Από τον Μάρτιο του 2020, ολόκληρος ο κόσμος προσβάλλεται από ένα δεινό το οποίο είναι ανίκανος να χειριστεί αποτελεσματικά και σχετικά με τη διάρκεια του οποίου κανείς δεν μπορεί να κάνει σοβαρές προβλέψεις. Οι οικονομικές..
επιπτώσεις της νέας πανδημίας του κοροναϊού δεν πρέπει να θεωρηθούν ως ένα συνηθισμένο πρόβλημα που η μακροοικονομία μπορεί να λύσει ή να ανακουφίσει. Σε ένα βαθμό, ο κόσμος θα μπορούσε να είναι μάρτυρας μιας θεμελιώδους αλλαγής της ίδιας της φύσης της παγκόσμιας οικονομίας-γράφει ο Branko Milanovic στο foreignaffairs.com
Η άμεση κρίση είναι ένα από τα δύο, προσφορά και τη ζήτηση. Η προσφορά μειώνεται επειδή οι εταιρείες κλείνουν ή μειώνουν τον φόρτο εργασίας τους για να προστατεύσουν τους εργαζόμενους από τη μόλυνση του COVID-19, της ασθένειας που προκαλείται από τον νέο κορωναϊό. Τα χαμηλότερα επιτόκια δεν μπορούν να αντισταθμίσουν το έλλειμμα των εργαζόμενων που δεν πρόκειται να εργαστούν, όπως αν ένα εργοστάσιο βομβαρδίστηκε σε έναν πόλεμο, και ένα χαμηλότερο επιτόκιο δεν θα εξόρκιζε ως δια μαγείας την απώλεια εφοδίων την επόμενη ημέρα, εβδομάδα ή μήνα.
Η άμεση κρίση είναι ένα από τα δύο, προσφορά και ζήτηση
Το σοκ του εφοδιασμού επιδεινώνεται από τη μείωση της ζήτησης λόγω του γεγονότος ότι οι άνθρωποι είναι κλεισμένοι μέσα, και πολλά από τα αγαθά και τις υπηρεσίες που καταναλώνουν και χρησιμοποιούν δεν είναι πλέον διαθέσιμα. Εάν κλείσετε/αποκόψετε χώρες και σταματήσετε την εναέρια κυκλοφορία, καμία ποσότητα ζήτησης και διαχείρισης των τιμών δεν θα κάνει τους ανθρώπους να πετούν. Εάν οι άνθρωποι φοβούνται ή απαγορεύεται να πάνε σε εστιατόρια ή δημόσιες εκδηλώσεις εξαιτίας της πιθανότητας να μολυνθούν, η διαχείριση της ζήτησης μπορεί να έχει πολύ μικρό αποτέλεσμα – και όχι απαραίτητα το πιο επιθυμητό από την άποψη της δημόσιας υγείας.
Ο κόσμος αντιμετωπίζει την προοπτική μιας βαθιάς μεταστροφής : μια επιστροφή στη φυσική – δηλαδή στην αυτό-επαρκή-οικονομία. Αυτή η μετατόπιση είναι ακριβώς το αντίθετο της παγκοσμιοποίησης. Ενώ η παγκοσμιοποίηση συνεπάγεται καταμερισμό της εργασίας μεταξύ εντελώς διαφορετικών οικονομιών, μια επιστροφή στη φυσική οικονομία σημαίνει ότι τα έθνη θα κινούνταν προς την αυτάρκεια. Αυτή η κίνηση δεν είναι αναπόφευκτη. Εάν οι εθνικές κυβερνήσεις μπορούν να ελέγξουν ή να ξεπεράσουν την τρέχουσα κρίση μέσα στους επόμενους έξι μήνες ή σε ένα χρόνο, ο κόσμος θα επανέλθει στην πορεία της παγκοσμιοποίησης, έστω και αν υποτιμηθούν κάποιες υποθέσεις (για παράδειγμα, οι πολύ τεντωμένες αλυσίδες παραγωγής με έγκαιρη παράδοση) ενδέχεται να πρέπει να αναθεωρηθούν.
Αλλά αν η κρίση συνεχιστεί, η παγκοσμιοποίηση θα μπορούσε να διαχωριστεί. Όσο διαρκεί η κρίση και όσο πιο μακροπρόθεσμα υπάρχουν εμπόδια στην ελεύθερη ροή ανθρώπων, αγαθών και κεφαλαίων, τόσο περισσότερο η κατάσταση των πραγμάτων θα φαίνεται φυσιολογική. Θα δημιουργηθούν ειδικά συμφέροντα για να τη διατηρήσουν και ο συνεχιζόμενος φόβος μιας άλλης επιδημίας μπορεί να παρακινήσει τις εκκλήσεις για εθνική αυτάρκεια. Με αυτή την έννοια, τα οικονομικά συμφέροντα και οι νόμιμες ανησυχίες για την υγεία θα μπορούσαν να συνδυαστούν. Ακόμη και μια φαινομενικά μικρή απαίτηση – για παράδειγμα, ότι όποιος εισέρχεται σε μια χώρα πρέπει να παρουσιάσει, εκτός από ένα διαβατήριο και μια θεώρηση, ένα υγειονομικό πιστοποιητικό – θα αποτελούσε εμπόδιο για την επιστροφή στον παλαιό παγκοσμιοποιημένο τρόπο, δεδομένου του αριθμού των εκατομμυρίων ανθρώπων που θα ταξίδευαν κανονικά.
Απολύμανση του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης, New York City, March 2020 Victor Llorente / The New York Times / Redux
Στην παρούσα κρίση, οι άνθρωποι που δεν έχουν γίνει πλήρως εξειδικευμένοι απολαμβάνουν ένα πλεονέκτημα.
Αυτή η διαδικασία διαλεύκανσης μπορεί να είναι, κατ ‘ουσίαν, παρόμοια με την παγκόσμια εξάπλωση στην οικουμένη που συνέβη με την αποσύνθεση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε ένα πλήθος αυτοσυντηρούμενων περιοχών μεταξύ του τέταρτου και του έκτου αιώνα. Στην οικονομία που προέκυψε, το εμπόριο χρησιμοποιήθηκε απλώς για την ανταλλαγή πλεονασματικών αγαθών με άλλα είδη πλεονασμάτων που παράγονται από άλλες πολιτείες και όχι για την προώθηση μιας εξειδικευμένης παραγωγής για έναν άγνωστο αγοραστή. Όπως έγραψε ο FW Walbank στο «Η Πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στη Δύση», «σε ολόκληρη την [αποσυντιθέμενη] αυτοκρατορία υπήρξε μια σταδιακή αναστροφή στη χειροτεχνία μικρής κλίμακας, δεξιοτεχνία και μαστοριά από χέρι σε στόμα, που παρήγαγε για την τοπική αγορά και για συγκεκριμένες παραγγελίες της περιοχής. “
Στην παρούσα κρίση, τα άτομα που δεν έχουν γίνει εξειδικευμένα απολαμβάνουν ένα πλεονέκτημα. Αν μπορείτε να φτιάξετε το δικό σας φαγητό, εάν δεν εξαρτάστε από τον δημόσιο ηλεκτρισμό ή το νερό που παρέχεται στο κοινό, δεν είστε μόνο ασφαλείς από τις διαταραχές που μπορεί να προκύψουν στις αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων ή την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και νερού. Είστε επίσης ασφαλέστεροι από το να μολυνθείτε, επειδή δεν εξαρτάστε από τα τρόφιμα που παρασκευάζονται από κάποιον άλλο που μπορεί να έχει μολυνθεί, ούτε χρειάζεστε επισκευαστές/τεχνίτες, οι οποίοι μπορεί επίσης να έχουν μολυνθεί, για να έρθουν να διορθώσουν οτιδήποτε στο σπίτι σας. Όσο λιγότερο χρειάζεστε άλλους, τόσο ασφαλέστεροι και καλύτερα είστε. Όλα όσα αποτελούσαν πλεονέκτημα σε μια ιδιαίτερα εξειδικευμένη οικονομία τώρα γίνονται ένα μειονέκτημα και το αντίστροφο.
Η μετακίνηση προς τη φυσική οικονομία δεν θα οδηγείται από τις συνήθεις οικονομικές πιέσεις, αλλά από πολύ πιο θεμελιώδεις ανησυχίες, δηλαδή την επιδημική νόσο και το φόβο του θανάτου. Ως εκ τούτου, τα τυποποιημένα οικονομικά μέτρα μπορούν να έχουν μόνο αποτρεπτικό χαρακτήρα : μπορούν (και πρέπει) να παρέχουν προστασία στους ανθρώπους που χάνουν τη δουλειά τους και δεν έχουν τίποτα άλλο για να χρησιμοποιήσουν σε τελική ανάγκη, και που συχνά στερούνται ακόμη και ασφάλισης υγείας. Καθώς οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, θα δημιουργήσουν διαδοχικές διαταραχές, από εξώσεις κατοικιών μέχρι τραπεζικές κρίσεις.
Παρόλα αυτά, ο ανθρώπινος φόρος της νόσου θα είναι το πιο σημαντικό κόστος και αυτό που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κοινωνική διάσπαση. Όσοι μένουν απελπισμένοι, άνεργοι και χωρίς περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν εύκολα να στραφούν εναντίον εκείνων που είναι καλύτερα. Ήδη, περίπου το 30% των Αμερικανών έχει μηδενικό ή αρνητικό πλούτο. Εάν προκύψουν περισσότερα άτομα από την τρέχουσα κρίση, ούτε με χρήματα, ούτε με δουλειά, ούτε με πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και αν αυτοί οι άνθρωποι γίνουν απελπισμένοι και θυμωμένοι, τέτοιες σκηνές όπως η πρόσφατη απόδραση των κρατουμένων στην Ιταλία ή η λεηλασία που ακολούθησε τον τυφώνα Katrina στη Νέα Ορλεάνη το 2005, θα μπορούσαν να γίνουν κάτι το σύνηθες. Εάν οι κυβερνήσεις πρέπει να στραφούν στη χρήση παραστρατιωτικών ή στρατιωτικών δυνάμεων για να καταστείλουν, για παράδειγμα, ταραχές ή επιθέσεις κατά της ιδιοκτησίας, οι κοινωνίες θα μπορούσε να αρχίσουν να αποσυντίθενται.
Έτσι, ο βασικός (ίσως και μοναδικός) στόχος της οικονομικής πολιτικής σήμερα πρέπει να είναι η πρόληψη της κοινωνικής καταστροφής. Οι προηγμένες κοινωνίες δεν πρέπει να επιτρέψουν στα οικονομικά, και ιδιαίτερα στις περιουσίες των χρηματοπιστωτικών αγορών, να τους τυφλώνουν με βάση το γεγονός ότι ο σημαντικότερος ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει η οικονομική πολιτική τώρα είναι να διατηρήσει τους κοινωνικούς δεσμούς ισχυρούς κάτω από αυτή την εξαιρετική πίεση.
Παραστρατιωτική οργάνωση στους δρόμους της Νέας Ορλεάνης την επόμενη μέρα μετά του χτύπημα του τυφώνα Κατρίνα
Κουρδιστο Πορτοκαλι