FONAKLAS .COM: Γιατί οι πολιτικοί που δεν είναι Εβραίοι πρέπει να φοράνε κιπά;

ΚΟ: Βλέποντας την παραπάνω χαριτωμένη φωτογραφία του υπουργού προ-πο, έκανα κάποιες σκέψεις. Έχω παρατηρήσει ότι ΟΛΟΙ οι μη Εβραίοι «επίσημοι» (πρόεδροι, πρωθυπουργοί, υπουργοί, πολιτικοί, ηθοποιοί, τραγουδιστές και λοιποί ‘celebrities’), που ...επισκέπτονται μια Συναγωγή, φοράνε το γνωστό χαρακτηριστικό μικρό εβραϊκό σκουφάκι, την «κιπά».

Επίσης, την φοράνε όταν πηγαίνουν στο Τείχος των Δακρύων ή στο «Μνημείο του Ολοκαυτώματος» στην Ιερουσαλήμ, γνωστό ως «Yad Vashem», σε (μη θρησκευτικές) εκδηλώσεις που απλώς διοργανώνουν ή παρευρίσκονται Εβραίοι, ενώ κάποιοι σε εντελώς «άσχετα» μέρη. Μου δημιουργήθηκε η εξής απορία: πως είναι δυνατόν κάποιος που δεν πρεσβεύει την ιουδαϊκή θρησκεία, να αναγκάζεται να φοράει αυτό που φοράει ο πιστός Ιουδαίος; Που είναι η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης; Εάν είναι από απλή «ένδειξη σεβασμού», τότε θα έπρεπε, για λόφους «ισότητας» να γίνεται το αντίστοιχο σε έναν χριστιανικό ναό. Π.χ. εάν ένας Εβραίος «επίσημος» επισκεφτεί ένα ναό (τώρα που το σκέφτομαι, δεν έχω δει πολλούς Εβραίους «επίσημους» να επισκέπτονται ναούς και εκκλησίες, τουλάχιστον με την συχνότητα που «εθνικοί»/μη Εβραίοι «επίσημοι» επισκέπτονται συναγωγές. Γιατί άραγε;;) – θα πρέπει λοιπόν για «λόγους σεβασμού» (ο Εβραίος) να κάνει τον σταυρό του, να ανάψει κανένα κερί και τα λοιπά. Όλα αυτά βέβαια είναι λατρευτικές πράξεις, λατρευτικά σύμβολα. Η κιπά δεν είναι ένα απλό «σκουφάκι», κάποιο ενδυματολογικό αξεσουάρ, είναι σύμβολο μιας θρησκείας. Κάτι ανάλογο με την ισλαμική μαντίλα που φοράνε οι μουσουλμάνες. Ή τα τουρμπάνια που φοράνε οι Σιχ. Ως «σεβασμός», νομίζω, νοείται να εισέλθεις και να εξέλθεις με ησυχία από έναν θρησκευτικό λατρευτικό χώρο (στον οποίον δεν ανήκεις) και γενικά να είσαι κόσμιος και ενδεδυμένος «σεμνά». Τα υπόλοιπα αφορούν τους θρησκευόμενους της συγκεκριμένης θρησκείας. Εφόσον δεν ανήκεις σε αυτήν την θρησκεία, δεν είσαι υποχρεωμένος να ακολουθήσεις το τυπικό της. Το να απαιτείς από έναν μη Εβραίο να συμπεριφέρεται στη Συναγωγή (που δεν ανήκει, ούτε πιστεύει) σαν Εβραίος, είναι κάτι παραπάνω από απαίτηση για «σεβασμό». Έχει έναν συμβολισμό. Φαίνεται σαν έμμεση (αναγκαστική) υποταγή σε μια συγκεκριμένη θρησκεία και σε ό,τι αυτή εκφράζει. Και στην συγκεκριμένη περίπτωση εκφράζει το Ισραήλ. [Σύμφωνα με τον Richard Rabkin «Το να φοράει κάποιος το κιπά σημαίνει ότι διακηρύττει "Είμαι περήφανος που είμαι Εβραίος"»]. Καμία άλλη θρησκεία δεν είναι τόσο συνδεδεμένη με έναν λαό, όσο ο Ιουδαϊσμός. Όλοι δε οι «επίσημοι» δεν διανοούνται να αρνηθούν να φορέσουν την κιπά για λόγους συνείδησης ή θρησκείας, (αλλιώς κινδυνεύουν να κατηγορηθούν για «αντισημιτισμό», κατηγορία ολέθρια για έναν σύγχρονο πολιτικό), αλλά απεναντίας, το φοράνε με μεγάλη άνεση και είτε χασκογελάνε με έκφραση γεμάτη ικανοποίηση (όπως ο προαναφερόμενος), είτε στέκονται «ευλαβικά», με έκφραση γεμάτη «σεβασμό».

Είπα να το ψάξω λίγο. Να σας πως τι βρήκα: Βρήκα ότι τέτοια ξεκάθαρη εντολή ΔΕΝ υπάρχει στα ιουδαϊκά κείμενα! Μάλιστα, οι διάφοροι ραβίνοι δεν έχουν μια σύμφωνη γνώμη για το αν πρέπει τελικά, οι μη Εβραίοι να φοράνε την κιπά. Η κυριότερη ένσταση είναι ότι έτσι (εάν την φοράνε) δεν θα διαφέρουν από τους Εβραίους! (Αυτό τώρα μου ακούγεται ολίγον «ρατσιστικό», αλλά θα φταίνε τα αυτιά μου). Επίσης, στη σύντομη έρευνα δεν είδα πουθενά μουσουλμάνους «επίσημους» να φοράνε την κιπά. Δείτε πάνω π.χ. στην φωτογραφία τον Νταβούτογλου στη Συναγωγή στη Σμύρνη άνευ κιπά! Μπα; Πάλι δύο μέτρα και δύο σταθμά; Μετά διάβασα ότι οι άθεοι Εβραίοι επίσης δεν φοράνε κιπά! Ακόμα και ο Μπεν Γκουριόν η κορυφαία μορφή του σύγχρονου Ισραήλ (ο κύριος ιδρυτής και ο πρώτος πρωθυπουργός του κράτους Ισραήλ) ΔΕΝ φορούσε κιπά γιατί ήταν άθεος... Μάλιστα, αρνιόταν να φορέσει κιπά ακόμη και σε κηδείες.

Συμπέρασμα: Ο Μπεν Γκουριόν δεν χρειάζεται να φοράει κιπά, ο άθεος Εβραίος δεν χρειάζεται να φοράει κιπά, ο μουσουλμάνος «επίσημος» δεν χρειάζεται να φοράει κιπά, καμία γραπτή θρησκευτική εντολή δεν υπάρχει που να λέει ότι ο μη Εβραίος πρέπει να φοράει κιπά, οι ραβίνοι διαφωνούν μεταξύ τους για το αν πρέπει οι μη Εβραίοι να φορούν κιπά, αλλά ο Δένδιας (και ο κάθε Δένδιας), αλλοίμονό του αν δεν φορέσει τη κιππά του και δεν αποθανατιστεί η σκηνή.

Ίσως εάν έψαχνα περισσότερο να έβρισκα και τίποτα άλλο, αλλά από ότι κατάλαβα η κιπά είναι μία ωραία ευκαιρία οι διάφοροι Δένδιες και γενικότερα οι κρατούντες οφίτσια στη ‘δύση’ να δείχνουν (σε όλο τον κόσμο) τον «σεβασμό» τους (ή την υποταγή τους) στο Ισραήλ.

Παρακάτω κάποιες εξηγήσεις περί κιπά από εβραϊκές ιστοσελίδες για λίγο παραπάνω γνώση. Και εάν θέλει, ας μας διαφωτίσει περί του θέματος κάποιος ραβίνος. Από αυτούς που επισκέπτονται τον ΚΟ.

Μια kippah, επίσης γνωστή ως yarmulke, που στα αραμαϊκά σημαίνει "ο φόβος του Βασιλιά", είναι το ημισφαιρικό εκείνο καπελάκι σε σχήμα πιατέλας, συνήθως από ύφασμα, που φορούν οι Εβραίοι (μόνο άνδρες) ως τήρηση μιας (μη- βιβλικής) εντολής από κάποιες ορθόδοξες ιουδαϊκές ‘halachic’ αρχές, σύμφωνα με την οποία το κεφάλι τους πρέπει να καλύπτεται ανά πάσα στιγμή.

Δεδομένου ότι η συναγωγή θεωρείται ότι είναι ένας «οίκος του Θεού», είναι συνήθως σκόπιμο οι πιστοί να φορούν ωραία ρούχα. Συνήθως οι γυναίκες φορούν φορέματα και οι άνδρες κοστούμια.

Εκτός από τις συναγωγές των Μεταρρυθμισμένων Ιουδαίων, όλοι οι άνδρες και τα αγόρια πρέπει να καλύπτουν το κεφάλι τους. Αυτό είναι συχνά προαιρετικό σε συναγωγές των Μεταρρυθμισμένων. Από σεβασμό ακόμη και οι μη-Εβραίοι επισκέπτες θα πρέπει να ακολουθήσουν το έθιμο της συναγωγής και φορέσουν ένα kippah.

Λέει στο ‘Divrei HaRav’ (του ραβίνου Hershel Schachter), ότι όταν ρώτησαν τον ραβίνο Aharon Kotler αν πρέπει ένας μη-Εβραίος (ή μη Ιουδαίος) κοσμικός καθηγητής σε σχολείο yeshiva να κληθεί να φορέσει ένα yarmulke, εκείνος είπε ότι θα πρέπει να του πουν να μην φορέσει yarmulke, γιατί αυτό είναι μια περίπτωση והבדלתם (διάκρισης) σύμφωνα με την οποία οι Εβραίοι θα πρέπει να φορούν yarmulkes ώστε να διακρίνονται από τους μη Εβραίους.

"Μη Εβραίοι και Kippah στη Συναγωγή" – του ραβίνου Jay M. Stein
Η ερώτηση που τίθεται πολύ συχνά είναι η εξής: «Σε περίπτωση που ένας μη-Εβραίος παρακολουθεί τη συναγωγή ως προσκεκλημένος ή επισκέπτης, πρέπει να φορά κάλυμμα στο κεφάλι, όπως ένα Kippah;" Ή, "Πρέπει ένας μη-Εβραίος που κάνει δουλειές ως εργάτης σε μια συναγωγή να έχει καλυμμένο το κεφάλι του, ενώ εργάζεται στο κτίριο; "Λόγω της σχετικά στενής σχέση μας με τον μη εβραϊκό κόσμο, έχουμε συχνά μη Εβραίους να έρχονται σε διάφορες θρησκευτικές τελετές που πραγματοποιούνται στις συναγωγές, όπως είναι, οι γάμοι, οι τελετές Bar/bat Mitzvah (ενηλικίωσης 13 χρονών για τα αγόρια και 12 για τα κορίτσια) και κηδείες, καθώς και διάφορα προγράμματα που προσφέρονται στις συναγωγές, όπως «διαθρησκευτικές λειτουργίες» ή και μη-θρησκευτικές εκδηλώσεις.

Το Ταλμούδ έχει μια συνοπτική δήλωση σχετικά με τον στόχο του να καλύπτει κάποιος το κεφάλι του. Ο Joshua b. Levi είπε: «Κανείς δεν μπορεί να περπατήσει τέσσερις πήχεις με υπεροπτικό ύφος, γιατί ολόκληρη η γη είναι γεμάτη από την δόξα Του». Ο R. Huna, γιος του R. Joshua, δεν μπορούσε να περπατήσει τέσσερις πήχεις ξεσκούφωτος, και έλεγε : «Η Shehinah (θεία παρουσία) είναι πάνω από το κεφάλι μου». Στους ταλμουδικούς καιρούς δεν ήταν μια ευρέως διαδεδομένη πρακτική να καλύπτει κάποιος το κεφάλι του. Το να καλύπτει το κεφάλι του ήταν μια πράξη ακραίας ευσέβεια, δεν ήταν κανόνας για όλους.

Η δυσκολία που παρουσιάζεται, κατά τον ραβίνο Klein, είναι ότι, κατά τη διάρκεια της λατρείας, μπορεί να μην είμαστε σε θέση να διακρίνουμε μεταξύ των Εβραίων και των μη-Εβραίων. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στο να ζητάμε από έναν μη-Εβραίο να λάβει μέρος στην λειτουργία. Δεν υπάρχει εύκολη λύση για το πρόβλημα αυτό, εκτός από απλά να ρωτήσουμε τη θρησκεία ενός ατόμου. Συνηθίζεται, ως εκ τούτου, σε πολλές συναγωγές να ζητάνε από μη Εβραίους να βάλουν μια kippah αλλά όχι το Tallit, και επομένως να διακρίνουμε εύκολα τους Εβραίους άνδρες από τους μη Εβραίους.

Δεν υπάρχει καμία αναφορά στους επτά Noachide νόμους (του Νώε – αναφέρονται στο Ταλμούδ) η οποία, σύμφωνα με τους Ραβίνους, να επιβάλει σε όλους τους απογόνους του Νώε, να καλύπτουν την κεφαλή τους. Αυτό κάνει και πάλι σαφές ότι δεν υπάρχει καμία νομική υποχρέωση στο εβραϊκό νόμο για έναν μη-Εβραίο να φορέσει κάλυμμα στο κεφάλι και ως εκ τούτου καμία νομική δικαιολογία δεν υπάρχει για να εξαναγκασθεί ένας μη-Εβραίος να φορέσει ένα κάλυμμα στο κεφάλι σε μια συναγωγή. Αυτό, όμως, δεν εμποδίζει την ενημέρωση των μη Εβραίων περί του εθίμου της συγκεκριμένης τελετής.

Δεν υπάρχει καμία αναφορά στη ‘halakhic’ βιβλιογραφία (βιβλικοί, ταλμουδικοί, ραβινικοί νόμοι) που να απαιτεί οι ‘εθνικοί’ να φορούν καλύμματα κεφαλής, και ως εκ τούτου δεν υπάρχει κανένας halakhic λόγος να εξαναγκάζεται ένας μη-Εβραίος να φορέσει ένα κάλυμμα του κεφαλιού σε μια συναγωγή.

Εάν φορέσει όμως (ο μη-Εβραίος), εκφράζει με αυτό το σεβασμό, για το έθιμο μας. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει νομική υποχρέωση για έναν μη-Εβραίο να φορέσει kippah, συνιστούμε από σεβασμό για το εκκλησίασμα να φορούν κάλυμμα οι μη-Εβραίοι άνδρες όταν παρευρίσκονται σε λατρεία ή τελετουργία.