Σε ένα από τα πιο σύνθετα τραπεζικά σκάνδαλα των τελευταίων δεκαετιών
πρωταγωνιστεί η “bad bank” του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, προκαλώντας
αναταράξεις σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα. ..
Οι προεκτάσεις του
“πάρτι” των εκατομμυρίων που ζημίωσε το δημόσιο κατά εκατοντάδες
εκατομμύρια είναι απρόβλεπτες.
Και μόνο η έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για τους κ.κ. Δημήτρη Κοντομηνά,
Λαυρέντη Λαυρεντιάδη και τον πρώην διοικητή του ΤΤ κ. Άγγελο Φιλιππίδη,
υποδεικνύουν τη βαρύτητα της δικαστικής έρευνας για τις χρηματοδοτικές
πρακτικές που επικράτησαν σε μία συγκεκριμένη περίοδο πριν ξεσπάσει η
κρίση.
Την ίδια ώρα, η δίωξη των εισαγγελικών Αρχών “αγγίζει” σχεδόν το σύνολο
των διοικητικών στελεχών του ΤΤ την πενταετία 2007-2012 μεταξύ των
οποίων, την νυν διευθύνουσα σύμβουλο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής
Σταθερότητας κ. Αναστασία Σακελλαρίου και τους κ.κ. Κλέωνα Παπαδόπουλο,
Σπύρο Παντελιά και Χάρη Σιγανό.
Ειδικά για την κ. Σακελλαρίου υπήρξαν φήμες ότι παραιτείται από το ΤΧΣ,
ωστόσο ο υπουργός Οικονομικών κ. Γιάννης Στουρνάρας έσπευσε να εκφράσει
τη στήριξή του στο πρόσωπό της. Σε ανακοίνωσή του ΤΧΣ που ακολούθησε,
αναφέρεται ότι η κ. Σακελλαρίου χειρίστηκε την αναδιάρθρωση δύο δανείων
του ομίλου DEMCO του Δ. Κοντομηνά, που είχαν χορηγηθεί προγενέστερα, ενώ
συμμετείχε και σε επιτροπές που ενέκριναν μετέπειτα αναδιαρθρώσεις και
κάνει λόγο για συνήθη τραπεζική πρακτική.
Σημειώνεται ότι η κ. Σακελλαρίου διετέλεσε Chief Risk Officer στο
Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, επί διοίκησης Παπαδόπουλου, αναλαμβάνοντας την
αναδιάρθρωση του τμήματος διαχείρισης κινδύνου, τον έλεγχο της BlackRock
και την απορρόφηση της Tbank.
Το... μενού της εισαγγελικής έρευνας έχει απ΄ όλα. Κατηγορίες για βαριά
κακουργήματα (όπως απάτη, απιστία και ξέπλυμα μαύρου χρήματος και
συνδυασμό αυτών) που επισύρουν μέχρι και ισόβια κάθειρξη. Αναφορές για
δάνεια εκατομμυρίων που δεν πληρώθηκαν ποτέ, χρήματα από δανειοδοτήσεις
που κατέληξαν σε offshore εταιρείες και αγορές ακινήτων στο εξωτερικό.
Χαρακτηριστικό της “δυσοσμίας” του σκανδάλου που αφορά μία ολόκληρη
πενταετία, αποτελεί το γεγονός ότι, σύμφωνα με το πόρισμα, στην
υπογραφή κάποιων συμβάσεων αναγραφόταν ρητά ότι δεν επιτρέπεται το ΤΤ να
παρακολουθεί τη χρήση του δανείου. Επίσης, στο εισαγγελικό πόρισμα
αναφέρονται όροι που χαρακτηρίζονται “εκτός αποδεκτών τραπεζικών
κριτηρίων” και διαδρομές χρημάτων που προκάλεσαν ζημιά στο ΤΤ
εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Η τράπεζα της λαϊκής αποταμίευσης, όπως έγινε γνωστή στα 112 χρόνια της
ιστορίας της φαίνεται πως πληρώνει το τίμημα της μετατροπής της σε
συμβατικό πιστωτικό ίδρυμα. Είναι, άλλωστε αρκετά τα παραδείγματα
κρατικών οργανισμών που αλλάζοντας προφίλ και φορώντας στην πορεία το
μανδύα του ιδιωτικού δικαίου φορέα διευκόλυναν με διάφορους τρόπους
επιχειρηματικά συμφέροντα ή επιδόθηκαν σε “πειραματικές” επενδυτικές
πρακτικές.
Παράγοντες της αγοράς μόνο τυχαίο δεν θεωρούν το γεγονός ότι οι
κατηγορίες που “υπογράφουν” οι εισαγγελικές Αρχές αφορούν στην περίοδο
2007-2012, δηλαδή αμέσως μετά τη λήψη άδειας λειτουργίας πιστωτικού
ιδρύματος και την είσοδο του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου στο
χρηματιστήριο.
Η αρχή αυτής της μετάλλαξης ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 2000
όταν η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με υπουργό Οικονομικών τον κ. Νίκο
Χριστοδουλάκη, προχώρησε στη μετατροπή του ΤΤ σε ανώνυμη τραπεζική
εταιρεία. Το 2004, επί υπουργού Γιώργου Αλογοσκούφη, αναλαμβάνει το
τιμόνι της τράπεζας ο Παναγιώτης Τσουπίδης και προωθείται η
αποκρατικοποίηση της τράπεζας με τη μείωση του ποσοστού του δημοσίου
κάτω από το 50%.
Ο κ. Τσουπίδης είχε δεχθεί έντονη κριτική για την αγορά δομημένων
ομολόγων από το ΤΤ, ωστόσο ο ίδιος υπερασπιζόταν τις εν λόγω επιλογές
κάνοντας λόγο για “πολιτικό reality show”. Επί των ημερών του η τράπεζα
συνέχισε να επεκτείνεται στη λιανική τραπεζική, ωστόσο διατυπώνονταν
στον Τύπο ενστάσεις για το χαρτοφυλάκιο εναλλακτικών επενδύσεων, που
μέσα σε μία τριετία διογκώθηκε πάνω από τα 500 εκατ. ευρώ.
Το πρόσωπο των ημερών, ο οικονομολόγος και πρώην πρόεδρος της ΠΑΕ
Παναθηναϊκός, Άγγελος Φιλιππίδης, διορίζεται διοικητής στο τέλος του
2007 για να αποχωρήσει στα τέλη του 2009, μετά την αλλαγή κυβέρνησης.
Στο τέλος της θητείας του ο κ. Φιλιππίδης τόνισε ότι επί των ημερών του
το ΤΤ “ξύπνησε” και χαρακτήρισε το Ταμιευτήριο βασικό πυλώνα της
ελληνικής οικονομίας, υποστηρίζοντας ότι διέθετε τον υψηλότερο
κεφαλαιακό δείκτη στην Ελλάδα και τον τρίτο ψηλότερο στην Ευρώπη.
Παράλληλα, δήλωνε ότι η τράπεζα είχε δημιουργήσει ένα τεράστιο
χαρτοφυλάκιο CDS, ύψους 750 εκατ. ευρώ, υπερασπιζόμενος τις κερδοφόρες,
σύμφωνα με τον ίδιο, επενδύσεις στα ασφάλιστρα κινδύνου επί των
ελληνικών ομολόγων. Αυτή η αγορά “ασφάλειας” έναντι των κινδύνων
κρατικής χρεοκοπίας του είχε καταλογισθεί τότε ως κερδοσκοπικό παιχνίδι
και υποχρεώνεται σε σταδιακή απομείωσή τους...
Ο διάδοχος του κ. Φιλιππίδη, κ. Κλέων Παπαδόπουλος, συνεχίζει τη
ρευστοποίηση των CDS και τάσσεται υπέρ του αποταμιευτικού χαρακτήρα της
τράπεζας και των δραστηριοτήτων λιανικής τραπεζικής.
Οι αναφορές στον Τύπο για τις σχέσεις του κ. Παπαδόπουλου με τον τότε
πρωθυπουργό κ. Γιώργο Παπανδρέου προκάλεσαν αίσθηση, καθώς γινόταν λόγος
για δραστηριότητες του ΤΤ με την οικογένεια του Αντρίκου Παπανδρέου.
Επίσης, η θητεία του κ. Παπαδόπουλου χαρακτηρίστηκε από την κόντρα με
τον κ. Σπύρο Παντελιά, τότε αντιπρόεδρο της τράπεζας, καθώς και τη
συμμετοχή στο PSI+ που είχε καταλυτικό αντίκτυπο στη μετέπειτα πορεία
της τράπεζας. Τελευταίος διοικητής της τράπεζας διορίστηκε ο κ. Χάρης
Σιγανός, ο οποίος συνεχίζει σήμερα στην Eurobank, μετά τη διάσπαση και
απορρόφηση του ΤΤ.
Η μετάλλαξη και ανάπτυξη της τράπεζας την περασμένη δεκαετία εκτιμάται
ότι έφερε την “απελευθέρωσή” της από τα δεσμά του ειδικού καθεστώτος υπό
το οποίο λειτουργούσε όσο ήταν ταμιευτήριο. Αυτό οδήγησε σε “έκρηξη”
δραστηριότητας που συνοδεύτηκε από φημολογία για υπερβολικές απολαβές
στελεχών, συνεργασίες με πολιτικά τζάκια και δανειοδοτήσεις εμπλεκόμενων
μερών.
Παράλληλα, επέτρεψε την ανάληψη ρίσκου μέσω επενδύσεων όπως του
χαρτοφυλακίου CDS αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων και ελληνικών κρατικών
ομολόγων. Οι επιλογές αυτές ελέγχθηκαν αρκετές φορές σε επίπεδο
δημοσιευμάτων, ωστόσο δεν υπήρξε ποτέ δικαστική... εμπλοκή.
Τραπεζικά στελέχη που γνωρίζουν εκ των έσω την ιστορία του ΤΤ
υποστηρίζουν ότι οι ζημιές από την απομείωση των κρατικών ομολόγων, τα
οποία οι τράπεζες φορτώνονταν επί δεκαετίες, συντηρώντας τον ομφάλιο
λώρο τους με το δημόσιο, συνεισέφεραν στη διεύρυνση της “τρύπας”, ωστόσο
δεν δείχνουν ικανές να “γονατίσουν” την ιστορική τράπεζα που
παραδοσιακά κατείχε μεγάλο μερίδιο αγοράς στις καταθέσεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2011 το
Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο κατείχε 4,08 δισ. ευρώ κρατικά ομόλογα, 11,8
δισ. ευρώ καταθέσεις και μόλις 8 δισ. ευρώ χορηγήσεις.
Ακόμη πιο
εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι βάσει των στοιχείων που είχε
δημοσιεύσει τότε η διοίκηση της τράπεζας, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια
διαμορφώνονταν στο 1,6% (!)
Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
capital.gr