Η πληθυσμιακή εξέλιξη της Ελλάδας από το 1830 ως σήμερα - Ο πληθυσμός των άλλων βαλκανικών χωρών - Η πληθυσμιακή εκτόξευση της Τουρκίας - Μεταναστευτικό: Συνέπειες και κίνδυνοι - Τι πρέπει να γίνει από την ελληνική Πολιτεία άμεσα και μακροπρόθεσμα...Όπως είναι γνωστό η χώρα μας αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα. Οικονομικά, καθώς για δέκα τουλάχιστον χρόνια ο ελληνικός λαός δεινοπαθεί, εθνικά, καθώς η επεκτατική πολιτική της Τουρκίας απαιτεί διαρκή εγρήγορση και προετοιμασία για κάθε είδους ενδεχόμενο, κοινωνικά κ.ά.
Κατά την άποψή μας όμως, τα δύο βασικότερα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ελλάδα είναι το δημογραφικό και το μεταναστευτικό. Για το δημογραφικό το καμπανάκι είχε χτυπήσει από τη δεκαετία του ’80. Παρά τις υποσχέσεις, τις επιτροπές της Βουλής, τις σπασμωδικές εξαγγελίες κάποιων μέτρων κλπ., η κατάσταση πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Το μεταναστευτικό ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 με την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων. «Ποδαρικό» μας έκαναν οι Αλβανοί οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι την ύπαρξη της ελληνικής μειονότητας στη Βόρεια Ήπειρο έρχονταν κατά χιλιάδες στη χώρα μας, αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον. Και φυσικά οι περισσότεροι δεν ήταν Βορειοηπειρώτες αλλά αμιγώς Αλβανοί. Ποντάροντας στο θυμικό και τη μεγαλοψυχία των Ελλήνων γρήγορα κατάφεραν να κερδίσουν χρήματα, που αν έμεναν στην Αλβανία θα έκαναν χρόνια για να συγκεντρώσουν.
Όντως οι περισσότεροι εργάστηκαν σκληρά και τίμια εκμεταλλευόμενοι τη ραθυμία των Ελλήνων, την τάση τους να το παίζουν αφεντικά και την ύπαρξη χιλιάδων χλιδάνεργων νέων που θεωρούσαν ότι επειδή πήραν ένα πτυχίο ή μεταπτυχιακό έπρεπε απευθείας να γίνουν CEO μιας πολυεθνικής εταιρείας. Δυστυχώς αρκετές χιλιάδες Αλβανοί προέβησαν σε εγκληματικές πράξεις, από δολοφονίες έως μικροκλοπές.
Αξέχαστη θα μας μείνει η δήλωση Αλβανού Υπουργού Εξωτερικών ο οποίος στα τέλη της δεκαετίας του ’90 κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψής του στη χώρα μας ζήτησε oncamera‘’συγγνώμη για τα εγκλήματα των συμπατριωτών του στην Ελλάδα’’. Δυστυχώς η δήλωση αυτή δεν υπάρχει στο διαδίκτυο. Σίγουρα όμως θα υπάρχει στα αρχεία του ΥΠΕΞ και των τηλεοπτικών καναλιών. Τη δεκαετία του ’90 ήρθαν επίσης στη χώρα μας χιλιάδες μετανάστες από τις χώρες της τέως ΕΣΣΔ και του ανατολικού μπλοκ. Οι περισσότεροι άντρες εργάστηκαν στις οικοδομές ενώ οι γυναίκες ως οικιακές βοηθοί ή ασχολήθηκαν με τη φροντίδα ηλικιωμένων ατόμων. Το δεύτερο και μαζικότερο κύμα μετανάστευσης ξεκίνησε από τα τέλη της δεκαετίας του 2000 και συνεχίζεται ως τις μέρες μας. Εδώ δεν μπορεί να βγάλει κανείς άκρη. Κάθε καρυδιάς καρύδι, από όλα σχεδόν τα μέρη του κόσμου έρχεται στην Ελλάδα εμφανιζόμενος ως πρόσφυγας ή μετανάστης. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία όλοι αυτοί δεν πληρούν κανένα από τα κριτήρια που προβλέπουν οι διεθνείς Συνθήκες για να αναγνωριστούν ως πρόσφυγες ή μετανάστες. Διαρκή και αλλεπάλληλα λάθη και δηλώσεις πολιτικών, επαμφοτερίζουσα στάση κομμάτων, περίεργες ΜΚΟ και πρόθυμοι για μερικά ευρώ Εφιάλτες να βλάψουν την ίδια τους την πατρίδα, έχουν δημιουργήσει σήμερα μια χαοτική και δύσκολα αναστρέψιμη κατάσταση. Όλα αυτά έδωσαν την ευκαιρία σε ακροδεξιά μορφώματα να αποκτήσουν ερείσματα σε σημαντικό μέρος των Ελλήνων, που βλέπουν να περιθωριοποιούνται και να αδυνατούν να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, την ίδια ώρα που κάποιοι αλλοδαποί έχουν στέγη, τροφή, χρηματικά βοηθήματα κ.α. Η άλλη όψη της μετανάστευσης είναι η φυγή από τη χώρα περίπου 500.000 μορφωμένων, νέων κυρίως επιστημόνων στο εξωτερικό για ένα καλύτερο αύριο. Πρόκειται για το περίφημο braindrain. Βέβαια δεν νομίζουμε ότι και οι 500.000 (αν όντως είναι τόσοι) είναι λαμπροί επιστήμονες. Το σίγουρο είναι ότι ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής νεολαίας μεταναστεύει την τελευταία δεκαετία στο εξωτερικό. Αυτή τη φορά όχι στις φάμπρικες της Γερμανίας και τα ανθρακωρυχεία του Βελγίου όπως τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες αλλά σε σημαντικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2012 έφυγαν από τη χώρα μας 124.694 Έλληνες και επέστρεψαν 26.194, το 2013 ,έφυγαν 117.094 και επέστρεψαν 26.644 και το 2014, έφυγαν 106.804 και επέστρεψαν 29.503.
Μετά το σύντομο μανιφέστο μας ας δούμε αναλυτικότερα τα δύο θέματα του σημερινού μας άρθρου. Το δημογραφικό και το μεταναστευτικό.
Δημογραφικό: Η πληθυσμιακή εξέλιξη της Ελλάδας
Το ελληνικό κράτος στις αρχές της δεκαετίας του 1830, λίγο μετά την ίδρυσή του δηλαδή, είχε πληθυσμό 760.000 κατοίκων και έκταση ίση με το 36% της σημερινής. Με την ενσωμάτωση των Επτανήσων το 1864 (+230.000) και μέσω της φυσικής εξέλιξης το 1870, ο πληθυσμός έφτασε τα 1,45 εκατομμύρια, ενώ με την ενσωμάτωση της Άρτας και της Θεσσαλίας το 1881 (+344.000) και με θετικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων το 1889 ο πληθυσμός της χώρας μας ξεπέρασε για πρώτη φορά τα 2.000.000. Το 1907 λίγο πριν τους Βαλκανικούς πολέμους η χώρα μας είχε 2,7 εκ. κατοίκους, που το 1920 με τις προσαρτήσεις νέων εδαφών έφτασε τα 5,5 εκ. Με αυτόν τον πληθυσμό η χώρα μπήκε στην περιπέτεια της μικρασιατικής εκστρατείας. Μετά τα δραματικά γεγονότα που ακολούθησαν και τις ανταλλαγές πληθυσμών ,το 1928 η χώρα μας είχε 6,2 εκ. κατοίκους. Στο ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Ελλάδα είχε 7,3 εκ. κατοίκους, Μεταξύ 1940-1944 τουλάχιστον 475.000 Ελληνίδες και Έλληνες έχασαν τη ζωή τους. Με την προσάρτηση των Δωδεκανήσων το 1947 (+121.000) ο πληθυσμός της χώρας έφτασε τα 7,6 εκ. Στη συνέχεια η εξέλιξη του ελλαδικού πληθυσμού θα καθοριζόταν αποκλειστικά από τους δύο βασικούς παράγοντες δημογραφικής εξέλιξης: το φυσικό ισοζύγιο (γεννήσεις-θάνατοι) και το μεταναστευτικό ισοζύγιο (είσοδοι-έξοδοι). Σήμερα ο πληθυσμός της χώρας μας είναι περίπου 10,72 εκ. κάτοικοι. Πάντως θα πρέπει να πάρουμε υπόψη μας κι έναν παράγοντα που δεν αναφέρεται συχνά στις σχετικές μελέτες. Πρόκειται για τη βρεφική θνησιμότητα η οποία έχει σημειώσει αισθητή μείωση τα τελευταία χρόνια. Ακόμα και στα προπολεμικά χρόνια βρέφη έχαναν τη ζωή τους από ασθένειες όπως ο κοκίτης, κάτι σχεδόν αδιανόητο για τις μέρες μας. Ως βρεφική θνησιμότητα ορίζεται ο αριθμός των θανάτων βρεφών ηλικίας κάτω του 1 έτους ανά 1.000 γεννήσεις (ζωντανών εννοείται) παιδιών. Στη χώρα μας ο αριθμός ήταν 11 θάνατοι το 1990 και μόλις 4 το 2013. Τα αντίστοιχα παγκόσμια νούμερα, ήταν 63 το 1990 και 34 το 2013.
Το φυσικό ισοζύγιο από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ως τις μέρες μας
Στα πρώτα χρόνια μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, οι γεννήσεις ήταν σταθερά 100.000 περισσότερες από τους θανάτους σε ετήσια βάση. Από τη δεκαετία του ’80, άρχισαν τα πράγματα να χειροτερεύουν. Ήδη, το 1980 οι γεννήσεις ήταν 60.000 περισσότερες από τους θανάτους, ενώ το 1996 γεννήσεις και θάνατοι εξισώθηκαν.
Ο Αναστάσιος Λαυρέντζος, γράφει ότι αιτίες γι’ αυτό το γεγονός είναι οι αλλαγές που επέφερε ο σύγχρονος τρόπος ζωής. Είσοδος των γυναικών στην αγορά εργασίας, καθυστέρηση σχηματισμού οικογένειας λόγω σπουδών, διαφύλαξη της ατομικότητας, καταναλωτισμός και αύξηση του κόστους ανατροφής ενός παιδιού κλπ. Οι αλλαγές αυτές μεταθέτουν χρονικά την τεκνογονία και τον αριθμό των παιδιών που θέλει (ή μπορεί) να φέρει μια γυναίκα στον κόσμο. Μεταξύ 2005-2009, οι γεννήσεις ξεπέρασαν προσωρινά τους θανάτους.
Αυτό οφείλεται είτε στο ότι κάποιες γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας έφεραν στον κόσμο τα παιδιά που ,για διάφορους λόγους, δεν έκαναν τα προηγούμενα χρόνια, είτε και λόγω κάποιων μέτρων υπέρ της μητρότητας που λήφθηκαν από την κυβέρνηση Κ. Καραμανλή.
Μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, τα πράγματα έγιναν δραματικά. Μεταξύ 2010-2014, η φυσική μεταβολή του συνολικού πληθυσμού ήταν -55 χιλιάδες.
Παραθέτουμε σχετικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2017, που δείχνουν ότι, δυστυχώς, το πρόβλημα συνεχίζεται.
Όπως έχουμε αναφέρει σε προηγούμενα άρθρα μας, από τα τέλη του 19ου αιώνα, άρχισε η μετανάστευση Ελλήνων προς το εξωτερικό, κυρίως προς τις Η.Π.Α.
Από το 1888 ως το 1919, περίπου 375.000 Έλληνες εγκατέλειψαν την χώρα μας για ένα καλύτερο αύριο.
Η δεύτερη φάση της μετανάστευσης, έγινε μεταξύ 1945-1977. Υπολογίζεται ότι η καθαρή μεταναστευτική εκροή, ήταν 650.000 άτομα. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’70, η τάση αυτή αντιστράφηκε. Μεταξύ 1972-1981, είχαμε αύξηση του πληθυσμού της χώρας μας κατά 970.000 άτομα, ενώ μεταξύ 1982-1991, αύξηση κατά 519.000 άτομα.
Όπως αναφέραμε, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Ελλάδα μετατράπηκε από χώρα αποστολής μεταναστών, σε χώρα υποδοχής μεταναστών.
Το 1991, σε συνολικό πληθυσμό 10,3 εκ. κατοίκων, το 98,4% είχαν ελληνική υπηκοότητα, ενώ μόλις το 1,6% ήταν αλλοδαποί (167.000). Το 2001, σε πληθυσμό 10,9 εκ. κατοίκων, το 93% είχαν ελληνική υπηκοότητα, ενώ οι μόνιμα διαμένοντες αλλοδαποί, ήταν 762.000 (7% του πληθυσμού). Απ’ αυτούς, 438.000 ήταν αλβανικής υπηκοότητας, 11% προερχόταν από πρώην σοσιαλιστικές χώρες, ενώ αισθητή κάνουν την παρουσία τους, για πρώτη φορά, 75.000 Ασιάτες και Αφρικανοί.
Στην απογραφή του 2011, σε σύνολο 10,8 εκ. κατοίκων, οι αλλοδαποί ήταν 912.000 (ποσοστό 8,4%).
Αρχίζει έτσι να διαφαίνεται μια τάση σταδιακής αντικατάστασης του γηγενούς ελληνικού πληθυσμού.
Ήδη από το 2016, οι αλλοδαποί που κατοικούν στη χώρα μας, ξεπερνούν το 10% του συνολικού πληθυσμού και ο αριθμός αυτός αυξάνεται τα τελευταία χρόνια.
Δημογραφική εξέλιξη της Τουρκίας και των άλλων βαλκανικών χωρών
Στο διάστημα μεταξύ 1950-1990, η δημογραφική εξέλιξη των βαλκανικών χωρών που ανήκαν στο τέως ανατολικό μπλοκ, καθοριζόταν αποκλειστικά από τις τιμές των φυσικών ισοζυγίων (γεννήσεις-θάνατοι) καθώς λόγω των καθεστώτων των χωρών αυτών, οι μεταναστευτικές ροές ήταν αμελητέες.
Η Αλβανία σχεδόν τριπλασίασε τον πληθυσμό της, η Ρουμανία εμφάνισε μικρότερο ρυθμό αύξησης, ενώ ο πληθυσμός της Βουλγαρίας αυξήθηκε κατά 22%.
Μετά το 1990, άρχισαν ισχυρές μεταναστευτικές εκροές από τις βαλκανικές χώρες. Η Αλβανία και τα Σκόπια, είχαν μικρή αύξηση του πληθυσμού τους, η Ρουμανία μεταξύ 1992-2010, είχε μείωση 6% του, ενώ η Βουλγαρία, από το 1990 ως το 2010 είχε μείωση του πληθυσμού της κατά 16%. Το 2014, είχε πληθυσμό μόλις 7,2 εκ, ενώ το 1960 είχε 7,9 εκ. κατοίκους. Είναι χαρακτηριστικό, ότι ως το 1970, κάθε Αλβανίδα γεννούσε κατά μέσο όρο 5 παιδιά, ενώ το 2004, ο πληθυσμός της χώρας άρχισε να μειώνεται…
Δεν πρέπει να ξεχνάμε την ισχυρή αλβανική παρουσία σε δύο κρατίδια, που αναδύθηκαν στα Βαλκάνια τα τελευταία χρόνια. Στο Κόσοβο, σε σύνολο 1,9 εκ. κατοίκων, το 92% είναι Αλβανοί, ενώ και στα Σκόπια, το 25% περίπου των κατοίκων τους είναι Αλβανοί.
Την ίδια περίοδο, η Τουρκία σημείωνε ένα εντυπωσιακό πληθυσμιακό άλμα. Από 21 εκατομμύρια το 1950, έφτασε το 2014 να έχει 78 εκατομμύρια κατοίκους. Σήμερα, ο πληθυσμός της ξεπερνά τα 80 εκατομμύρια. Εκτιμάται δε, ότι το 2050, ο πληθυσμός της θα φτάσει τα 94.000.000. Το ίδιο έτος, ο πληθυσμός της χώρας μας, αν συνεχιστεί η υπογεννητικότητα, θα είναι μόλις 9 εκατομμύρια με το 1/3 του περίπου, μεγαλύτερο των 65 ετών!
Βέβαια, ο πληθυσμός της Τουρκίας δεν είναι ομοιογενής. 18% περίπου είναι Κούρδοι, 7-12% ανήκει σε διάφορες άλλες μειονότητες και το 70-75% είναι Τούρκοι.
Μεταναστευτικό: Ένα μείζον πρόβλημα για τη χώρα μας
Ήδη από τις αρχές του 21ου αιώνα, η χώρα μας άρχισε να δέχεται κύματα παράνομων μεταναστών από την Ασία και την Αφρική. Να θυμίσουμε, ότι το 2015, ο τότε Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, με έγγραφό του είχε ζητήσει να μην χρησιμοποιείται στα υπηρεσιακά έγγραφα ο όρος «λαθρομετανάστης», αλλά οι όροι: «πρόσφυγες», «μετανάστες», «οικονομικοί μετανάστες», «αιτούντες άσυλο» και «παράτυπα εισερχόμενα στη χώρα άτομα»… Να αναφέρουμε απλά, ότι σύμφωνα με το κορυφαίο Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, του Franco Montanari, το επίρ. «λάθρα» εμφανίζεται ήδη στον Ηρόδοτο, τον Θεόφραστο και άλλους αρχαίους συγγραφείς και ιστορικούς, ενώ υπάρχουν 25 τουλάχιστον λέξεις με πρώτο συνθετικό το λαθρο-. Σύμφωνα δε, με το μνημειώδες «Χρηστικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας» της Ακαδημίας Αθηνών και τον κορυφαίο Έλληνα γλωσσολόγο κύριο Χριστόφορο Χαραλαμπάκη, υπάρχουν 22, τουλάχιστον, λέξεις, με πρώτο συνθετικό το λαθρο-. Π.χ., υπάρχει η λέξη λαθροδιακινητής, «πρόσωπο που μεταφέρει σε μια χώρα με φορτηγό, Ι.Χ. ή πλεούμενο, λαθρομετανάστες». Η λέξη λαθρομετανάστης, υπάρχει στο ΧΛΝΓ, τόσο στην έκδοση του 2014 όσο και σε εκείνη του 2016. Σε μελλοντική έκδοση, πώς θα γραφτεί ο ορισμός της λέξης λαθροδιακινητής;
«Πρόσωπο που μεταφέρει… παράτυπα εισερχόμενα στη χώρα άτομα»;
Επανερχόμαστε στους παράτυπους μετανάστες.
Πρόκειται σχεδόν αποκλειστικά για άτομα νεαρής ηλικίας, μουσουλμάνους που προέρχονται από χώρες με κάποιας μορφής εμφύλιες συγκρούσεις (Συρία, Αφγανιστάν), από χώρες της Μεσογείου (Παλαιστίνη, Μαρόκο, Αλγερία κλπ), είτε από χώρες μακρινές (Πακιστάν, Ιράκ, Μπανγκλαντές, Σομαλία, Νιγηρία κλπ.). Ήδη, από το 2016 και μετά, ο πληθυσμός νόμιμων και παράνομων μεταναστών, ξεπερνούσε το 1 εκατομμύριο. Είναι φανερό, ότι η Ελλάδα είναι αδύνατο να μπορέσει να δεχθεί τόσους πολλούς μετανάστες. Κάποιοι βέβαια, θησαυρίζουν από τη διακίνηση παράνομων μεταναστών. Ο ρόλος πολλών Μ.Κ.Ο., είναι τουλάχιστον περίεργος, αν όχι ύποπτος. Και δυστυχώς, πάρα πολλοί μετανάστες ενέχονται σε εγκληματικές πράξεις.
Οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και συνοδεύτηκαν από αλησμόνητες δηλώσεις (για λιάσιμο, επενδυτές κλπ.), απέτυχαν παταγωδώς. Δυστυχώς και η κυβέρνηση της ΝΔ, κωλυσιεργεί και αμφιταλαντεύεται. Οι ακραίες φωνές, βρίσκουν έτσι ευήκοα ώτα. Π.χ. ο εγκλεισμός τους στη Γυάρο, τη Μακρόνησο ή… τη Φαλκονέρα και η αυστηρή φύλαξή τους από το ΛΣ-ΕΛ. ΑΚΤ.
Επίλογος
Τόσο το δημογραφικό, όσο και το μεταναστευτικό, μαζί με τα ελληνοτουρκικά και την οικονομία, είναι κατά την άποψή μας τα σημαντικότερα προβλήματα της χώρας. Δυστυχώς, όλες οι κυβερνήσεις ακολουθούν κοντόφθαλμες πολιτικές και η στρατηγική τους είναι ανύπαρκτη. Το δόγμα «βλέποντας και κάνοντας», είναι Ευαγγέλιο για τους Έλληνες πολιτικούς. Η ανάγκη για λήψη μέτρων που θα δώσουν λύση στο δημογραφικό πρόβλημα της χώρας, είναι επιτακτική. Επίσης, πρέπει άμεσα να επιστρέψουν, οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι που έφυγαν τα προηγούμενα χρόνια. Όσο για το μεταναστευτικό; Ένα γενναίο ξεσκαρτάρισμα όσων πραγματικά δικαιούνται άσυλο από όσους βρήκαν στην Ελλάδα τον παράδεισο και επαναπατρισμό τους στις χώρες προέλευσής τους. Επειδή το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν ή η Νιγηρία δεν «χωράνε» τους κατοίκους τους, η Ελλάδα δεν θα γίνει η νήσος Έλις της Ευρώπης. Δεν είναι ρατσισμός αυτός, όπως ίσως πουν κάποιοι. Είναι θέμα επιβίωσης της ίδιας της Ελλάδας που κάποιοι ,όσο και να μας πληγώνει, την αγαπάμε και θα την αγαπάμε όσο ζούμε…
Τα στοιχεία και οι πίνακες προέρχονται από το βιβλίο του Αναστάσιου Λαυρέντζου «ΣΙΩΠΗΡΗ ΑΛΩΣΗ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ 2016
Μιχάλης Στούκας
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ