δηλώσεις των τελευταίων ημερών αναφορικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και την προοπτική μιας εκ νέου επικίνδυνης κλιμάκωσής τους και ενός «ατυχήματος» στο Αιγαίο!
Οι δηλώσεις αυτές του κ. Σάλιβαν δεν έχουν δει έως σήμερα το φως της δημοσιότητας, καθώς έγιναν στο πλαίσιο εμπιστευτικής συνομιλίας του με έναν κλειστό κύκλο δημοσιογράφων, στο περιθώριο της διάσκεψης για τις μεταρρυθμίσεις στην Ουκρανία. Και, όπως αποκαλύπτει η «κυριακάτικη δημοκρατία», συνιστούν κατ’ ουσίαν μια ανατριχιαστική προφητεία -αν όχι προαναγγελία- για το πώς θα δρομολογηθούν οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή μας και η Ελλάδα θα αναγκαστεί «να λύσει» τις διαφορές της με την Τουρκία…
Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ έθεσε αρχικά τις «προϋποθέσεις» για την ειρήνη «από τη Βαλτική έως τη Μεσόγειο» και τόνισε τον «εποικοδομητικό ρόλο» του ΝΑΤΟ προς αυτή την κατεύθυνση. Ωστόσο, συμπλήρωσε ότι είναι ευθύνη κάθε χώρας στην περιοχή η διαμόρφωση συνθηκών ειρηνικής συνύπαρξης και πρόσθεσε πως «θα πρέπει όλοι να είναι προσεκτικοί». Αμέσως μετά επικαλέστηκε ως «παράδειγμα» την Τουρκία και την Ελλάδα, που «αποτελούν δύο ισχυρούς συμμάχους» στο ΝΑΤΟ, σημειώνοντας ότι, αν οι χώρες αυτές «δεν προσέξουν, θα μπορούσε να προκληθεί ένα στρατιωτικό ατύχημα».
Κατά τον κ. Σάλιβαν, «αυτό δεν αποκλείεται πλέον και κάνουμε τα πάντα για να μη συμβεί, αλλά πώς θα μπορούσαμε να το αποτρέψουμε αν δεν υπάρχει σύνεση;». Οπως είπε, το ΝΑΤΟ προσφέρει αρχές και κανόνες ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ των μελών του, «έναν χώρο για inclusion», και δεν είναι διαιτητής, δικαστήριο ή μεσολαβητής για να επιλύει διαφορές μεταξύ των μελών του.
Η ουσία
Η ουσία της συνομιλίας ίσως βρίσκεται στο τελευταίο κομμάτι της, όπου ο Αμερικανός υπουργός ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «ενθαρρύνουμε τις δύο χώρες να προσέχουν για να αποτραπεί ένα ατύχημα, αλλά, ακόμη κι αν αυτό συμβεί, δεν μπορούμε να φανταστούμε πως οι διαφορές τους δεν θα μπορούσαν να επιλυθούν ειρηνικά». Εσπευσε, πάντως, να προσθέσει ότι «είμαστε βέβαιοι πως Τουρκία και Ελλάδα υπηρετούν τη σταθερότητα στην περιοχή και θα βρουν τον τρόπο να επιλύσουν ειρηνικά και σε συμμαχικό πνεύμα όποιες διαφορές τους…».
Στους συνομιλητές του δεν έμεινε καμία αμφιβολία ότι αυτό που με διπλωματικό τρόπο είπε ο κ. Σάλιβαν ήταν πως, για να δρομολογηθεί η «επίλυση» των ελληνοτουρκικών διαφορών, ίσως χρειαστεί «να συμβεί» ένα θερμό επεισόδιο, το οποίο οι ΗΠΑ θεωρούν ότι θα είναι διαχειρίσιμο και σε κάθε περίπτωση δεν τους ανησυχεί. Ασφαλώς, δεν είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται η απειλή ενός «ατυχήματος» προκειμένου να σταλούν μηνύματα προς τη χώρα μας για «να λύσει τις διαφορές της» με την Τουρκία, κάνοντας υποχωρήσεις.
Ωστόσο, η εκμυστήρευση του αναπληρωτή υπουργού, ο οποίος έχει στην αρμοδιότητά του τα θέματα της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής, ήταν λίαν αποκαλυπτική, διότι εμφανίζει τις ΗΠΑ να «συζητούν» ανοιχτά πλέον και να καλλιεργούν το έδαφος για ένα τέτοιο σενάριο, ενισχύοντας τις εκτιμήσεις ότι στην πραγματικότητα μπορεί και να το προκαλέσουν, αν οι δύο χώρες «ειρηνικά και σε συμμαχικό πνεύμα» δεν βρουν λύσεις. Ο κ. Σάλιβαν είναι επίσης εκείνος που είχε ενεργό ρόλο από την πλευρά των ΗΠΑ στο θέμα των Σκοπίων, ασκώντας ιδιαίτερες πιέσεις προς την ελληνική πλευρά. Και, ύστερα από την ψήφιση της συμφωνίας από την ελληνική Βουλή, ο κ. Τσίπρας τη χαρακτήρισε «μοντέλο» για την επίλυση και άλλων διαφορών…
Στους επτά μήνες που μεσολάβησαν από τη διάσκεψη στην Κοπεγχάγη, υπήρξαν αρκετά γεγονότα τα οποία επιβεβαιώνουν ότι οι δηλώσεις Σάλιβαν προοιωνίζονται -μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών- σοβαρές εξελίξεις και στο πεδίο των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Προειδοποίηση
Ιδιαίτερη αίσθηση είχε προκαλέσει τον Δεκέμβριο η δήλωση του ναυάρχου Ευάγγελου Αποστολάκη, ο οποίος ήταν ακόμη αρχηγός ΓΕΕΘΑ με υπουργό Εθνικής Αμυνας τον Π. Καμμένο, ότι «εάν οι Τούρκοι ανέβουν σε βραχονησίδα, θα την ισοπεδώσουμε». Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι είχε προηγηθεί επίσημη επίσκεψη του κ. Αποστολάκη στις ΗΠΑ – και αυτή η χρονική σύμπτωση κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν. Οι τόνοι των δηλώσεών του μετριάστηκαν όταν διαδέχθηκε τον Π. Καμμένο στο υπουργείο, αλλά προ ημερών ξάφνιασε πάλι.
«Τα υφιστάμενα προβλήματα και τα επικίνδυνα περιστατικά στον αέρα και στη θάλασσα μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρό ατύχημα» είπε από το βήμα της Βουλής, στο πλαίσιο της ενημέρωσης των υποεπιτροπών της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ, χρησιμοποιώντας ανάλογες εκφράσεις με εκείνες του κ. Σάλιβαν.
«Τα υφιστάμενα προβλήματα και τα επικίνδυνα περιστατικά στον αέρα και στη θάλασσα μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρό ατύχημα» είπε από το βήμα της Βουλής, στο πλαίσιο της ενημέρωσης των υποεπιτροπών της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ, χρησιμοποιώντας ανάλογες εκφράσεις με εκείνες του κ. Σάλιβαν.
Η συνάντηση Τσίπρα – Ερντογάν και ο «λαγός» Κοτζιάς για το Καστελόριζο
Η επίσκεψη του κ. Τσίπρα στην Τουρκία πριν από έναν μήνα συνδυάστηκε με τις πληροφορίες ότι συζήτησε μεταξύ άλλων με τον κ. Ερντογάν και θέμα «συνεκμετάλλευσης» του Αιγαίου, με φόντο την ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, αρχής γενομένης από τον «Γλαύκο» στο τεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ. Η δημιουργία του αγωγού East Med, άλλωστε, πρέπει να θεωρείται δεδομένη, αν συνυπολογιστεί η τεράστια αξία και των νέων κοιτασμάτων που εκτιμάται ότι υπάρχουν.
Ταυτόχρονα, η τουρκική προκλητικότητα έχει αρχίσει να εντείνεται ξανά, την ώρα που διπλωματικές πηγές υποστηρίζουν ότι, προκειμένου η Αγκυρα να παραμείνει στο άρμα του ΝΑΤΟ και της Δύσης -και σε αντάλλαγμα των άλλων υποχωρήσεών της-, οι ΗΠΑ ευνοούν τις αξιώσεις της στο ανατολικό μέτωπό της με την Ελλάδα. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι δηλώσεις του Ν. Κοτζιά στο Φόρουμ των Δελφών, αν και δεν αναδείχθηκαν δεόντως, αποκτούν κάτι περισσότερο από θεωρητικό περιεχόμενο. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, πριμοδοτώντας τις τουρκικές θέσεις, υποστήριξε ευθέως ότι είναι λάθος το ότι «η Τουρκία, με τόσες χιλιάδες χιλιόμετρα ακτών, δεν έχει ΑΟΖ και το Καστελόριζο έχει 100% όλη την ΑΟΖ στην περιοχή». Η Τουρκία, που έχει παρουσιάσει και σχετικούς χάρτες, διεκδικεί με αυτόν τον τρόπο κυριαρχικά δικαιώματα που δεν της ανήκουν και προσπαθεί να μπει «σφήνα» μεταξύ της ελληνικής και της κυπριακής ΑΟΖ, φτάνοντας μέχρι την αιγυπτιακή.
Βασικό επιχείρημα
Η αμφισβήτηση της ΑΟΖ του Καστελόριζου αποτελεί βασικό επιχείρημα της Αγκυρας στην προσπάθειά της να επιβάλει τη διχοτόμηση και τη συνεκμετάλλευση του Αιγαίου. Ταυτόχρονα, είναι κομβικής σημασίας για τις ευρύτερες γεωπολιτικές και ενεργειακές ισορροπίες στην περιοχή. Αναφερόμενος στην Ελλάδα, ο κ. Κοτζιάς είπε επίσης ότι «δεν πρέπει να είμαστε μοναχοφάηδες», υποστηρίζοντας ότι «πρέπει να βάλεις και τον άλλον (σ.σ.: δηλαδή, την Τουρκία) στο παιχνίδι για να τον κατευνάζεις». Σε μια φάση, δηλαδή, όπου η γειτονική χώρα, ενώ καταπατά το Διεθνές Δίκαιο, αξιώνει διαρκώς μεγαλύτερο ρόλο στην ανακατανομή ισχύος στην περιοχή, ο πρώην υπουργός εμφανίστηκε να παίζει πάλι τον ρόλο του «λαγού» στις εθνικές υποχωρήσεις -απέναντι στη «νευρική και αντιφατική», όπως τη χαρακτήρισε, Τουρκία, αυτή τη φορά-, προκειμένου να αποτραπεί το «ατύχημα» με το οποίο απειλούσε από την Κοπεγχάγη ο Τζον Σάλιβαν…
πενταποσταγμα
πενταποσταγμα