Μέρα με τη μέρα, εβδομάδα με την εβδομάδα, οι εκτιμήσεις για ένα ισχυρό αλλά παροδικό σοκ στην παγκόσμια οικονομία, φαίνεται ότι αναθεωρούνται προς το χειρότερο και είναι ενδεικτικό ότι υπάρχουν προβλέψεις για αναταράξεις...σε ορίζοντα τεσσάρων δεκαετιών.
Στο εβδομαδιαίο του Δελτίο για όλες τις εξελίξεις που αφορούν στις επιπτώσεις του κορωνοϊού, το ΕΛΙΑΜΕΠ αναδεικνύει μελέτες και εκτιμήσεις που προκαλούν σοκ κι αν επιβεβαιωθούν, τότε όντως η σημερινή κρίση μόνο με το Κραχ του 1929 θα μπορεί να συγκριθεί. Όσο για την ελληνική οικονομία, τα σύννεφα είναι πυκνά.
Πολλοί συγκρίνουν την κατάσταση με τις ανατροπές που έχουν φέρει πολεμικές συγκρούσεις. Είναι όμως ακριβής αυτή η αναλογία; Ένα κείμενο εργασίας της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Σαν Φρανσίσκο, εξετάζει τις επιπτώσεις πανδημιών στην οικονομία από τον καιρό της Μαύρης πανώλης (1348–1353) συγκρίνοντάς τις με τις οικονομικές επιπτώσεις εξίσου θανατηφόρων πολεμικών συρράξεων. Συμπέρασμα: η αναλογία δεν είναι ακριβής. Σε αντίθεση με τους πολέμους, όπου την καταστροφή παραγωγικού κεφαλαίου διαδέχεται μεγάλη ανάκαμψη-ανοικοδόμηση της οικονομίας, οι μακροοικονομικές συνέπειες των πανδημιών εξακολουθούν να υφίστανται για περίπου τέσσερις δεκαετίες εξαιτίας της ραγδαίας ανόδου των προληπτικών αποταμιεύσεων!
Τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες που απορρέουν από την πανδημία αναδεικνύει η ανάλυση του Enrico Bergamini στο Bruegel: η υγεία των ατόμων από οικονομικά ασθενέστερα στρώματα τίθεται περισσότερο σε κίνδυνο, αφού συχνά συνεχίζουν να εργάζονται, ενώ, όταν δεν απασχολούνται σε δουλειές “πρώτης γραμμής”, είναι λιγότερο πιθανό να τους επιτραπεί η εργασία από το σπίτι, διακινδυνεύοντας το εισόδημά τους. Κατά μέσο όρο, κατοικούν σε μικρότερα διαμερίσματα και άρα, εκτίθενται σε μεγαλύτερους κινδύνους, ενώ συνήθως έχουν χαμηλό ποσοστό αποταμίευσης, κι έτσι στερούνται δίκτυ ασφαλείας.
Έντονη ανησυχία προκαλεί η ανάλυση του ΟΟΣΑ για τις επιπτώσεις ανά οικονομία, ανάλογα με το πλήγμα που δέχεται κάθε κλάδος, καθώς η Ελλάδα υπολογίζεται ότι έχει το σοβαρότερο πρόβλημα σε αυτήν τη φάση της “καραντίνας”. Τουρισμός, ταξίδια αλλά και υπηρεσίες που απαιτούν στενή σχέση με τον πελάτη- όπως τα κομμωτήρια- δέχθηκαν το μεγαλύτερο πλήγμα από το lockdown, οι υπηρεσίες εστίασης διασώζονται εν μέρει από την εναλλακτική του take away, η οικοδομή “παγώνει” ΄λόγω της δυσκολίας των μετακινήσεων και της αναστολής, ενώ μικρότερος φαίνεται ο αντίκτυπος για τους μικρούς κλάδους της μεταποίησης, μικρότερης έντασης εργασίας. Συνολικά, ο ΟΟΣΑ “βλέπει” επίπτωση 20-25% στο ΑΕΠ στο αρχικό στάδιο, ωστόσο για την Ελλάδα τα πράγματα είναι χειρότερα.
Προβλέψεις για την ελληνική οικονομία
Για την Ελλάδα, η έκθεση του ΟΟΣΑ προβλέπει άμεσο αντίκτυπο έως και 34% του ΑΕΠ για την περίοδο διάρκειας των περιοριστικών μέτρων. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό στην ομάδα χωρών που εξετάζονται. Καθώς η δημόσια υγεία έχει τεθεί ως προτεραιότητα, το εκτεταμένο κλείσιμο των επιχειρήσεων και οι περιορισμοί στις μετακινήσεις θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο επίπεδο παραγωγής, τις δαπάνες των νοικοκυριών, τις επιχειρηματικές επενδύσεις και το διεθνές εμπόριο.
Παρά τις “γκρίζες” ή μάλλον “μαύρες” προβλέψεις- η φρασεολογία της επικεφαλής του ΔΝΤ κάθε άλλο παρά καθησυχαστική μπορεί να χαρακτηριστεί- οι Ευρωπαίοι εμφανίζονται, πάντως, απρόθυμοι να δράσουν συντεταγμένα και με αλληλεγγύη. Την ανάγκη για μια Ευρωπαϊκή λύση στην κρίση τονίζει ο Zsolt Darvas του Bruegel. Προτείνει την επιπρόσθετη εμπλοκή της ΕΚΤ, καθώς και σημαντικά αυξημένη δραστηριοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ/ESM). Επιπλέον, υποστηρίζεται ότι η μερική αμοιβαιοποίηση θα πρέπει να γίνει δεκτή από τις χώρες του Βορρά γιατί εκτός της ηθικής ευθύνης που φέρουν για την ελλιπή αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, επωφελήθηκαν μαζικά από την ενιαία αγορά και τα μεγάλα εξωτερικά πλεονάσματα. Άλλωστε, μια μαζική κρίση Δημόσιου Χρέους μπορεί να πυροδοτήσει εξόδους από την Ευρωζώνη, με ντόμινο αρνητικών συνεπειών για όλες τις χώρες.
Γιώργος Παππούς
iefimerida.gr