Είναι Ιταλοί, αλλά αν τους πεις για ζυμαρικά θα νομίζεις ότι απευθύνθηκες σε… Κινέζους. Ούτε με την πίτσα έχουν ιδιαίτερη σχέση, τρώνε αυστηρά μία ή δύο φορές το μήνα. Αν τους πεις δε τη φράση επιδόρπιο («dessert» και για αυτούς) η απάντηση που θα λάβεις είναι «solo Domenica». Όχι «ποτέ την Κυριακή», όπως θα έλεγε ο Ζιλ Ντασέν, αλλά «μόνο την Κυριακή».
Στην περίπτωση του χωριού Πιόππι, στον ιταλικό νότο, η επιστήμη σήκωνε τα χέρια ψηλά, έως ότου αναλυθεί ενδελεχώς ο τρόπος ζωής που το αναδεικνύει ως το πιο «υγιές» του κόσμου. Ο μέσος όρος ζωής σε αυτή την κουκίδα του χάρτη, 100 χλμ. νότια της Νάπολι, είναι τα 89 χρόνια, ενώ επουδενί θεωρείται κατόρθωμα να φτάσει κάποιος τον ένα αιώνα ζωής. Είναι τόσο σύνηθες να σβήνει κάποιος τούρτα με 100 κεράκια, όσο… ασυνήθιστο να φάει κατόπιν αυτή την τούρτα. Είπαμε, μόνο την Κυριακή…
Πρόκειται για το «άγιο δισκοπότηρο» της επιστημονικής έρευνας σε ότι αφορά την αποκρυπτογράφηση των μυστικών της μακροζωίας. Τα ποσοστά καρδιοπαθειών και διαβήτη τύπου 2 εκεί είναι σχεδόν μηδενικά. Ο Βρετανός καρδιολόγος Ασίμ Μαλότρα, expert στην αποφυγή παχυσαρκίας και υπ’ αριθμόν ένα πολέμιος της ζάχαρης παγκοσμίως, έζησε για λίγο καιρό παρέα με τους περίπου 200 κατοίκους του Πιόπι προκειμένου να μελετήσει τον τρόπο ζωής τους. Το συμπέρασμα του ήταν ότι αν μπορούσε να υιοθετηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, οι θάνατοι από καρδιαγγειακές παθήσεις θα μειωνόταν κατά 20 εκατομμύρια ετησίως. Που σημαίνει 200 εκατομμύρια στη δεκαετία και 1 δις. σε μισό αιώνα!
Ο Δρ. Μαλότρα υποστηρίζει ότι ο «φόβος» μας απέναντι στα λιπαρά μας έχει ωθήσει στην υπερκατανάλωση ζάχαρης και επεξεργασμένων υδατανθράκων, γι’ αυτό και αυξάνονται όλο και περισσότερο οι δείκτες παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2 ανά τον κόσμο.
Το χωριό τρέφεται αποκλειστικά με αυτά που παράγει. Οι διατροφικές συνήθειες των κατοίκων βασίζονται περισσότερο στη διαθεσιμότητα αγαθών στην περιοχή, παρά στις προτιμήσεις τους. Το Πιόππι είναι ιστορικά φτωχό χωριό όπου το τυρί δεν ήταν εύκολο να φτάσει στο πιάτο των κατοίκων, ενώ το κρέας ήταν ακριβό γι’ αυτούς. Από την άλλη, τα ντόπια λαχανικά, τα ψάρια, τα αυγά και το ελαιόλαδο ήταν ανέκαθεν διαθέσιμα και μάλιστα σε αφθονία. Αυτά τα τέσσερα είναι η βάση της διατροφής τους, σε αντίθεση με τα γαλακτοκομικά και το κόκκινο κρέας, που εμφανίζονται ελάχιστες φορές την εβδομάδα στο τραπέζι τους. Το ίδιο ισχύει για τα ζυμαρικά, όπως προαναφέρθηκε.
Με τον καιρό ωστόσο η συνήθεια έγινε τρόπος ζωής, καλλιεργώντας αυτή τη διατροφική συνείδηση που αναδεικνύει την περιοχή σε υπόδειγμα μακροζωίας. Η ζάχαρη στο Πιόππι είναι συνειδητά πια κάτι σαν «τοπικός» εχθρός. Βοηθάει βέβαια το ότι δεν υπάρχει καν σούπερ μάρκετ για να προμηθευτείς κορεσμένα λιπαρά ή επεξεργασμένους υδατάνθρακες. Πιθανόν υπάρχει όμως και λόγος που δεν υπήρξε ποτέ. Θα ήταν μάλλον μια επιχείρηση καταδικασμένη σε αποτυχία.
Κάπως έτσι το Πιόππι έφτασε να είναι προστατεύομενο της UNESCO ως «κοιτίδα» της μεσογειακής διατροφής. Δεν είναι βέβαια από μόνη της αυτή που ευθύνεται για την εκτόξευση του προσδόκιμου ζωής. Μολονότι το χωριό δεν διαθέτει ούτε γυμναστήριο, οι κάτοικοί του διακρίνονται από εξαιρετική φυσική κατάσταση. Για αυτούς γυμναστική αποτελεί η ίδια η… ρουτίνα, λόγω της διαρκούς δραστηριότητας – με βάση το πολύ περπάτημα – σε όλη τη διάρκεια της ημέρας. Συνοδευτικά αυτών αποτελούν η απουσία στρες και ο καλός ύπνος. Το εφτάωρο το βράδυ είναι κάτι σαν ευαγγέλιο, ενώ συχνά-πυκνά καταφεύγουν και στη μεσημεριανή σιέστα.
Ο Δρ. Μαλότρα βρήκε εκεί την επιβεβαίωση που έψαχνε για ένα από τα σκέλη της θεωρίας του. Οι μελέτες που έχει εκπονήσει αντιτίθενται στην πεπερασμένη κατ’ αυτόν εκτίμηση ότι τα λιπαρά ευθύνονται για την παχυσαρκία! Σύμφωνα με αυτόν τα μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά (τα «καλά» δηλαδή όπως τα ονομάζουμε), εκτός του ότι είναι ωφέλιμα για την υγεία, δεν έχουν καμία συμβολή στην αύξηση του σωματικού βάρους. Για όλα ευθύνεται η ζάχαρη και τα κορεσμένα λιπαρά.
«Η διατροφή του Πιόππι: Ο τρόπος ζωής 21 ημερών», είναι το βιβλίο που εξέδωσε ο Βρετανός καρδιολόγος και παρουσιάζει ως «καθηγητές» υγιεινής και μακράς ζωής του κατοίκους του Πιόππι. Τόσο χρειάστηκε – 21 ημέρες – για να πειστεί ότι οι άνθρωποι εκεί κάνουν κάτι καλύτερο από οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου. Ναι και από την Ικαρία, αν τυχόν θίχτηκε κάπως η εθνική μας υπερηφάνεια…