Δεν χρειάζεται να γεμίσουμε… “σεντόνια” όπως λέγεται στη δημοσιογραφία για να αποδείξουμε την ορθότητα του τίτλου που επελέγη στην ανάρτηση. Ούτε ασφαλώς στόχος του σχολίου είναι να καταδικάσει τη ρωσική εξωτερική πολιτική σε…
ηθικές βάσεις. Όποιος δεν αντιλαμβάνεται ότι στη διπλωματική τους κουλτούρα οι χώρες έχουν κάποια χαρακτηριστικά που συνδέονται με το περιθώριο που αφήνουν στην εξωτερική τους πολιτική να “μολύνεται” από ηθικού περιεχομένου υπολογισμούς, είναι απλά αφελής.
Στη δε εξωτερική πολιτική, η οπτική γωνία είναι αμιγώς το αν εξυπηρετείται ή όχι το ρωσικό εθνικό συμφέρον. τελεία και παύλα. Το Κρεμλίνο είναι έτοιμο να συμμαχήσει και με τον ίδιο τον διάβολο εάν κριθεί ότι αυτό εξυπηρετεί τους στόχους της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής.
Εάν μια επιλογή ενισχύει τη ρωσική εθνική ασφάλεια, όπως την ορίζει τουλάχιστον η ελίτ της χώρας. Επαναλαμβάνουμε και τονίζουμε: Επειδή η εξωτερική πολιτική δεν αφορά… κήρυκες του Ευαγγελίου, αρέσει ή δεν αρέσει, δεν υπάρχει περιθώριο καταδίκης. Τόσο απλά. Κριτικής όμως για υποκρισία υπάρχει… ενδεχομένως και λίγης ειρωνείας.
Τι συνέβη στη Μόσχα που θέλει να παριστάνει τον προστάτη των απανταχού Ορθοδόξων Χριστιανών και γενικότερα της ορθόδοξης χριστιανικής κληρονομιάς. Της Μόσχας που ως κέντρο της ορθοδοξίας κατακεραύνωνε την (γεω)πολιτικού περιεχομένου παρέμβαση της CIA διά του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Εκκλησία της Ουκρανίας. Μην ξεχνάμε και το DP έχει λάβει θέση επικριτική για τα της Ουκρανίας και όχι μόνο εξετάζοντας το ζήτημα από τη θρησκευτική σκοπιά…
Θα πρέπει όμως να συμπεράνουμε μάλλον, ότι δεν έφτασε το ταχυδρομικό περιστέρι στη ρωσική πρωτεύουσα για να τους εξιστορήσει όσα συνέβησαν στην Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη, για την προκλητική ανάγνωση του Κορανίου εντός ενός ναού – συμβόλου του ορθοδόξου κόσμου.
Ότι διαφημίστηκε η Άλωση της Κωνσταντινούπολης και δόθηκε υπόσχεση για περισσότερες κατακτήσεις. Και τέλος, ότι ο… επιληπτικός φίλος του Πούτιν, ο Ερντογάν, αποκάλεσε “δικαίωμα” τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, αφού η Πόλη καταλήφθηκε, αλώθηκε.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΧΗΣ ΣΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ;
Τα νέα δεν έφτασαν στη Μόσχα. Ακόμη τουλάχιστον. Εκτός κι αν έφτασαν, αλλά στη ρωσική εξωτερική πολιτική δεν υπάρχουν κάποια θέματα που είναι πέρα και πάνω από τακτικές συμμαχίες. Κάποια θέματα που πραγματικά είναι υπεράνω των τακτικών συμμαχιών της “Αγίας Ρωσίας” με το ένα ή το άλλο κράτος.
Τα νέα δεν έφτασαν στη Μόσχα. Ακόμη τουλάχιστον. Εκτός κι αν έφτασαν, αλλά στη ρωσική εξωτερική πολιτική δεν υπάρχουν κάποια θέματα που είναι πέρα και πάνω από τακτικές συμμαχίες. Κάποια θέματα που πραγματικά είναι υπεράνω των τακτικών συμμαχιών της “Αγίας Ρωσίας” με το ένα ή το άλλο κράτος.
Θέματα που θα φανέρωναν συνέπεια και θα θεμελίωναν δικαίωμα – διεκδίκηση πραγματικού ηγέτη του χριστιανικού κόσμου. Ασχέτως του τι λέει ο δυτικός κόσμος, ασχέτως του αν είσαι φίλος ή αντίπαλος του ΝΑΤΟ. Διότι το ζητούμενο είναι να κερδίσεις τις καρδιές και το μυαλό του απλού κόσμου. Hearts and minds… Κι εδώ δε φθάνει μονάχα η μυθολογία του ξανθού γένους.
Στο συγκεκριμένο θέμα, κατά την υποκειμενική μας άποψη, η ρωσική διπλωματία “μετρήθηκε” και βρέθηκε λειψή. Δεν κατάφερε να αντιληφθεί ότι το συγκεκριμένο θέμα έπρεπε να αντιμετωπιστεί πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα από τη διένεξη του Πατριαρχείου της Μόσχας με το Οικουμενικό της Κωνσταντινούπολης.
Να εμφανιστεί ότι σε κάποια θέματα η Μόσχα ανησυχεί γνήσια για την Ορθοδοξία και πάει πιο πέρα από τη χρήση της “θρησκευτικής – εκκλησιαστικής διπλωματίας” ως κρίσιμου βραχίονα της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής. Έχει κάποιες αρχές που δεν αλλάζουν από την τακτική συγκυρία.
Έπρεπε να πάρει θέση, έστω με τη μορφή φιλικής παραίνεσης προς το καθεστώς Ερντογάν, ασχέτως εάν είναι ορθή, μερικώς ή καθόλου, η ερμηνεία που προκρίνει την ανάγκη του Τούρκου ηγέτη να χειραγωγήσει το ισλαμικό θυμικό των πάλαι ποτέ ψηφοφόρων του στην Πόλη, μπας και τους προσεγγίσει εκ νέου.
Να μην το έκανε καν επιδιώκοντας να βρει τρόπο “να την πει” στον Ερντογάν για τους συνήθειες άκομψους χειρισμούς του στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ουκρανία και για τους Τατάρους της Κριμαίας. Πιστεύει κανένας ότι π.χ. ο Αλί Μπαμπατζάν και άλλοι πιο διπλωμάτες Τούρκοι εγείρουν ενστάσεις για τα της Άλωσης;
Όχι, απλά είναι περισσότερο διπλωμάτες… και αξιοπρεπείς. Κερδίζουν συμπάθειες στο εξωτερικό. Τους προτιμούν για συνομιλητές, καθώς καλλιεργούν εικόνα συνεννοήσιμου πολιτικού και διπλωμάτη. Έτοιμους να συζητήσει σε λογικές βάσεις και κάπου να βρεθεί μια χρυσή τομή. Ή τουλάχιστον να εκτονωθούν οι εντάσεις.
ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ…
Αυτά είναι προβλήματα για τους Ρώσους ειδικούς για να τα σκεφτούν. Να διατυπώσουν τις αντιρρήσεις τους, στο βαθμό που έχουν την ελευθερία να το κάνουν, χωρίς να υποστούν τις οποιεσδήποτε συνέπειες. Το θέμα είναι ο τρόπος που σκέπτεται η ρωσική εξωτερική πολιτική. Διότι πριν λίγο μας πρόσφερε ένα ακόμα παράδειγμα.
Αυτά είναι προβλήματα για τους Ρώσους ειδικούς για να τα σκεφτούν. Να διατυπώσουν τις αντιρρήσεις τους, στο βαθμό που έχουν την ελευθερία να το κάνουν, χωρίς να υποστούν τις οποιεσδήποτε συνέπειες. Το θέμα είναι ο τρόπος που σκέπτεται η ρωσική εξωτερική πολιτική. Διότι πριν λίγο μας πρόσφερε ένα ακόμα παράδειγμα.
Διαβάζουμε στο ρωσικό Sputnik ένα αφιέρωμα για την επέτειο του επεισοδίου με το “Μαβί Μαρμαρά” το 2010, το πλοίο των δήθεν ακτιβιστών, που προσέγγιζαν τη Γάζα και αρνήθηκαν να σταματήσουν στα σήματα των Ισραηλινών. Και ακολούθησε ρεσάλτο, με αποτέλεσμα να καταστραφούν οι σχέσεις Ισραηλινών και Τούρκων.
Έλα όμως που πλέον υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι ο Ερντογάν κάνει ένα βήμα πίσω και χωρίς να εγκαταλείψει την κριτική του προς το Ισραήλ, ακόμα και με κραυγές, διότι έτσι τον συμφέρει εσωτερικά και… πανισλαμικά, όπως με την Αγία Σοφία, και επιδιώκει να διαθέτει ένα επίπεδο συνεννόησης με το Ισραήλ!
Αυτό δεν άρεσε στους Ρώσους! Ήθελαν κι εδώ αποκλειστικότητα στις παρασκηνιακές συνεννοήσεις. Και δεν άργησαν να το δείξουν. Τίτλος της ανάρτησης – αφιερώματος: “Mavi Marmara Ten Years on: Final Nail in Coffin of Israel-Turkey Relations” (Μαβί Μαρμαρά μετά από δέκα χρόνια: Το τελικό καρφί στο φέρετρο των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας)!
Εμάς μας μοιάζει ως μήνυμα προς την πλευρά του Ερντογάν. Υπενθύμιση ότι αυτή η ενέργεια θα μπορούσε να έχει συνέπειες. Οι Ρώσοι γνωρίζουν ότι πρόκειται για μια εξέλιξη που μπορεί να επηρεάσει το μέτωπο της Συρίας -αυτό κυρίως απασχολεί τη Μόσχα- αλλά και αυτό της ανατολικής Μεσογείου.
Δεν χρειάζεται περισσότερη ανάπτυξη. Το μεγάλο ερώτημα είναι. Μήπως η ρωσική εξωτερική πολιτική χρήζει επανεξέτασης και ενδεχομένως αναθεώρησης, τουλάχιστον όταν έχει απέναντι έναν ηγέτη που γνωρίζουν καλά στη Μόσχα ότι δεν τους “αγάπησε” ποτέ, από όποια οπτική γωνία και να το εξετάσουν;
Ασφαλώς το ξέρουν. Όπως ξέρουν όμως ότι η προδιάθεση είναι πολύ πιο θετική απέναντί τους σε χώρες που μπορεί αν ανήκουν στο αντίπαλο μπλοκ και αντιμετωπίζουν συγκεκριμένο “περιβάλλον περιορισμών” στην πολιτική τους. Η στάση της ρωσικής διπλωματίας και δεν επιτυγχάνει τους στόχους της με τον αιώνιο αντίπαλο σε στρατηγικό επίπεδο και διώχνει πιο μακριά τον θετικά προδιατεθειμένο. Τόσο απλά.