Την αφορμή έδωσε βεβαίως η πρόταση του κ. Τσίπρα για υπουργό Υγείας κοινής αποδοχής. Σχολιάζοντάς την ο κ. Μητσοτάκης, είπε προς τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι “προτείνετε περίπου να συγκυβερνηθεί η χώρα. Μας λέγατε πολιτικούς απατεώνες και τώρα θέλετε να γίνετε εταίρος της κυβέρνησης”. Πρόσθεσε ωστόσο με ιδιαίτερη έμφαση: «Η Ελλάδα έχει κυβέρνηση, σοβαρή αντιπολίτευση δεν έχει. Φαντάζομαι σε λίγο θα ζητήσετε να παραιτηθεί όλη η κυβέρνηση και να σχηματιστεί κυβέρνηση εθνικής ενότητας...»
Μια σχετική νύξη είχε γίνει πάλι- σε φαινομενικά ανύποπτη χρονική στιγμή- πριν από μερικές ημέρες. Κατά τη συνέντευξη τύπου στην οποία ανακοίνωσε μαζί με τον κ. Τσιόδρα το νέο lockdown, ο κ. Μητσοτάκης είχε ερωτηθεί από την κρατική ΕΡΤ εάν θα μπορούσαν να πυροδοτηθούν πολιτικές εξελίξεις. Και η κοφτή απάντησή του ήταν “δεν βλέπω κανένα λόγο γιατί όλη αυτή η περιπέτεια μπορεί ή πρέπει να δρομολογήσει πολιτικές εξελίξεις”.
Την αμέσως επόμενη ημέρα, ο κ. Τσίπρας έδινε τη δική του συνέντευξη Τύπου στην οποία διατύπωνε την πρόταση για υπουργό Υγείας “κοινής αποδοχής”, σημειώνοντας ότι δεν ζητά από την κυβέρνηση να παραιτηθεί αλλά “να συνέλθει”. Και ακολούθησε το άρθρο του στην “Αυγή” όπου σημειώνει τη βούληση «να βάλουμε ξανά πλάτη αν χρειαστεί, εφόσον έχουμε την εγγύηση πάνω στα τρία σημεία που αποτελούν το ελάχιστο πεδίο άμεσης δράσης απέναντι στην εξάπλωση του ιού». Πέραν του κοινού υπουργού τα άλλα δύο αφορούν εξάμηνο σχέδιο για το ΕΣΥ και πάγωμα του πτωχευτικού και του εργασιακού νομοσχεδίου. Ήδη ο κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε την Πέμπτη στην Βουλή την αναστολή των πλειστηριασμών.
Όλα αυτά σε εποχές πολιτικής κανονικότητας δεν θα ήταν τίποτε περισσότερο από την ανταλλαγή φραστικών πυροτεχνημάτων μεταξύ κομματικών αρχηγών. Η παρούσα συγκυρία όμως έχει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά. Η επώαση των εξελίξεων έχει ξεκινήσει μάλιστα αρκετά πριν διαφανεί η κορύφωση του δεύτερου κύματος της πανδημίας, όταν βρισκόταν ήδη σε έξαρση τα εθνικά θέματα λόγω της τουρκικής προκλητικότητας. Και όπως έχει καταγράψει η “κυριακάτικη δημοκρατία”, έχουν μεσολαβήσει ουκ ολίγες προσπάθειες για το σχηματισμό κυβέρνησης “προθύμων” ώστε να περάσουν οι διευθετήσεις και συμβιβασμοί στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Τώρα όλα δείχνουν ότι ο Δεκέμβριος θα είναι ο κρίσιμος μήνας και στα δύο καυτά αυτά μέτωπα. Ορισμένοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι η επιτάχυνση των εξελίξεων θα προέλθει από τον κορονοϊό καθώς ημέρα με την ημέρα η κατάσταση χειροτερεύει και χάνεται ο έλεγχος. Πέρα από το μπάχαλο που επικρατεί στο εσωτερικό της, η κυβέρνηση μοιάζει να έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά, να οδηγείται υπό το κράτος του πανικού από το ένα πιο σκληρό (και εν πολλοίς αβέβαιο) μέτρο στο άλλο και το αδιέξοδο διαρκώς να μεγαλώνει. Ο κίνδυνος για εκατόμβες θυμάτων, εκτός από το “έμφραγμα” στο σύστημα υγείας, θεωρείται πια υπαρκτός κι αυτό είναι κάτι που εκ των πραγμάτων θα δοκιμάσει πολλές αντοχές, κοινωνικές και πολιτικές. Μεταξύ των επιστημόνων υπάρχουν κι αυτοί που επιμένουν ότι χωρίς άλλη καθυστέρηση και όχι σταδιακά πρέπει να επιβληθεί ακόμη πιο αυστηρό lockdown παντού.
Από την άλλη πλευρά όμως, πέραν της αμφισβήτησης για την μεσοπρόθεσμη αποτελεσματικότητα του lockdown ακόμη και σε υγειονομικό επίπεδο, οι οικονομικές και κοινωνικές παρενέργειες προοιωνίζονται δραματικές. Έχει ενδιαφέρον ότι αυξάνεται ο αριθμός των επιστημόνων που συμφωνεί τις σχετικές ενστάσεις που διατύπωσε πρώτος, “λιθοβολούμενος”, ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ Γ. Ιωαννίδης ενώ την ίδια ώρα στις δημοσκοπήσεις -παρά το ισχυρό προβάδισμα της ΝΔ στην πρόθεση ψήφου- καταγράφεται πλέον αντιστροφή των τάσεων με εντυπωσιακή υπερίσχυση της δυσαρέσκειας για τα νέα μέτρα που ανακοινώσει η κυβέρνηση. Και μπορεί οι ελπίδες να έχουν εναποτεθεί στο εμβόλιο, αλλά ο χρόνος που θα κυλήσει σε κάθε περίπτωση είναι μακρύς και η ζημιά ιδιαίτερα στην οικονομία καθίσταται στο μεταξύ ανήκεστος. Η προαναγγελία ενός νέου μνημονίου δια στόματος του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Θ. Σκυλακάκη, ο οποίος δήλωσε ότι τα χρήματα που δίνονται τώρα ως επιδόματα και ενισχύσεις θα ζητηθούν πίσω μέσω της φορολογίας, συμπληρώνει το μαύρο σκηνικό που έχουν να αντιμετωπίσουν από εδώ και πέρα οι πολίτες.
Το χειρότερο θα είναι εάν συμπέσει κατά τις προσεχείς εβδομάδες με την τραγωδία του κορονοϊού ο νέος γύρος των τουρκικών προκλήσεων. Στην κυβέρνηση περιμένουν ότι ο Ερντογάν, ενθαρρυμένος από τη συμφωνία εκεχειρίας στο νότιο Καύκασο και τη συνθηκολόγηση της Αρμενίας, θα κάνει την επόμενη κίνηση του και στα καθ' ημάς πριν από τις 20 Ιανουαρίου που θα ορκιστεί ο νέος πρόεδρος στο Λευκό Οίκο. Καθώς η στρατηγική των ΗΠΑ για την περιοχή δεν αλλάζει και οι υπερατλαντικές πιέσεις για “διάλογο εφ' όλης της ύλης” δεν επηρεάζονται, η αντίστροφη μέτρηση για την υλοποίηση της απειλής του Σουλτάνου ότι θα στείλει γεωτρύπανο έξω από το Καστελλόριζο και την Κρήτη, οδηγώντας στην ώρα μηδέν, φαίνεται ότι ξεκινά.
Με διαφορετικές αναλογίες και συνθήκες, η εποχή θυμίζει σε πολλούς τα τέλη του 2011 όταν τα μεγάλα αδιέξοδα που δημιουργήθηκαν και η αδυναμία του Γ. Παπανδρέου να τα διαχειριστεί έφεραν -παρά το υψηλό εκλογικό ποσοστό και την αυτοδυναμία του ΠΑΣΟΚ- την πτώση του και το σχηματισμό της “μεταβατικής” κυβέρνησης Παπαδήμου. Για τους μυημένους, οι κρίσιμες αποστροφές του πρωθυπουργού την Πέμπτη στην Βουλή δεν είχαν πραγματικό αποδέκτη τον κ. Τσίπρα ο οποίος άλλωστε έχει αποφύγει να χρησιμοποιήσει τον όρο “κυβέρνηση εθνικής ενότητας”. Καθώς μάλιστα έχει κάθε λόγο να φοβάται ότι εάν ευοδωθούν οι διεργασίες και ενεργοποιηθούν τα σενάρια των αλλαγών, άλλο θα είναι το πρόσωπο που ως “κοινής αποδοχής” θα τον αντικαταστήσει στην πρωθυπουργία, ήταν σαφές ότι ο κ. Μητσοτάκης ήθελε με την ευκαιρία αυτή να στείλει το δικό του μήνυμα και -στις παρασκηνιακές πιέσεις- να απαντήσει δημοσίως ότι “η Ελλάδα έχει κυβέρνηση”. Αρκεί να μην χάσει εντελώς τον έλεγχο...
Ανδρέας Καψαμπέλης