Ήδη από τα μέσα του περασμένου έτους άρχισαν, μαζί με τα πρώτα δειλά σημάδια οικονομικής ανάκαμψης, εξαιτίας της πιο ήπιας ύφεσης να εμφανίζονται και σημάδια που κάθε άλλο παρά ευοίωνα ως αξιολογούνται για την οικονομία.
Αυτά είναι τα εξής:
Η αύξηση των εισαγωγών προϊόντων και η επιβάρυνση του ισοζυγίου πληρωμών.
Η πτώση του βιομηχανικού τζίρου στην εσωτερική αγορά κι ο σχετικά χαμηλός τζίρος στον τουρισμό, παρά την εκτίναξη των ταξιδιωτικών εισπράξεων.
Η κατάρρευση της παραγωγικότητας της εργασίας, παρά το «φρένο» που τουλάχιστον λογιστικά έχει πατήσει η ανεργία στο ίδιο χρονικό διάστημα.
«Ανακάμπτουν» οι εισαγωγές και το εμπορικό έλλειμμαΜαζί με την οικονομία άρχισαν να παίρνουν και πάλι τα πάνω τους οι εισαγωγές
Αυτό συνέβη για πρώτη φορά μετά το 2011. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι εισαγωγές προϊόντων αυξήθηκαν 3°% χωρίς να υπολογίζονται τα καύσιμα Την ίδια στιγμή οι εξαγωγές πλην πετρελαιοειδών έπεσαν κατά 84% με συνέπεια την αύξηση του εμπορικού ελλείμματος που αποτελεί τον «σκληρό πυρήνα» του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών κατά 7°%.
Υπενθυμίζεται πως μια από τις σημαντικότερες «επιτυχίες» του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης ήταν ο «μηδενισμός» του παραπάνω ελλείμματ0S... Γιατί αυξήθηκαν οι εισαγωγές ξανά; Δεδομένου ότι, σύμφωνα με το ΚΕΠΕ, μέχρι τώρα δεν έχει γίνει καμία υποκατάσταση των προϊόντων που εισάγει η ελληνική οικονομία από ντόπιες επιχειρήσεις μόλις άρχισε να σταθεροποιείται η καταναλωτική ζήτηση, αμέσως αυτή στράφηκε ξανά προς τα εισαγόμενα προϊόντα.
Αυτό δεν αφορά μόνο τα αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που πρωτοκυκλοφόρησαν το 2013, τα οποία ήταν κατά 3,1 % περισσότερα σε σχέση με το 2012, αλλά και άλλα είδη ευρύτερης κατανάλωσης, τα οποία θα μπορούσαν δυνητικά να παραχθούν σε μεγαλύτερες ποσότητες στην Ελλάδα (π.χ., κτηνοτροφικά είδη).
Πτώση χωρίς τέλος για την εγχώρια βιομηχανίαΔεμένη με τη μη υποκατάσταση των εισαγωγών είναι και η καθίζηση του βιομηχανικού τζίρου.
Την ίδια στιγμή που στο γ΄ τρίμηνο του 2013, δηλαδή στην κορύφωση της τουριστικής περιόδου (Ιούλιος-Σεπτέμβριος), οι ταξιδιωτικές εισπράξεις αυξάνονταν κατά 16%, ο τζίρος που κατέγραψε η ελληνική βιομηχανία από την πώληση των προϊόντων της στην έδρα της, δηλαδή την Ελλάδα, έπεφτε κατά 6,4%. Με απλά λόγια, λένε από τον ΣΕΒ πως οι Έλληνες βιομήχανοι όχι μόνο δεν κέρδισαν ούτε ευρώ από την ιστορικών διαστάσεων «εισβολή» ξένων τουριστών στην Ελλάδα, αλλά... έχασαν κιόλας, προφανώς γιατί κάποιοι άλλοι βιομήχανοι κάποιας άλλης χώρας κέρδισαν εξάγοντας τα δικά τους προϊόντα στην Ελλάδα.
Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι πως ελάχιστα αυξήθηκαν τα έσοδα των ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων, εστιατορίων και καφετεριών. Συγκεκριμένα, ο τζίρος του τουρισμού το περασμένο καλοκαίρι αυξήθηκε μόλις κατά 1,2%. Σύμφωνα με στελέχη της ΓΣΕΒΕΕ, η πρώτη ένδειξη ανάκαμψης της οικονομίας, δηλαδή η αύξηση της έξωθεν τουριστικής κίνησης, πέρασε, αλλά δεν... ακούμπησε τους περισσότερους επιχειρηματίες - ακόμα και εκείνους που υποτίθεται ότι κερδίζουν «άμεσα» από τους ξένους τουρίστες (π.χ., εστιάτορες).
Βασικότερη αιτία γι΄ αυτό φαίνεται πως ήταν η δραματική πτώση των τιμών, η οποία συμπαρέσυρε τον τζίρο τους, παρά την αύξηση του όγκου των παρεχομένων προϊόντων και υπηρεσιών. Εξάλλου, η μέση δαπάνη για τους μη κατοίκους που ταξίδεψαν στην Ελλάδα ανήλθε φέτος το καλοκαίρι σε 652 ευρώ, έναντι 687 το 2012, γεγονός που υποδεικνύει πως το, «μέσο ποσοστό κέρδους» από τον τουρισμό πέφτει...
«Κραχ» στην παραγωγικότητα της εργασίαςΜήπως, τουλάχιστον, το «φρένο» που έχει πατήσει η ανεργία έχει δημιουργήσει τους όρους για την αύξηση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας στην οικονομία; Κάθε άλλο.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο δείκτης παραγωγικότητας της εργασίας κατέρρευσε στο εννεάμηνο του 2013. Συγκεκριμένα, το μέσο προϊόν ανά εργάτη έπεσε κατά 2%. Η μεγαλύτερη «βουτιά», μάλιστα, έγινε στο γ΄ τρίμηνο της τουριστικής «έκρηξης», όπου η παραγωγικότητα της εργασίας έπεσε κατά... 3,4%. Αντίθετα, το 2012 «έτρεχε» με 1,6%. Το «παράδοξο» είναι πως η παραγωγικότητα κατέρρεε την ίδια στιγμή που έπαψε να πέφτει η απασχόληση με τους ρυθμ0ύς που έπεφτε τα προηγούμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, στο εννεάμηνο του 2013 η απασχόληση μειώθηκε κατά 4,4%, έναντι μείωσης 7,7% το 2012.
Τι συνέβη, λοιπόν; Η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία συνέχισε και το 2013 με τους ίδιους ρυθμούς που έπεφτε και το 2012. Δηλαδή, εξηγούν τραπεζικοί αναλυτές, οι εργαζόμενοι που παρέμειναν στη θέση τους ή μπήκαν στη θέση άλλων το 2013 κάθε άλλο παρά αύξησαν την αξία της παραγωγής. Φυσικά, σ΄ αυτό συνέτεινε ο αποπληθωρισμός, που, την ίδια στιγμή που σταθεροποιούσε την καταναλωτική ζήτηση, τσάκιζε τα επιχειρηματικά έσοδα και, έτσι, τον ακαθάριστο τζίρο της οικονομίας.
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 22ας Φεβρουαρίου.