Η επίσκεψη του κ. Αλέξη Τσίπρα..
στη Σμύρνη την Τρίτη 8 Μαρτίου διήρκεσε λιγότερο από δώδεκα ώρες, όμως σε αυτό το χρονικό διάστημα ο Ελληνας πρωθυπουργός πρόλαβε να υποπέσει σε τουλάχιστον έξι παροιμιώδεις γκάφες αποκαλύπτοντας την ελλιπή γνώση του σε βασικά θέματα εξωτερικής πολιτικής. Με τις τοποθετήσεις του σε θέματα όπως το casus belli που κρέμεται ως απειλή από την Αγκυρα πάνω από την Αθήνα, η αμφισβήτηση του ελληνικού εναέριου χώρου, η άνευ όρων ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. και το Κυπριακό, ο κ. Τσίπρας κάθε άλλο παρά ισχυροποίησε τις ελληνικές διαπραγματευτικές θέσεις, ενώ προσέφερε απλόχερα επιχειρήματα που είναι βέβαιο ότι η τουρκική πλευρά θα εντάξει στη μελλοντική τακτική της.
Το casus belli
Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου αποκάλυψε ότι το θέμα του casus belli εθίγη στις συνομιλίες που έγιναν στη Σμύρνη στο πλαίσιο του Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας από τον κ. Τσίπρα. «Το 1996, που λήφθηκε αυτή η απόφαση, το Ελληνικό Κοινοβούλιο είχε λάβει μία εβδομάδα πριν μια άλλη απόφαση. Απέναντι σε αυτή, το τουρκικό Κοινοβούλιο, μία βδομάδα μετά, λαμβάνει τη συγκεκριμένη απόφαση», είπε ο κ. Νταβούτογλου εξηγώντας την τουρκική θέση. «Ελάτε να άρουμε άμεσα αμφότερες τις αποφάσεις. Αν αρθούν ταυτόχρονα δεν μένει καμία απόφαση», τόνισε ο πρωθυπουργός της Τουρκίας ενώπιον του κ. Τσίπρα καλώντας την ελληνική πλευρά να παραιτηθεί από το δικαίωμα επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων μέχρι τα 12 ναυτικά μίλια, δικαίωμα που προσφέρει στην Ελλάδα το Δίκαιο της Θάλασσας που έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομολογία.
Εδώ και 20 χρόνια είναι αμέτρητες οι φορές που οι εκάστοτε πρωθυπουργοί ή υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας έχουν θέσει το θέμα της απειλής πολέμου από την Αγκυρα ζητώντας από τους Τούρκους συνομιλητές τους να αποσύρουν το casus belli. Η απάντηση της τουρκικής πλευράς είναι στερεότυπη και χιλιοειπωμένη: το casus belli θα αποσυρθεί όταν η Αθήνα παραιτηθεί του δικαιώματος επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια. Είναι τόσο σταθερή η τουρκική άποψη που πραγματικά τίθεται το ερώτημα για ποιον λόγο η ελληνική πλευρά επανέφερε το αίτημα με τρόπο σχεδόν παρακλητικό και μάλιστα στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο, όταν θα έπρεπε να γνωρίζει εκ των προτέρων τι θα απαντήσει ο «φίλος Αχμέτ» Νταβούτογλου.
Και επιπλέον, από τη στιγμή που ο κ. Τσίπρας επιλέγει να ζητήσει την άρση του casus belli, πώς είναι δυνατόν να συλλαμβάνεται απροετοίμαστος και να μην απαντά στον Τούρκο ομόλογό του το αυτονόητο; Οτι δηλαδή το δικαίωμα επέκτασης της ελληνικής χωρικής θάλασσας στα 12 ναυτικά μίλια αποτελεί σύννομη απόφαση, συμβατή με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν είναι δυνατόν να συμψηφίζεται με την παράνομη απειλή πολέμου από την πλευρά της Τουρκίας. Αυτή θα έπρεπε να είναι η ξεκάθαρη ελληνική απάντηση. Και θα έπρεπε να καταδειχθεί στην τουρκική πλευρά ότι η απειλή πολέμου εναντίον της Ελλάδας δεν συνάδει με τις αρχές καλής γειτονίας, ούτε με τις προφορικές διακηρύξεις περί φιλίας και συνεργασίας.
Ποια ήταν η απάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού στον τούρκο ομόλογό του; «Πιστεύω ότι το casus belli είναι κατάλοιπο μιας άλλης εποχής, της δεκαετίας του 1960, και σε καμία περίπτωση δεν συνάδει με τις προσπάθειές μας να οικοδομήσουμε ένα κλίμα φιλίας και συνεργασίας», είπε ο κ. Τσίπρας, ο οποίος μάλλον δεν είχε διαβάσει πριν και τόσο προσεκτικά τα σημειώματα των υπηρεσιακών στελεχών του υπουργείου Εξωτερικών. Προφανώς ο ισχυρισμός του ότι το casus belli είναι κατάλοιπο της δεκαετίας του 1960 αποτελεί προϊόν άγνοιας ή ελλιπούς μελέτης των θεμάτων, αν και όταν προέβη σε αυτή τη δήλωση είχε μπροστά του γραπτές σημειώσεις...
Πώς σχολίαζε ο ΣΥΡΙΖΑ τις τουρκικές θέσεις επί κυβερνήσεων Σαμαρά;
«Από τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε ο κ. Νταβούτογλου φάνηκε ότι η Τουρκία εμμένει στην τακτική αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας, μη αναγνωρίζοντας για παράδειγμα την επήρεια του συμπλέγματος του Καστελόριζου και αμφισβητώντας επίσης το αναφαίρετο δικαίωμα ανακήρυξης της ΑΟΖ από τη χώρα μας, σύμφωνα με τα όσα εγκαθιδρύει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS 82)», έλεγε στις 11 Οκτωβρίου του 2012 το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης σχετικά με την τότε επίσκεψη του κ. Νταβούτογλου ως υπουργός Εξωτερικών στην Αθήνα.
Τι είπε το Μέγαρο Μαξίμου τώρα με σκοπό να δικαιολογήσει τη λάθος τοποθέτηση του κ. Τσίπρα για την απειλή πολέμου; «Υπήρξε ανοιχτή αναφoρά του πρωθυπουργού στο ζήτημα του casus belli», επισημαίνεται σε σημείωμα που δημοσιοποίησαν οι συνεργάτες του πρωθυπουργού την Τετάρτη. Με περίσσιο θράσος, αντί να απολογηθούν για το… αυτογκόλ, επιχείρησαν να αναγορεύσουν την γκάφα σε θρίαμβο, αυτοθαυμαζόμενοι για τα αποτελέσματα της επίσκεψης στη Σμύρνη και μια πολιτική που ασκείται με ευχολόγια του στυλ ««νομίζω ότι κάποια στιγμή θα πείσω και τον Αχμέτ γι’ αυτό»...
Το λάθος με τον εναέριο χώρο
Απροετοίμαστος αποδείχτηκε ότι ήταν ο κ. Τσίπρας και όταν επέλεξε να ασκήσει κριτική στην Αγκυρα για τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου στο Αιγαίο. «Μιλήσαμε για την κατάσταση στο Αιγαίο, εξέφρασα για άλλη μια φορά με ειλικρίνεια τη σαφή ανησυχία και τον σοβαρό προβληματισμό της Ελλάδας για τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου μας και ιδιαίτερα για τη μεγάλη αύξηση των εμπλοκών και των υπερπτήσεων κατά το τελευταίο έτος», είπε ο κ. Τσίπρας και επαίνεσε τον Τούρκο πρωθυπουργό για την... ειλικρινή πρόθεση που εξέφρασε «να αντιμετωπίσουμε ουσιαστικά αυτό το θέμα».
Τι είπε ο κ. Νταβούτογλου για τις παραβιάσεις; «Αυτό που ονομάζεται “εναέριος χώρος” είναι αμφισβητούμενες περιοχές. Αυτό που σε εσάς φαίνεται ως παραβίαση του εναέριου χώρου είναι περιοχές τις οποίες θεωρούμε για τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις δικό μας εναέριο χώρο. Κατά συνέπεια τα θέματα αυτά θα τα επιλύσουμε. Σε αυτόν εδώ τον αμφισβητούμενο χώρο, λοιπόν, εξετάζουμε από κοινού θέματα, όπως το να γίνονται όσο το δυνατόν λιγότερες εναέριες προσεγγίσεις, λιγότερα περιστατικά κλειδώματος από τα ραντάρ και λιγότερες δυνατές πτήσεις», είναι η ακριβής απομαγνητοφώνηση της δήλωσης του πρωθυπουργού της Τουρκίας.
Με την επιφανειακή τοποθέτησή του, ο κ. Τσίπρας όχι μόνο έδωσε το δικαίωμα στον κ. Νταβούτογλου να ισχυριστεί ότι παραβιάσεις δεν γίνονται, αλλά κυρίως του επέτρεψε να καταγράψει δημοσίως την άποψη ότι ο ελληνικός εναέριος χώρος ανήκει στην Τουρκία!
Εδώ θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι παραβίαση του ελληνικού εναέριου χώρου είναι η προσέγγιση άγνωστων αεροσκαφών -εν προκειμένω τουρκικών μαχητικών- χωρίς άδεια σε κάθε περιοχή εγγύτερα των 10 ναυτικών μιλίων από τις ακτές των ελληνικών νησιών.
Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τον ελληνικό εναέριο χώρο των 10 ναυτικών μιλίων προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι το εύρος του πρέπει να ταυτίζεται με την ελληνική χωρική θάλασσα των 6 ναυτικών μιλίων. Ακόμη και με βάση την τουρκική άποψη, η περιοχή ανάμεσα στα 6 και τα 10 ναυτικά μίλια είναι διεθνής εναέριος χώρος και όχι… τουρκικός όπως έφτασε στο σημείο να ισχυριστεί ο κ. Νταβούτογλου, χωρίς ο κ. Τσίπρας να του απαντήσει το παραμικρό, γεγονός αποκαλυπτικό της ελλιπούς προετοιμασίας του για μια τόσο σοβαρή συνάντηση. Επιπλέον ο πρωθυπουργός της Ελλάδας δεν είχε έστω να παρατηρήσει το παραμικρό όσον αφορά στο ότι τα τουρκικά μαχητικά δεν σταματούν σε απόσταση 6 ναυτικών μιλίων από τις ακτές, αλλά συχνότατα πετούν πάνω από ελληνικά νησιά, μια πρακτική που μόνο ως φιλική ενέργεια δεν θα πρέπει να θεωρηθεί.
Εκτεθειμένος είναι ο κ. Τσίπρας και από την αποκάλυψη Νταβούτογλου ότι εξετάζεται ο περιορισμός των πτήσεων: τι ακριβώς συζητά η Αθήνα με την Αγκυρα; Μήπως να μειωθούν οι ώρες πτήσης των ελληνικών μαχητικών αεροσκαφών σε περιοχές εντός της ελληνικής επικράτειας με το επιχείρημα ότι έτσι θα ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες ενός επεισοδίου; Επαναλαμβάνοντας ότι ο εναέριος χώρος του Αιγαίου είναι «αμφισβητούμενος χώρος», ο Τούρκος πρωθυπουργός ισχυρίστηκε επίσης ότι εξετάζονται από κοινού θέματα όπως το να γίνονται όσο το δυνατόν λιγότερες εναέριες προσεγγίσεις και λιγότερα περιστατικά κλειδώματος από τα ραντάρ, όπως επίσης λιγότερες δυνατές πτήσεις. Η κυβέρνηση οφείλει να απαντήσει. Συζητά με την Τουρκία το ενδεχόμενο να σταματήσουν οι εικονικές αναχαιτίσεις (εννοούμε την κατάσταση κατά την οποία οι χειριστές των ελληνικών μαχητικών έχουν θέσει τους εισβολείς σε παραμέτρους βολής) των τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών, γεγονός που μπορεί να καταστήσει την Πολεμική Αεροπορία απλό παρατηρητή της παράνομης τουρκικής αεροπορικής δραστηριότητας σε περιοχές ελληνική κυριαρχίας;
Επικαιροποίηση πρωτοκόλλου επανεισδοχής
«Υπογράψαμε μια πολύ σημαντική συμφωνία, επικαιροποιήσαμε το πρωτόκολλο επανεισδοχής Ελλάδας - Τουρκίας και θέλω να ευχαριστήσω τον Αχμέτ γι’ αυτήν τη γενναιόδωρη κίνηση που αποδεικνύει το γεγονός ότι υπάρχει βούληση να αντιμετωπίσουμε από κοινού τα κοινά μας προβλήματα», είπε ο κ. Τσίπρας. Ποια είναι άραγε η «γενναιόδωρη» κίνηση της Αγκυρας, η οποία αρνείται να εφαρμόσει τις υπάρχουσες συμφωνίες που ορίζουν ότι όσοι παράνομοι μετανάστες περνούν στα ελληνικά νησιά πρέπει να επιστρέφουν στην Τουρκία; Γιατί ο Ελληνας πρωθυπουργός δεν βρήκε ούτε λέξη να πει, έστω μόνο και μόνο για να υπενθυμίσει ότι μέχρι σήμερα η τουρκική κυβέρνηση επιδεικνύει παντελή αδιαφορία να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της; Τι περιλαμβάνει η νέα συμφωνία που κρατήθηκε μυστική;
Απολογητής της Τουρκίας στο Προσφυγικό
«Η Ελλάδα και η Τουρκία δεν είναι αυτή τη στιγμή οι αιτίες του προβλήματος που αντιμετωπίζει η Κεντρική Ευρώπη, που μέσω των χωρών μας δέχεται τις ροές δεκάδων χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών», είπε ο κ. Τσίπρας. Εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι ο πρωθυπουργός μοιάζει να μην αντιλαμβάνεται το γεγονός ότι οι εικόνες χάους στην Ειδομένη και σε άλλες περιοχές της ελληνικής επικράτειας οφείλονται στο γεγονός ότι η Τουρκία δεν μπορεί -ή δεν θέλει- να ελέγξει τα σύνορά της αποτρέποντας εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους που επιβιβάζονται σε βάρκες και περνούν στα ελληνικά νησιά.
Είναι όμως τα λάθη της ελληνικής πλευράς όλους τους προηγούμενους μήνες στο μεταναστευτικό ζήτημα που αναγόρευσαν την Τουρκία σε προνομιακό συνομιλητή της Ε.Ε., αφού με τη διστακτικότητά της να τερματίσει τις εικόνες χάους η Αθήνα διευκόλυνε τη γείτονα να εμφανιστεί ως ο παράγοντας που μπορεί να λύσει το πρόβλημα. Με άλλη τοποθέτησή του στη συνέντευξη Τύπου με τον κ. Νταβούτογλου, ο κ. Τσίπρας χαρακτήρισε τη συμφωνία που επετεύχθη τη Δευτέρα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ως «ένα σημαντικό μισό πρώτο βήμα» για να επιλυθεί το Προσφυγικό. Προκαλεί θλίψη, αλλά μάλλον ο Ελληνας πρωθυπουργός αγνοούσε ότι με τη δική του σύμφωνη γνώμη επικυρώθηκε το κλείσιμο των συνόρων που εγκλωβίζει δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες στην Ελλάδα, ενώ στη δήλωση των Ευρωπαίων αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά για το τι θα γίνει με τους δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες που θα παραμείνουν στην ελληνική επικράτεια.
Κυπριακό και άνευ όρων στήριξη για ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε.
Χωρίς καν να αναφερθεί στο γεγονός ότι η Τουρκία θέλει να μπει στην Ε.Ε. αλλά δεν αναγνωρίζει ένα από τα 28 μέλη της, δηλαδή την Κύπρο, ο Ελληνας πρωθυπουργός προσέφερε απλόχερα την άνευ όρων ελληνική στήριξη στο αίτημα της Αγκυρας για ενσωμάτωση στην ευρωπαϊκή κοινότητα. «Για άλλη μια φορά κατέθεσα τη στήριξη της Ελλάδας στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην Ε.Ε., μια διαχρονική στήριξη την οποία θεωρούμε εξαιρετικά σημαντική τόσο για την Τουρκία όσο όμως και για τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και για τις διμερείς μας σχέσεις για την ευρύτερη περιοχή συνολικά», είπε ο κ. Τσίπρας.
Μια στήριξη που δίνεται σε μια χρονική συγκυρία που σχεδόν το σύνολο των χωρών της Ε.Ε. αντιμετώπισαν με σκεπτικισμό τη δήλωση Νταβούτογλου ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να γίνει πλήρες μέλος της Ε.Ε. Και είναι μάλλον παράδοξο, τη στιγμή που οι Ευρωπαίοι πιέζουν την Κύπρο να επιτρέψει το άνοιγμα 5 διαπραγματευτικών κεφαλαίων με την Τουρκία ως αντάλλαγμα για τη «βοήθεια» της Αγκυρας στο Προσφυγικό, η Αθήνα να εγκαταλείπει τη Λευκωσία και να δηλώνει υπέρμαχος της τουρκικής ένταξης.
Ολίσθημα με ραδιοτηλεοπτικά και συνεργασία
Βαρύ ατόπημα που θεωρείται ενδεικτικό της ελαφρότητας με την οποία χειρίζεται τα Ελληνοτουρκικά είναι και η κίνηση του κ. Τσίπρα να υπογράψει συμφωνία συνεργασίας με το τουρκικό κρατικό ειδήσεων Anadolu όταν η Αγκυρα δέχεται επικρίσεις απ’ όλο τον δυτικό κόσμο για το λουκέτο στην εφημερίδα «Zaman» και την ολοκληρωτική πολιτική που εφαρμόζει εναντίον των αντιπολιτευόμενων μέσων ενημέρωσης. «Συμφωνήσαμε να εντείνουμε τη συνεργασία μας επίσης μεταξύ των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών και μεταξύ των πρακτορείων ειδήσεων», είπε ο κ. Τσίπρας απωθώντας το γεγονός ότι είναι στοιχειώδης υποχρέωση όποιου θέλει να πλησιάσει τα ευρωπαϊκά πρότυπα ο σεβασμός του πλουραλισμού στα μέσα ενημέρωσης.
Και μέσα σε όλα αυτά, ο κ. Νταβούτογλου ανακοίνωσε ότι επίκειται η επανεξέταση των σχολικών εγχειριδίων, ζήτημα επί του οποίου υπήρξε ηχηρή σιωπή από την πλευρά του κ. Τσίπρα.
Μάκης Πολλάτος
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ