Σχεδόν 2 εκατομμύρια τηλεθεατές παρακολουθούν από λίγο έως πολύ το Survivor. Το παιχνίδι στον εξωτικό Αγιο Δομίνικο που προβάλλει ο ΣΚΑΪ τέσσερις φορές την εβδομάδα έχει πάρει τις διαστάσεις επιδημίας.
«Διάσημοι» και «Μαχητές» έγιναν σημείο αναφοράς στς παρέες, στα καφέ και στα καφενεία, στα κομμωτήρια. Ολοι με κάποιον τρόπο το κάνουν χάζι...
Την περασμένη Κυριακή, σχεδόν 1,9 εκατομμύρια τηλεθεατές το παρακολούθησαν έστω για λίγα λεπτά, ενώ η τηλεθέαση άγγιξε σχεδόν το 60% (58,2%) στο νεανικό κοινό. Ο μέσος όρος τηλεθέασης στους νέους ήταν 48,3%, ενώ στο σύνολο έφτασε το 38,3%. Κι αυτά δεν είναι τα υψηλότερα νούμερα. Την Τετάρτη 1η Μαρτίου η τηλεθέαση συνολικά κινήθηκε στο 39,2%, με ποσοστό 56,1% στο νεανικό κοινό, ηλικίας 15 έως 44 ετών. Οσο για τους τηλεθεατές, μοιράζονται σχεδόν ανάμεσα στα δύο φύλα. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι το παρακολούθησαν 75,1% νέα κορίτσια από 15 ως 24 χρόνων και 71,7% άνδρες από 25 ως 34 ετών... Παρόμοια ήταν τα ποσοστά και τις αμέσως προηγούμενες ημέρες.
Γιατί σαρώνει το Survivor; Ποιοι είναι οι λόγοι που καθηλώνει το κοινό με τόσο φανατισμό; Κατ' αρχάς, είναι το ίδιο το τηλεοπτικό τοπίο, που αποδεικνύεται διψασμένο να βρει το φετινό του πρόγραμμα. Να βρει το παιχνίδι του. Αναζητά το καινούργιο και μαζί την πρόκληση. Μέσα σε μια τηλεόραση που βρίθει επαναλήψεων, με τις νέες ελληνικές παραγωγές να έχουν μειωθεί δραματικά, ο τηλεθεατής ψάχνεται.
Το Mega υπολειτουργεί, ο AΝΤ1 δεν έχει ουσιαστικά ανανεωθεί και ο Alpha με τις όποιες νέες σειρές του δεν έχει καταφέρει να καλύψει τα κενά που άφησαν τα άλλα κανάλια. Οι μουσικοί διαγωνισμοί πολλαπλασιάστηκαν και ως εκ του αποτελέσματος, κούρασαν, διατηρώντας ωστόσο το κοινό τους.
Το Survivor ήρθε την κατάλληλη στιγμή: Σε έναν εξωτικό τόπο, νέοι άνθρωποι, καλογυμνασμένοι, κάτω από τον ήλιο, δίπλα στη θάλασσα, παρέχουν ίντριγκα, πρόκληση, ανταγωνισμό, αγωνία, κουτσομπολιό. Ο ένας πεινάει, ο άλλος λιποθυμά, ο τρίτος τσακώνεται, ο τέταρτος βρίζει, ο πέμπτος θέλει να φύγει... Από κοντά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που ανακυκλώνουν κάθε περιστατικό, κάθε είδηση, κάθε λεπτομέρεια για τους «Μαχητές» και τους «Διάσημους».
Σε μια Ελλάδα που βρίσκεται σε κρίση, το Survivor ήρθε να προκαλέσει «δυνατά συναισθήματα». Θεωρείται άλλωστε ένα επιτυχημένο φορμάτ παγκοσμίως. Η φετινή συνταγή βασίζεται εν πολλοίς στον διαχωρισμό των ομάδων σε «επώνυμους» και «ανώνυμους». Η καλλιέργεια έντασης ανάμεσα στις δύο ομάδες αποτελεί άλλωστε πρωτογενές συστατικό στο Survivor.
Παλαιότερα, την αντίστοιχη ένταση προσπάθησε να προκαλέσει η κόντρα Ελλάδας - Τουρκίας. Τώρα, οι άσημοι «Μαχητές» επιδιώκουν να γίνουν κι εκείνοι διάσημοι μέσα από τις δοκιμασίες στο νησί. Οσο για τους «Διάσημους», δεν είναι παρά μια ομάδα ανθρώπων που προσπαθούν να συντηρήσουν όση επωνυμία έχουν ήδη κερδίσει και αγωνιούν μην τη χάσουν. «Είναι μια ταξική διαφοροποίηση», επισημαίνει ο Θάνος Ασκητής, νευρολόγος-ψυχίατρος, που εξειδικεύεται στην ανθρώπινη σεξουαλική συμπεριφορά. «Ο μαχητής είναι ο επιθετικός, αλλά πάνω από αυτόν υπάρχει ο διάσημος».
Στο Survivor, το σώμα πρωταγωνιστεί: το καλογυμνασμένο σώμα, το αψεγάδιαστο, το μαυρισμένο κάτω από τον ήλιο. Εμμέσως είναι μια επιβράβευση κάθε νέου ή λιγότερο νέου, άνδρα ή γυναίκας, που περνάει ώρες ατέλειωτες στα γυμναστήρια. Το σώμα δεν είναι αυτό που καλλιεργεί μια αίσθηση ή ψευδαίσθηση νεότητας; Και παράλληλα έναν υφέρποντα σεξουαλισμό.
«Οι εικόνες που βλέπουμε έχουν μια ναρκισιστική προβολή. Οι παίκτες βρίσκονται μπροστά σε μια πρόκληση -και οι τηλεθεατές στη δική τους. Η ίδια η συμπεριφορά του θεάματος επικεντρώνεται στα σώματα, στις εικόνες, στον τρόπο που ντύνονται. Ο τηλεθεατής περιμένει: Η σύγκρουση προμηνύει ένταση και η ένταση, σεξ. Γι' αυτό και είναι λογικό», συνεχίζει ο Θάνος Ασκητής, «να προκαλεί το ενδιαφέρον των εφήβων. Στην ηλικία τους η φαντασίωση είναι εκρηκτική. Ταυτίζονται λοιπόν με τους νέους, φανατίζονται και όλο αυτό ανακυκλώνεται».
Με όρους ψυχολογίας, το σκηνικό παραπέμπει στη δημιουργία ηρωικής συνθήκης, μιας συνθήκης που οδηγεί στην υπέρβαση. Ο καθένας μας ονειρεύεται να γίνει ήρωας και πρότυπο. Και μέσα από δυσκολίες που ενίοτε φαντάζουν υπέρτατες, ο τηλεθεατής οδηγείται στην ταύτιση. Οσο πιο δύσκολα, τόσο πιο ηρωικά φαντάζουν όλα.
«Το Survivor είναι το σκηνοθετημένο επικίνδυνο και απροσδιόριστο αλλού. Εχει μια συνθήκη φαντασιακής απόδρασης, μια συνθήκη ιδανικής ψυχολογίας», λέει ο πολιτικός επιστήμονας Λευτέρης Κουσούλης, που σχολιάζει την επικοινωνιακή δυναμική του. «Οι συνθήκες στο Survivor είναι οι πλέον κατάλληλες: ένας σκηνοθετημένος τόπος, μια σκηνή θεάτρου, όπου παίζεται ένα θεατρικό έργο με αρχέγονα φαντασιακά στοιχεία, με πρωτογενές υλικό. Παρέχει αυτό το αλλού, ένα απροσδιόριστο κάπου αλλού, που το κοινό δεν εντοπίζει και του είναι αδιάφορο να εντοπίσει. Στην ουσία είναι ο τόπος απόδρασης του ανθρώπου της πόλης. Κι αυτό ακριβώς επιβεβαιώνει η μεγάλη του τηλεθέαση: ότι εγώ, που βρίσκομαι σε καθιστικό χώρο, στο σπίτι μου και στην ασφάλειά μου και παρακολουθώ αυτό το θεατρικό έργο που δίνεται με απλοϊκό τρόπο, με ηθοποιούς σχεδόν "χαζούς", και όλο αυτό με παραπέμπει σε μια πρωτογενή φάση».
Και συνεχίζει: «Ο άνθρωπος επιστρέφει πάντα εκεί. Ο ψυχικός του κόσμος έχει μια διαρκή αναφορά.Η σκέψη του δεν δοκιμάζεται, απλώς διασκεδάζει. Το Survivor συμπληρώνει το φαντασιακό μέρος του ανύπαρκτου κινδύνου, ενός σκηνοθετημένου κινδύνου. Ακόμα και η πράξη της απόδρασης έχει ασφάλεια. Επιτρέπει στον τηλεθεατή να μπει στη θέση του παίκτη, του παρέχει μια ευκολία ταύτισης. Δεν είναι τυχαίο ότι ο τόπος όπου διεξάγεται το παιχνίδι δεν παρουσιάζεται στην ολότητά του. Παραμένει αποσπασματικός, σαν σκηνικό», Και καταλήγει. «Οι άνθρωποι ξέρουν ότι όλο αυτό έχει αρχή και τέλος», και θέλουν να δουν που θα τα καταλήξει.
«Είναι αλήθεια», επισημαίνει η κυρία Αλεξάνδρα Καππάτου, ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος, «ότι στα παιδιά της εφηβείας ασκεί έντονη έλξη γιατί βρίσκονται στη φάση της αναζήτησης ταυτότητας. Αισθάνονται την ανάγκη να ανήκουν κάπου. Σε μια εποχή και σε μια ηλικία όπου το σώμα και η εξωτερική εμφάνιση παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο, ταυτίζονται με τα μέλη της ομάδας που χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό αλλά και άμιλλα, μια που εσωτερικά λειτουργεί κάθε ομάδα σαν ομάδα. Επιπλέον, παρά τις δυσκολίες, το παιχνίδι εστιάζει στην ανταγωνιστικότητα και την ανεμελιά. Μέσα από αυτό οι έφηβοι ξεφεύγουν από την καθημερινότητα, που είναι γεμάτη προβλήματα, ενώ λόγω κρίσης έχουν έλλειψη στόχων και ελπίδας για το μέλλον. Γιατί να διαβάσω, λένε, για να γίνω άνεργος. Γι'αυτό και είναι οι ιδανικοί θεατές του Survivor. Πρόκειται για ένα θέαμα ελκυστικό. Ταυτίζονται με το ωραίο και με αυτό που θαυμάζουν, χωρίς βέβαια καμιά πνευματικότητα. Τα πρόσωπα είναι άσημα ουσιαστικά. Αλλά η εξωτερική εμφάνιση που στην ηλικία τους μεταφράζεται στο τι αξίζω. Βέβαια εκεί μπαίνουν κίνδυνοι για διατροφικές διαταραχές.
»Τέλος, το παιχνίδι έχει όλα τα στοιχεία για να επιτύχει, γιατί δημιουργεί συνθήκες πραγματικής ζωής, κάτι που τα παιδιά αναζητούν _και το βλέπουμε από τη χρήση και κατάχρηση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Μόνο που εδώ τα πρόσωπα και οι συνθήκες είναι της αληθινής ζωής...». Reality, έτσι δεν τα λένε αυτά τα τηλεοπτικά παιχνίδια;
Για την ιστορία, να πούμε ότι πρόκειται για σουηδικό μοντέλο που ξεκίνησε πρώτα στην Ευρώπη από τον βρετανό παραγωγό Charlie Parsons και το 2000 μετακόμισε στην Αμερική, από το CBS. Η διεθνής του απήχηση ήταν τέτοια που δεν αφήνει περιθώρια αποτυχίας. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι αύριο, Τετάρτη 8 Μαρτίου ξεκινά στην Αμερική η 39η σεζόν του, με έναν μέσο όρο τηλεθεατών, από τις προηγούμενες προβολές, που ξεπερνά τα έντεκα εκατομμύρια. Το Survivor του Σκάι, είναι το πέμπτο, για την ελληνική τηλεόραση. Προηγήθηκαν τέσσερα στο Mega: Τα δύο πρώτα, με παρουσιαστή τον Γρηγόρη Αρναούτογλου, το 2003 (στη Μαλαισία) και το 2004,, ενώ το 2006 ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης ανέλαβε τον κεντρικό ρόλο στην αναμέτρηση Ελλάδας – Τουρκίας, στον Παναμά. Τέλος το 2010, με τον Γιάννη Αϊβάζη, προβλήθηκε από την Παταγονία.
Ο δεκάλογος της επιτυχίας
- Διεξάγεται σε συνθήκες αληθινής ζωής και σε εξωτικό περιβάλλον
- Παρέχει αντιπαράθεση και «υποκινούμενες» κόντρες
- Παίζει με την ψυχολογία και την αγωνία, την πείνα και τη δίψα
- Αφήνει μετέωρο στην ατμόσφαιρα έναν σεξουαλισμό
- Προβάλλει ωραία, καλογυμνασμένα, μαυρισμένα σώματα
- Εχει τον Σπαλιάρα μαζί με τη φήμη του
- Διαθέτει celebrities, όπως τη Σόφη Πασχάλη, τον Γιώργο Χρανιώτη, τη Λάουρα Νάργες, την κόρη ενός ηθοποιού...
- Διαθέτει μαχητές, όπως έναν πρώην μισθοφόρο, αλλά και δίδυμες
- Προσφέρει κουτσομπολιό, «καρφιά», «καβγάδες» ανάμεσα στις δύο ομάδες, αλλά και μέσα σε κάθε ομάδα
- Είναι μειωμένος ο τηλεοπτικός ανταγωνισμός
Πηγή: Γιατί το Survivor τρελαίνει τα μηχανάκια της AGB; Οι «Διάσημοι» και οι «Μαχητές», οι iefimerida.gr