης, συνεχίζει να ζει το μαρτύριο της μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Τα πράγματα δεν θα έπρεπε να είναι έτσι, μόνο και μόνο γιατί η εμπειρία της Ελλάδας μας διδάσκει πολύτιμα μαθήματα, παρά τις διαφορές από τις άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Η τελευταία έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για το πρόγραμμα προσαρμογής που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα, εμφανίζει κάποιες αχτίδες αισιοδοξίας εν μέσω των δεινών και των συνεχών διαψεύσεων.
Το πρόγραμμα επιτυγχάνει κάποιους από τους οικονομικούς στόχους: το πρωτογενές δημοσιονομικό ισοζύγιο έχει βελτιωθεί κατά 10% του εθνικού προϊόντος, μια από τις μεγαλύτερες προσαρμογές της ιστορίας σε καιρό ειρήνης. Αντίστοιχη βελτίωση έχει σημειώσει και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Το ΔΝΤ πιστεύει ότι η Ελλάδα έχει κλείσει τα δύο τρίτα από το κενό ανταγωνιστικότητας που δημιουργήθηκε μετά την είσοδο στο ευρώ. Οι τράπεζες επιτέλους ανακεφαλαιοποιούνται, κάτι που μπορεί να δώσει τέλος στην πιστωτική ασφυξία.
Ωστόσο το τίμημα είναι τεράστιο. Το ΑΕΠ έχει υποχωρήσει περισσότερο από 20%. Το κόστος ανά μονάδα εργασίας έχει βελτιωθεί μέσω των περικοπών στους μισθούς – κατ’ επέκταση και στο επίπεδο ζωής – και όχι μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας. Το κοινωνικό κόστος είναι ανυπολόγιστο και οι συνέπειες θα είναι μακροχρόνιες.
Δεν υπήρχε τρόπος να συνεχίσει η Ελλάδα να καταναλώνει πέρα από τις δυνάμεις της. Όπως σημειώνει το ΔΝΤ, χωρίς τα μισητά δάνεια διάσωσης, η προσαρμογή θα ήταν ακόμα πιο ριζική – περισσότερες απότομες περικοπές ή το χάος μιας ανεξέλεγκτης εξόδου από το ευρώ.
Το εξαιρετικά δυσχερές σημείο εκκίνησης, όμως, δεν απέκλειε ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Η ευρωζώνη θα μπορούσε να είχε αποδεχτεί νωρίτερα ένα μεγαλύτερο κούρεμα στον ιδιωτικό τομέα. Και οι επιλογές της Αθήνας δημιούργησαν περισσότερο πόνο από ότι χρειαζόταν.
Οπότε δεν ευθύνονται μόνο οι υπερβολικά μεγάλες περικοπές για τα δεινά των αθώων Ελλήνων, αλλά και η επιλογή να προστατευτούν οι προνομιούχοι και να μεταφερθεί το βάρος στους πιο αδύναμους ώμους.
Αν υπάρχει κάποιο θετικό σημείο, είναι ότι η Ελλάδα έχει πολλές ευκαιρίες για ανάπτυξη. Αλλά χωρίς μια βαθύτερη πολιτική αναμόρφωση, θα παραμείνουν ανεκμετάλλευτες και θα χρειαστούν, όπως προειδοποιεί το ΔΝΤ, συνεχείς επιμηκύνσεις των δανείων της Ελλάδας, με ευνοϊκότερους όρους από αυτούς της αγοράς. Η ευρωζώνη και οι καθημερινοί Έλληνες έχουν κοινό συμφέρον να κόψουν τα δεσμά μεταξύ διαπλεκόμενων και κράτους.
Πέντε χρόνια και πέντε πακέτα διάσωσης μετράει η κρίση χρέους της Ευρώπης και η ευρωζώνη – και ο κόσμος – δεν δείχνουν την προσοχή που θα έπρεπε στη χώρα από όπου πρωτοξεκίνησε ο οικονομικός πανικός. Αφού έλαβε δάνεια εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ από τους γείτονες της, η Ελλάδα, χωρίς να αντιμετωπίζεται πια ως απειλή για την ακεραιότητα της ευρωζώνης, συνεχίζει να ζει το μαρτύριο της μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Τα πράγματα δεν θα έπρεπε να είναι έτσι, μόνο και μόνο γιατί η εμπειρία της Ελλάδας μας διδάσκει πολύτιμα μαθήματα, παρά τις διαφορές από τις άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Η τελευταία έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για το πρόγραμμα προσαρμογής που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα, εμφανίζει κάποιες αχτίδες αισιοδοξίας εν μέσω των δεινών και των συνεχών διαψεύσεων.
Το πρόγραμμα επιτυγχάνει κάποιους από τους οικονομικούς στόχους: το πρωτογενές δημοσιονομικό ισοζύγιο έχει βελτιωθεί κατά 10% του εθνικού προϊόντος, μια από τις μεγαλύτερες προσαρμογές της ιστορίας σε καιρό ειρήνης. Αντίστοιχη βελτίωση έχει σημειώσει και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Το ΔΝΤ πιστεύει ότι η Ελλάδα έχει κλείσει τα δύο τρίτα από το κενό ανταγωνιστικότητας που δημιουργήθηκε μετά την είσοδο στο ευρώ. Οι τράπεζες επιτέλους ανακεφαλαιοποιούνται, κάτι που μπορεί να δώσει τέλος στην πιστωτική ασφυξία.
Ωστόσο το τίμημα είναι τεράστιο. Το ΑΕΠ έχει υποχωρήσει περισσότερο από 20%. Το κόστος ανά μονάδα εργασίας έχει βελτιωθεί μέσω των περικοπών στους μισθούς – κατ’ επέκταση και στο επίπεδο ζωής – και όχι μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας. Το κοινωνικό κόστος είναι ανυπολόγιστο και οι συνέπειες θα είναι μακροχρόνιες.
Δεν υπήρχε τρόπος να συνεχίσει η Ελλάδα να καταναλώνει πέρα από τις δυνάμεις της. Όπως σημειώνει το ΔΝΤ, χωρίς τα μισητά δάνεια διάσωσης, η προσαρμογή θα ήταν ακόμα πιο ριζική – περισσότερες απότομες περικοπές ή το χάος μιας ανεξέλεγκτης εξόδου από το ευρώ.
Το εξαιρετικά δυσχερές σημείο εκκίνησης, όμως, δεν απέκλειε ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Η ευρωζώνη θα μπορούσε να είχε αποδεχτεί νωρίτερα ένα μεγαλύτερο κούρεμα στον ιδιωτικό τομέα. Και οι επιλογές της Αθήνας δημιούργησαν περισσότερο πόνο από ότι χρειαζόταν.
Οπότε δεν ευθύνονται μόνο οι υπερβολικά μεγάλες περικοπές για τα δεινά των αθώων Ελλήνων, αλλά και η επιλογή να προστατευτούν οι προνομιούχοι και να μεταφερθεί το βάρος στους πιο αδύναμους ώμους.
Αν υπάρχει κάποιο θετικό σημείο, είναι ότι η Ελλάδα έχει πολλές ευκαιρίες για ανάπτυξη. Αλλά χωρίς μια βαθύτερη πολιτική αναμόρφωση, θα παραμείνουν ανεκμετάλλευτες και θα χρειαστούν, όπως προειδοποιεί το ΔΝΤ, συνεχείς επιμηκύνσεις των δανείων της Ελλάδας, με ευνοϊκότερους όρους από αυτούς της αγοράς. Η ευρωζώνη και οι καθημερινοί Έλληνες έχουν κοινό συμφέρον να κόψουν τα δεσμά μεταξύ διαπλεκόμενων και κράτους.