ΣΑΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙ μας το 'λεγε η μάνα μας. Τους το 'λεγε η γιαγιά της. Και
αυτή το είχε ακούσει πριν από τη δική της γιαγιά. Με δύο γιαγιές
αφηγούμενες διαδοχικά καλύπτουμε ...
γεγονότα που φτάνουν στο 1770, στα Ορλωφικά, και λίγο αργότερα 1790 στον Λειβαδίτη ναυμάχο Λάμπρο Κατσώνη που ήταν και αυτός φίλος της Μεγάλης Αικατερίνης της Ρωσίας.
Τόσο κοντινή γίνεται η ιστορία! Όταν τελείωσε κακήν κακώς - οφείλουμε να ομολογήσουμε - η δράση του Κατσώνη στην Άσπρη Θάλασσα, στο Αιγαίο, και συγκεκριμένα στο στενό του Καφηρέα στον Κάβο Ντ' Όρο, μεταξύ Άνδρου και Εύβοιας, τότε που του 'βγαλαν και το σκληρό όσο και περιπαικτικό στιχούργημα «αν σ' αρέσει μπάρμπα-Λάμπρο, ξαναπέρνα από την Άνδρο», η τσαρίνα Αικατερίνη του χάρισε μια επαρχία ολόκληρη στην Κριμαία, που ξαναχορεύει και σήμερα έναν πυρρίχιο χορό με την ιστορία, την Λεβάδεια, και ένα παλάτι στη λουτρόπολη Γιάλτα (την Υαλίτα των Βυζαντινών). Σ* εκείνο το παλάτι κατά ένα παράξενο καπρίτσιο της ιστορίας έγινε στις 12 Φεβρουαρίου 1945 η περιώνυμη συμφωνία της Γιάλτας, όπου οι Στάλιν, Τσώρτσιλ και Ρούσβελτ «μοίρασαν τον κόσμο», για την ακρίβεια, την Γερμανία, την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια. Ας ξαναγυρίσουμε όμως «στο παραμύθι της γιαγιάς».
Έχω, κάποιοι τυχεροί κατέχουμε στη σκέψη μας ένα «ηχητικό ντοκουμέντο», της ίδιας αφήγησης για τα ίδια ιστορικά γεγονότα του Μαρτίου 1821, με την εξής αφηγηματική σειρά. Η πρώτη αφηγήτρια (και αυτήκοος μάρτυρας της μάχης του Άη Θανάση της Ανδρίτσαινας) αφηγήθηκε κάτι σαν παραμύθι τάχα ας πούμε στην εγγονή της κάποτε γύρω στα 1860-70. Η δεύτερη γιαγιά ξανάπε την ίδια ιστορία, χωρίς να αλλάζει ούτε συλλαβή - προφανώς για την ιερότητα του θέματος και για να μην χάνεται ο ειρμός της μνήμης που συντηρείται με την επανάληψη ακριβείας - στη δική της, δηλαδή στη μητέρα μας εγγονή γύρω στο 1920. Και κάποτε στα 1960 ακούσαμε τα γλυκά χείλη της μάνας μας, με μια κάπως βραχνή από τη συγκίνηση φωνή καθώς βλέπαμε και τα βουρκωμένα μάτια της, το ίδιο «παραμύθι». Σ' αυτό ήρωας ο ίδιος ο «παππούς» μας (δηλαδή, «προπάππος» μας), ο φοβερός καπετάν Τσιράνης-Πολύδωρας. Το αφήγημα ήταν μια διαρκής πολεμική περιπέτεια του «κλεφταρματωλού», ποίημα και δημοτικό τραγούδι.
Β.Γ.Π.
γεγονότα που φτάνουν στο 1770, στα Ορλωφικά, και λίγο αργότερα 1790 στον Λειβαδίτη ναυμάχο Λάμπρο Κατσώνη που ήταν και αυτός φίλος της Μεγάλης Αικατερίνης της Ρωσίας.
Τόσο κοντινή γίνεται η ιστορία! Όταν τελείωσε κακήν κακώς - οφείλουμε να ομολογήσουμε - η δράση του Κατσώνη στην Άσπρη Θάλασσα, στο Αιγαίο, και συγκεκριμένα στο στενό του Καφηρέα στον Κάβο Ντ' Όρο, μεταξύ Άνδρου και Εύβοιας, τότε που του 'βγαλαν και το σκληρό όσο και περιπαικτικό στιχούργημα «αν σ' αρέσει μπάρμπα-Λάμπρο, ξαναπέρνα από την Άνδρο», η τσαρίνα Αικατερίνη του χάρισε μια επαρχία ολόκληρη στην Κριμαία, που ξαναχορεύει και σήμερα έναν πυρρίχιο χορό με την ιστορία, την Λεβάδεια, και ένα παλάτι στη λουτρόπολη Γιάλτα (την Υαλίτα των Βυζαντινών). Σ* εκείνο το παλάτι κατά ένα παράξενο καπρίτσιο της ιστορίας έγινε στις 12 Φεβρουαρίου 1945 η περιώνυμη συμφωνία της Γιάλτας, όπου οι Στάλιν, Τσώρτσιλ και Ρούσβελτ «μοίρασαν τον κόσμο», για την ακρίβεια, την Γερμανία, την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια. Ας ξαναγυρίσουμε όμως «στο παραμύθι της γιαγιάς».
Έχω, κάποιοι τυχεροί κατέχουμε στη σκέψη μας ένα «ηχητικό ντοκουμέντο», της ίδιας αφήγησης για τα ίδια ιστορικά γεγονότα του Μαρτίου 1821, με την εξής αφηγηματική σειρά. Η πρώτη αφηγήτρια (και αυτήκοος μάρτυρας της μάχης του Άη Θανάση της Ανδρίτσαινας) αφηγήθηκε κάτι σαν παραμύθι τάχα ας πούμε στην εγγονή της κάποτε γύρω στα 1860-70. Η δεύτερη γιαγιά ξανάπε την ίδια ιστορία, χωρίς να αλλάζει ούτε συλλαβή - προφανώς για την ιερότητα του θέματος και για να μην χάνεται ο ειρμός της μνήμης που συντηρείται με την επανάληψη ακριβείας - στη δική της, δηλαδή στη μητέρα μας εγγονή γύρω στο 1920. Και κάποτε στα 1960 ακούσαμε τα γλυκά χείλη της μάνας μας, με μια κάπως βραχνή από τη συγκίνηση φωνή καθώς βλέπαμε και τα βουρκωμένα μάτια της, το ίδιο «παραμύθι». Σ' αυτό ήρωας ο ίδιος ο «παππούς» μας (δηλαδή, «προπάππος» μας), ο φοβερός καπετάν Τσιράνης-Πολύδωρας. Το αφήγημα ήταν μια διαρκής πολεμική περιπέτεια του «κλεφταρματωλού», ποίημα και δημοτικό τραγούδι.
Β.Γ.Π.
kontranews