συμφωνία με τους ταραξίες για να μην πειράξουν το δικό τους πεδίο.
H θλιβερή απάντηση του Αναπληρωτή Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Συμεών Πασχαλίδη, «δεν ξέρουμε ποιοι ήταν αυτοί», στην ερώτηση «ποιοι είναι υπεύθυνοι για τα επεισόδια» που έκαναν τη σχολή… Χαλέπι, αλλά κυρίως η αφελής παραδοχή του ότι «οι καταληψίες είχαν δώσει το λόγο τους πως δε θα προκαλέσουν προβλήματα στο χώρο», δείχνει πόσο μεγάλη είναι η ευθύνη και των πανεπιστημιακών παραγόντων για όλο αυτό το θέατρο του παραλόγου που βιώνουμε χρόνια τώρα στην Ελλάδα.
Το συμπέρασμά του, που σε χιλιάδες όμοιες εκδοχές έχουμε ακούσει ή διαβάσει και από άλλους συναδέλφους του ακαδημαϊκούς, ότι όλο αυτό το πράγμα που ζούμε είναι «φαινόμενο που έχει γίνει καθημερινότητα, και πλήττει το κύρος και την εικόνα του Πανεπιστημίου», μας γεμίζει ανακούφιση. Τι ωραία!
Ανακούφιση που υπάρχουν ακόμα κάποιες επιστήμες που εξακολουθούν να δίνουν τόσο βάρος στη διαπίστωση, δείγμα ότι έχουν πάρει το πράγμα στα σοβαρά, και το εξετάζουν ενδελεχώς.
Αλλά, ας κάνουμε ένα διάλειμμα εδώ για να δούμε μιαν άλλη χαριτωμένη διάσταση του προβλήματος, όπως αυτή διατυπώνεται σε ένα πρωτοφανές για τον τίτλο του non paper με σχόλιο από πηγές του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη «για τα γεγονότα (σ.σ.: όχι “επεισόδια”, προσέξτε!) στο ΑΠΘ», αλλά και για το περιεχόμενό του, βεβαίως, κρατώντας ως έχουν τις ασυνταξίες και ασυναρτησίες του:
«Αν όσοι λοιδορούσαν το πόρισμα της “επιτροπής Παρασκευόπουλου” για τα Πανεπιστήμια, το εφάρμοζαν τότε ζητήματα επικοινωνίας και συντονισμού όπως για τα πρόσφατα γεγονότα στο ΑΠΘ θα είχαν επιλυθεί.
Συγκεκριμένα, στο Κεφάλαιο 4, παράγραφος (α) υπάρχει πρόνοια για περιπτώσεις που κλονίζεται η ηρεμία του Πανεπιστημιακού χώρου. Προτείνεται η επικοινωνία μέσω email των αρμοδίων πρυτανικών αρχών-αστυνομίας-εισαγγελέα για τον συντονισμό τους και τη λήψη αποφάσεων. Τόσο απλά».
Εκτός, λοιπόν, από την εύλογη απορία «πώς είναι δυνατόν το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, από όλα τα υπουργεία, να εκδίδει και αυτό non-papers, και μάλιστα «με σχόλιο από πηγές» του ιδίου υπουργείου, κάτι που πραγματικά με ξεπερνά εντελώς, αυτό το «προτεινόμενο», από την Επιτροπή Παρασκευόπουλου, για να μην ξαναδούμε αυτό το θέατρο του παραλόγου στα πανεπιστήμιά μας, να επικοινωνούν δηλαδή με e-mail μεταξύ τους (την ώρα που, υποθέτω, θα καίγεται το σύμπαν), οι αρμόδιες πρυτανικές αρχές (που κάποιες είναι εσαεί εξαφανισμένες…), με την εισαγγελία και την αστυνομία για να συντονιστούν και να πάρουν αποφάσεις, είναι τόσο γελοίο που δεν χρειάζεται καν σχολιασμό.
Πάμε παρακάτω, όπου θα επιμένω στις τεράστιες ευθύνες των πρυτανικών Αρχών, διευκρινίζοντας πως δεν είναι όλες ίδιες, αλλά μόνο όλες μαζί μπορούν να σώσουν κάτι από την χαμένη παρτίδα.
Ισχυρίζομαι ευθέως λοιπόν ότι είναι συνένοχοι στο έγκλημα και θα μπορούσαν να είχαν λάβει και αυτοί μέτρα – όχι, ασφαλώς, σαν αυτά που προτείνει ο εμπνευσμένος Παρασκευόπουλος. Εννοώ μέτρα που θα εκθέσουν σε τέτοιο βαθμό το πρόβλημα, και τη χώρα βεβαίως, που πλέον ή το λύνεις, ή διαλύεσαι.
Συγκεκριμένα, όπως μου είπε πριν από δύο χρόνια, μετά από ανάλογα επεισόδια, πρύτανης μεγάλου πανεπιστημίου στον Καναδά, διεθνούς κύρους, εάν όλοι οι πρυτάνεις σας, καθηγητές και senior lecturers, ομαδικά, υπέβαλλαν τις παραιτήσεις τους δηλώνοντας σε μία κοινή συνέντευξη Τύπου ενώπιον εγχώριων αλλά κυρίως ξένων ΜΜΕ ότι δεν μπορούν υπό αυτές τις συνθήκες να επιτελέσουν σωστά τα καθήκοντά τους, ότι δεν μπορούν να προστατεύσουν ούτε τους φοιτητές, ούτε τους εαυτούς τους, ούτε και τις εγκαταστάσεις τους, το θέμα θα έπαιρνε τέτοια διάσταση που αποκλείεται να μην ταρακουνιόταν το σύστημα.
Σιγά τα λάχανα, θα διοριστούν αμέσως άλλοι, θα αντιτείνει ένας. Αλλά δεν είναι τόσο απλό, εάν η δράση είναι δυναμική, ειρηνική, και ευρεία.
Κάποιοι πανεπιστημιακοί, είναι αλήθεια πως έχουν αντιδράσει. Αλλά κατά μόνας, και λίγοι. Και πληρώνουν το τίμημα. Όλοι οι υπόλοιποι έχουν βολευτεί στη σιωπή τους. Δεν θέλουν να μπλέξουν. Θέλουν να ‘χουν ήσυχο το κεφάλι τους. Γνωρίζω περιπτώσεις που έχουν συνάψει και άγραφη συμφωνία με τους ταραξίες για να μην πειράξουν το δικό τους domain.
Σήμερα, η Θεολογική Σχολή της Θεσσαλονίκης, αύριο το Γεωλογικό Τμήμα, μεθαύριο κάποιο άλλο, θα μαζέψουν τα σπασμένα τους και, παραμεθαύριο πρυτάνεις, κοσμήτορες, καθηγητές και λέκτορες θα επιστρέψουν στα καθήκοντά τους, θεωρώντας ότι «life must go on». Πού ζουν αυτοί οι άνθρωποι;
Έχουν τη μοναδική ευκαιρία, να εκθέσουν την κυβέρνηση -όποια κυβέρνηση- και τους σάπιους μηχανισμούς του κράτους. Όσο συνεχίζουν να τηρούν παθητική, κυριλέ στάση, τόσο δικαιώνουν εκείνους που ισχυρίζονται ότι κάποιοι από αυτούς βολεύονται κιόλας από τη κατάσταση.
«Δεν ήξερα ότι είναι τόσο άσχημα τα πράγματα στα ελληνικά πανεπιστήμια», μου έγραψε σε μέιλ ο καναδός πρύτανης. «Γιατί δεν το κοινοποιούν οι έλληνες συνάδελφοί μας; Θα αντιδρούσαμε και εμείς. Θα τους στηρίζαμε. Θα μιλούσαμε ανοικτά από όποιο βήμα και εάν έχουμε, που έχουμε πολλά, για πόλεμο κατά της μάθησης και της έρευνας».
Χρειάζεται να πω κι άλλα; Κανονικά όχι.
Θα ανασύρω όμως από το προσωπικό μου αρχείο, απόσπασμα από podcast του καναδού δημοσιογράφου και συγγραφέα Μάλκομ Γκλάντγουελ, στη σειρά Revisionist History. Αναφερόταν, συγκεκριμένα, σε μια καθιστική διαμαρτυρία 32 ωρών μιας ομάδας φοιτητών στο γραφείο του προέδρου της Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου του Πρίνστον. Μιλάμε για μία από τις πιο φημισμένες τέτοιες σχολές στις ΗΠΑ, που μάλιστα πήρε το όνομά της από τον Γούντροου Ουίλσον.
Οι φοιτητές ζητούσαν να αλλάξει όνομα η Σχολή, και να αποκαθηλωθούν τα πορτρέτα του Ουίλσον από όπου κι αν υπήρχαν, γιατί ο άνθρωπος αυτός ήταν δεδηλωμένος ρατσιστής, και μάλιστα από τους πιο σκληρούς και φανατικούς.
Το όνομά του, έλεγε μία μαύρη πρωτοετής φοιτήτρια στο podcastτου Γκλάντγουελ, συνδέεται με μια ιδεολογία που οδήγησε στη γενοκτονία χιλιάδων μαύρων ανθρώπων. «Είναι στυγνός δολοφόνος, δεν του χρωστάμε τίποτα», πρόσθετε.
Η ίδια φοιτήτρια είπε πως κατά την τελετή υποδοχής των πρωτοετών, ο πρύτανης τους αγκάλιασε με τα λόγια «εδώ, θέλουμε να νοιώθετε σαν στο σπίτι σας». Δεν ένοιωθε.
Επειδή όμως στις ΗΠΑ, οι άνθρωποι έχουν περισσότερη επαφή με την πραγματικότητα από τους εδώ Παρασκευόπουλους και πανεπιστημιακούς, το θέμα παραπέμφθηκε σε Αναθεωρητική Επιτροπή η οποία, αφού άκουσε και μελέτησε όλα τα επιχειρήματα, κατέληξε στην απόφαση ότι:
«Στο τέλος της ημέρας, εκείνο που μάθαμε ήταν ότι ο Ουίλσον ήταν ένα πολύπλοκο και με ελαττώματα άτομο, αλλά εάν κοιτάξει κάποιος τα συν και τα πλην του, δεν αισθανθήκαμε ότι τα τελευταία ήταν αρκετά για να σβήσουμε το όνομά του».
Αυτό, ήταν επί λέξει, το σκεπτικό της απόφασης. Πανηγυρική αθώωση!
Τώρα, επειδή προφανώς το πρόβλημα δεν λύνεται με την απόφαση αυτή, ιδού –λέει ο Γκλάντγουελ, και το πασάρω και εγώ στους φοιτητές και πρυτάνεις μας– τι έπρεπε να κάνουν στη συνέχεια: «Για μας, το όνομα και μόνο του Ουίλσον δεν μας κάνει να επιστρέψουμε άνετα την επόμενη χρονιά στις σπουδές μας ή στις θέσεις μας, εκτός κι αν τον αποκαθηλώσετε. Θα ενθαρρύνουμε κι άλλους συμφοιτητές και συναδέλφους μας να κάνουν το ίδιο».
Άρα, καταλήγει ο Γκλάντγουελ, αντί να επικεντρώνονται στο τι τους χρωστά το Πρίνστον, όφειλαν να υποστηρίξουν εξαρχής τι είναι διατεθειμένοι εκείνοι οι ίδιοι να θυσιάσουν για να γίνει το πανεπιστήμιό τους δίκαιο και ελκυστικό, όχι μόνο για τους πλούσιους λευκούς, αλλά για όλους.
Δηλαδή, για να κάνουμε την αναγωγή στα δικά μας, να έβγαινε ένας πρύτανης, αλλά ίσως και όλοι μαζί οι υπόλοιποι κανονικοί πανεπιστημιακοί και φοιτητές, και να έλεγαν: «εγώ, είμαι αποφασισμένος να χάσω την θέση μου, προκειμένου να γίνει το πανεπιστήμιό μου ένα καλύτερο μέρος – τόσο πολύ το νοιάζομαι, που είμαι έτοιμος να παραιτηθώ».
Υπάρχουν ρίσκα. Δεν είναι εύκολη στρατηγική αυτή. Αλλά για φαντασθείτε μερικά από τα καλύτερα μυαλά μας να όρθωναν ανάστημα σε όλην αυτή την αλητεία (πρωτίστως, εννοώ, πολιτική και μάλιστα όχι μόνο την τωρινή), και να φώναζαν προς τα έξω: «εγώ παραδίδω το αξίωμα που έχω σε ένα από τα καλύτερα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας, προκειμένου να σωθεί από τον κακό εαυτό του»;
Καλήν ημέραν, άρχοντες…
Χρήστος Μιχαηλίδης
protagon