Με βάση όλα τα μέχρι τώρα ευρήματα η περιοχής της Βούλας είχε κατοικηθεί σε όλες τις περιόδους της αρχαιότητας, από την προϊστορική έως τα Βυζαντινά χρόνια. Το βόρειο τμήμα του Δήμου ανήκε στο μεγάλο Αττικό Δήμο της Αιξωνής, ενώ το νότιο ..
αποτελούσε την έδρα του γειτονικού Δήμου των Αλών Αιξωνιδών.Από την αρχαιότητα μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα η περιοχή του Δήμου Βούλας είχε αγροτικό χαρακτήρα και αποτελούσε τμήμα ενός μεγάλου μοναστηριακού τσιφλικιού με έδρα τη Βάρη. Η σύγχρονη ιστορία της περιοχής ξεκινά στο μεσοπόλεμο. Οι ραγδαίες εξελίξεις που ακολουθούν την Μικρασιατική καταστροφή και η εκρηκτική ανάπτυξη της πρωτεύουσας καθιστούν το Δήμο τμήμα της περιαστικής ζώνης.
Το 1926 εγκρίνεται το σχέδιο του Εξοχικού Συνοικισμού Βούλας (Π.Δ./15-9-1926, ΦΕΚ 311/Α/1926), σε μία παραλιακή έκταση 1.100στρ., το οποίο ακολουθεί τα υψηλά πολεοδομικά και σχεδιαστικά πρότυπα της κηπούπολης και σφραγίζει την περαιτέρω οικιστική ανάπτυξη του Δήμου.
Το 1934 ιδρύθηκε η κοινότητα Βούλας, η οποία αποτελείτο αρχικά από το τμήμα της Κάτω Βούλας της σημερινής Βούλας. Επίσης το 1934 εγκρίνεται το σχέδιο του Οικοδομικού Συνεταιρισμού Βούλας, με 405 στρ., το οποίο με τη σειρά του συνεχίζει το σχέδιο της κηπούπολης, με τα ίδια υψηλά πολεοδομικά πρότυπα. Στη συνέχεια το 1945 προσαρτήθηκε ο οικισμός Άνω Βούλα.
Ήδη από το 1920, ιδρύεται από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό το Ασκληπιείο Βούλας για τη νοσηλεία ασθενών με φυματίωση, το οποίο και αποτέλεσε με τη σειρά του ένα σημαντικό παράγοντα για την μεγάλη ανάπτυξη της περιοχής. Στη δεκαετία του 1930 ξεκινά ακόμα η δράση του ΠΙΚΠΑ, που θα προσφέρει πολύπλευρες υπηρεσίες στη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών. Μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, η μεγάλη επέκταση της πρωτεύουσας και οι γενικότερες κοινωνικοοικονομικές αλλαγές μετατρέπουν την παραλιακή ζώνη και την συνδέουν ακόμα πιο στενά με το Πολεοδομικό Συγκρότημα της Πρωτεύουσας. Ο μακρινός συνοικισμός Βούλα, εξοχικός και αγροτικός, της μεσοπολεμικής περιόδου μετατρέπεται σταδιακά, πρώτα σε
παραθεριστικό οικισμό και κέντρο αναψυχής, και στη συνέχεια όλο και περισσότερο σε σύγχρονο πολυπληθές Αθηναϊκό προάστιο. Σε αυτό συνετέλεσε η εκρηκτική ζήτηση για αστικοποίηση των αδόμητων χώρων από πολίτες που την επέλεξαν, ως δευτερεύουσα αρχικά και κύρια αργότερα, κατοικία. Η επέκταση αυτή, διαχρονικά, επετεύχθηκε με την αποδοχή από την κεντρική κυβέρνηση, πιέσεων από ομάδες πολιτών και συλλόγων, που είχαν στόχο την αστικοποίηση του περιαστικού χώρου και συνήθως υποστηρίζονταν από την τοπική διοίκηση.
Έτσι, η αστική Βούλα κατέλαβε κάθε σημείο επίπεδου περιαστικού χώρου και τελικά σκαρφάλωσε στον Υμηττό (ακολουθώντας παραδείγματα άλλων περιοχών) κατατρώγοντας τις πλαγιές του, συχνά απόκρημνες και με μικρές χαράδρες που φιλοξενούσαν πολλές ρεματιές. Η πληθυσμιακή έκρηξη ανέβασε κατακόρυφα τις τιμές της γης και των κατοικιών και κατέληξε σε περιοχή με κατοίκους με υψηλά εισοδήματα και βιοτικό επίπεδο, οι οποίοι θεωρούν την απόκτηση κατοικίας στη Βούλα ως κοινωνική καταξίωση. Η πραγματικότητα αυτή στηρίχτηκε από αυτούς που κατείχαν σημαντικές εκτάσεις, γόνους των πρώτων ακτημόνων και μικρασιατών προσφύγων της περιοχής αλλά και αυτούν που επένδυσαν δεκαετίες πριν την αστικοποίηση της Βούλας αγοράζοντας μεγάλες συνεχόμενες εκτάσεις. Η πολεοδόμηση έγινε με αυστηρά κριτήρια την αύξηση του δομημένου χώρου για την μεγιστοποίηση των κερδών και την ελάχιστη προσφορά σε κοινόχρηστους χώρους ( στενοί δρόμοι και πεζοδρόμια καθώς και πλατείες ) και κοινωφελείς χρήσεις ( αθλητικοί, κοινωνικοί, πολιτισμού και παιδείας χώροι). Οι αρχικοί ακτήμονες και πρόσφυγες μετατράπηκαν σε σκληρούς ντίλερ γης και ακινήτων με στόχο το κέρδος και την σκυτάλη πήραν η Μ.Ε.Ε.Κ.Β. (Μετοχική Εταιρεία Εκμεταλλεύσεως Κτήματος Βούλας)και οι κάθε λογής σύλλογοι που στο μεταξύ διεκδικούσαν ρουσφετολογικά την δόμηση κάθε σπιθαμής γης.
Η Δημοτική Κοινότητα Βούλας καταλαμβάνει έκταση 8,79 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η έκταση αυτή ορίζεται στα δυτικά από τη θάλασσα του Σαρωνικού και στα ανατολικά από τον ορεινό όγκο του Υμηττού.
Σύμφωνα με την απογραφή της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, η οποία πραγματοποιήθηκε το 2011, ο πραγματικός πληθυσμός της Δημοτικής Κοινότητας Βούλας ανέρχεται σε 28.364 κατοίκους. Η πληθυσμιακή πυκνότητα της περιοχής είναι 2.905 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Απέχει έτη φωτός από τον αρχικό εξοχικό συνεταιρισμό που είχε το 1921, 31 κατοίκους και το 1941, 1.471.
Η Δημοτική Ενότητα Βούλας είναι χωρισμένη σε έξι πολεοδομικές ενότητες: το Πανόραμα, τα Δικηγορικά, η Εξοχή και τα Πηγαδάκια, η Ευρυάλη και η Πολιτεία.
Η σημερινή Βούλα έχει ως παρακαταθήκη το εξωαστικό τμήμα, την παράκτια ζώνη και τον ορεινό όγκο του Υμηττού, που την περιβάλλει και οφείλουμε να το προασπίσουμε και να το διατηρήσουμε ανέπαφο από εντατικές παρεμβάσεις αστικών χρήσεων και υποδομών. Η μοναδικότητα της οφείλεται στο φυσικό περιβάλλον που την περιβάλλει και μόνο εάν αυτό παραμείνει ανόθευτο θα έχουν οι κάτοικοι της, αλλά και του λεκανοπεδίου, βιώσιμη ποιότητα ζωής.
Η σημερινή Βούλα σε μεγάλο βαθμό έντονα αστικοποιημένη έχει δομηθεί με συνέχεις επεκτάσεις του σχεδίου πόλης και χωρίς σε κάθε φάση να υπολογίζει την ολοφάνερα επερχόμενη επέκταση. Με αυτό τον τρόπο οι κοινόχρηστοι χώροι ( δρόμοι, πεζοδρόμια, πλατείες, πάρκα, άλση, ελεύθεροι χώροι) αλλά και οι κοινωφελείς ( σχολεία, παιδικοί σταθμοί, αθλητικοί χώροι, χώροι πολιτισμού, κοινωνικοί χώροι, κοινωνικές υποδομές) δεν προβλέφτηκαν με επάρκεια και με την αναγκαία χωροταξική διάταξη. Απότοκος αυτού του αποσπασματικού και πολλές φορές ρουσφετολογικού τρόπου πολεοδόμησης είναι η οριακή επάρκεια των κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων την εποχή της εφαρμογής της και την σημερινή ξεκάθαρη ανεπάρκειά τους.
Η ΡΙ.ΚΙ.Π. Β.Β.Β. έχοντας εξαρχής σαφή εικόνα τόσο των ιστορικών όσο και παρόντων χωροταξικών, πολεοδομικών προβλημάτων που υφίστανται στην Βούλα αλλά και σε όλο το Δήμο Β.Β.Β., ήταν η μόνη που διατύπωσε και διεκδίκησε σε όλα τα επίπεδα την προάσπιση του δημόσιου, δημοτικού κοινόχρηστου χώρου ως διαρκούς δημόσιου αγαθού αλλά και του φυσικού περιβάλλοντος (αστικού και εξωαστικού)
Ο Δήμος μας έχει παραδείγματα που η πολεοδομική νομοθεσία έγινε «λάστιχο» για να ευνοήσει τις επιθυμίες πολύ πλούσιων και ισχυρών. Η χερσόνησος του Μεγάλου Καβουρίου από κοινόχρηστος χώρος πρασίνου το 1953, έγινε λίγα χρόνια αργότερα με αδιαφανείς διαδικασίες χερσόνησος με ειδική πολεοδόμηση, όλοι οι δρόμοι οδηγούν σε αδιέξοδα που αποτελούν την είσοδο πολυτελών βιλών.
Στη χερσόνησος του Μικρού Καβουρίου, αρχαιολογικού χώρου Α΄ ζώνης και με προστασία από το Π.Δ. προστασίας των ακτών του Σαρωνικού με νομικίστικα τερτίπια και νοθευμένα στοιχεία επετράπη να γίνει κατά παρέκκλιση πολεοδόμηση με Ε.Σ.Χ.Α.Δ.Α. (Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίου Ακινήτου), με το Δήμο και Δημόσιο να χάνει σημαντικούς χώρους μεγάλης αξίας. ¨Όμως και στο Πανόραμα Βούλας έχει καταγραφεί, και την έχουμε καταγγείλει στο Δημοτικό Συμβούλιο, η πρακτική στα τελευταία οικόπεδα πριν την κορυφή να υπάρχουν ιδιωτικά φυλάκια με ιδιωτική ασφάλεια (πολλά χωρίς άδεια) και να απαγορεύουν την διέλευση στους πολίτες τοποθετώντας ακόμη και μπάρες ή αλυσίδες.
Εστιάζοντας και πάλι στη Βούλα, και αναφερόμενοι στο θέμα των ημερών για τα πολύκροτα οικοδομικά τετράγωνα (Ο.Τ.) ‘’Κόνιαρη’’ ιδιοκτησίας μέχρι πρότινος του Μουσείου Μπενάκη, είναι ξεκάθαρα εδώ και 50 και πλέον χρόνια εντός σχεδίου περιοχή και οικοδομήσιμη (στο τέλος παραπομπές το πολεοδομικό καθεστώς για το κάθε ένα από αυτά [1] [1.1] [1.2] [1.3] [1.4] [1.5] [1.6] [1.7] [1.8] [1.9] [1.10]).
Ο Δήμος για πολλά χρόνια είχε δεσμεύσει στην περιοχή το Ο.Τ. 251 για χώρο σχολείου και με απόφαση της Δημοτικής αρχής [2] και με συνοπτικές διαδικασίες, στα πλαίσια της τροποποίησης του προϋπολογισμού του 2018, διαγράφτηκε η αναγκαία από το νόμο δέσμευση ποσού για να παραμένει ενεργή η αξίωση απαλλοτρίωσης. Έκτος αυτού το παρακείμενο Ο.Τ. 248 αποτελεί ιδιοκτησία του Δήμου και είναι χαρακτηρισμένος κοινόχρηστος χώρος (στο τέλος παραπομπή για το καθεστώς για το Ο.Τ. 248[3]) και ο δήμος διαχρονικά το έχει αφημένο στην τύχη του, αναξιοποίητο και το μόνο που κάνει είναι η ετήσια αποψίλωση, όπως και αρκετούς ακόμη. Η περιοχή εξάλλου βρίσκεται 100 μέτρα από το όριο της πόλης και την αρχή του Υμηττού.
Ενώ η ανάγκη για ελεύθερους χώρους είναι πάντοτε ζητούμενο, η λογική και η προτεραιότητα κάθε διορατικού και ευαίσθητου αυτοδιοικητικού, είναι η διασφάλιση να είναι ελεύθεροι και πραγματικά κοινόχρηστοι όλοι οι Δημόσιοι και Δημοτικοί χώροι, που διαχειρίζεται, για όλους τους πολίτες με χρήσεις κοινόχρηστες και κοινωφελείς. Ο δήμος πήρε την διαχείριση του παράκτιου μετώπου με τις παραλίες και αντί να τις δώσει στην διάθεση των πολιτών που τις έχουν ανάγκη, επέλεξε την παράδοση τους σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους με γνώμονα το κέδρος τους και τους πολίτες σε ρόλο επαίτη.
Η Βούλα έχει δομηθεί με συνεχείς επεκτάσεις και λιγοστούς και ανεπαρκείς κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους για τον πληθυσμό της, από τους οποίους πολλοί είναι παρατημένοι και απροσπέλαστοι. Οι κεντρικοί χώροι κατακλύζονται από εμπορικές χρήσεις και οι νέοι που μας παραχωρήθηκαν (παράκτια ζώνη) δίνονται για εμπορική εκμετάλλευση. Οδηγούμαστε στον παραλογισμό να αναζητείται λύση στην εξεύρεση κοινόχρηστων – κοινωφελών χώρων με την πανάκριβη απαλλοτρίωση ιδιωτικών και οικοδομήσιμων ακινήτων. Ποιος δεν το θεωρεί αυτό αξεπέραστη υπερβολή!
Η αναζήτηση πλέον, για τον Δήμο μας και με γνώμονα το Δημόσιο συμφέρον, πρέπει να στραφεί για την εξεύρεση φτηνής γης, για κοινόχρηστες και κοινωφελείς χρήσεις, στις εκτός σχεδίου και εντός πόλης περιοχές.
Για τη περιοχή της Εξοχής ο κίνδυνος είναι η ξαφνική αλλαγή της φυσιογνωμίας της περιοχής με την μαζική πολεοδόμηση και την οικοδόμηση όλων των Ο.Τ. του πρώην κτήματος Κόνιαρη, εάν εφαρμοστεί η πολεοδομική νομοθεσία που ισχύει για όλη την περιοχή. Επίσης ελλοχεύει και είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να οικοδομηθούν όλα αυτά τα Ο.Τ. με χαριστικές και φωτογραφικές προβλέψεις για τους επενδυτές, αφού πληρούν όλα τα δεδομένα για να χαρακτηριστούν Στρατηγικοί, με σύνταξη και έγκριση εξπρές Ε.Σ.Χ.Α.Σ.Ε. [4]. (Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικής Επένδυσης), με έντονες παρεκκλίσεις από την υφιστάμενη για την περιοχή πολεοδομική νομοθεσία για την επίτευξη του επενδυτικού στόχου τους, όπως συμβαίνει άλλωστε σε όλη την Ελλάδα σε ειδυλλιακές περιοχές[5].
Ένας άλλος αστάθμητος παράγων είναι ο νέος νόμος «Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής νομοθεσίας» που φέρνει η κυβέρνηση για τα πολεοδομικά θέματα και ολοκληρώνεται σύντομα η δημόσια διαβούλευση [6]. Με την ψήφιση του θα αποτελεί το νέο πλαίσιο για όλες τις υπό ανοικοδόμηση περιοχές. Η κυβέρνηση έχει δείξει αμέριστη εύνοια στους ισχυρούς μεγαλοεπιχειρηματίες και είναι ιδιαιτέρα φειδωλή για αναγκαίες παροχές στήριξης για τον πληττόμενους πολίτες.
Η επιλογή της συγκεκριμένης περιοχής για την οικοδόμηση υπερπολυτελών κατοικιών αφορά σαφώς πολύ πλούσιους – μεγιστάνες και θεωρείται ιδανική για τους ‘’σκοπούς’’ τους.
Απευχόμαστε και θα αγωνιστούμε να μην δημιουργηθεί μία νέα ‘’γειτονιά’’ αποκλειστικά για μεγιστάνες του πλούτου, με χωροθέτηση κατασκευών στον κοινόχρηστο χώρο, με την επίκληση της ‘’ασφαλείας’’ του συγκροτήματος, που θα αλλοιώσει κοινωνικά - πολιτιστικά – περιβαλλοντικά τον Δήμο μας .
Κάτοικοι τέτοιων περιοχών είναι άνθρωποι που σε όλη τη ζωή τους κυνήγησαν το χρήμα και την εξουσία, στερώντας αναλογικά οικονομικούς πόρους και δικαιώματα από την κοινωνία. Οι μεγιστάνες αυτοί, πλέον επιθυμούν να ζουν απομονωμένοι σε μικρές ‘’περίκλειστες’’ κοινωνίες με τους ομοίους τους αποξενωμένοι από την υπόλοιπη κοινωνία που βιώνει τα έντονα προβλήματα που προέρχονται ακριβώς από το υπάρχον σύστημα που επιβάλει μοντέλα και τρόπους ζωής που εντείνουν τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες και την εξαθλίωση.
Όλοι όσοι πιστεύουν και αγωνίζονται για μία κοινωνία χωρίς διακρίσεις και ανισότητες που θέλουν να ζουν σε πόλεις με γειτονιές που δομούνται με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος, την βιώσιμη αειφορία και την αίσθηση του μέτρου, σαφώς και κατακρίνουν τις παραπάνω πρακτικές.
ΡΙ.ΚΙ.Π. Β.Β.Β
=========================================
Ενεργές παραπομπές
άντληση στοιχείων από τα Δημόσια Ανοικτά Δεδομένα
[1] . ΕΞΟΧΗ κτήμα π.ΚΟΝΙΑΡΗ - ΟΛΙΚΟ - e poleodomia 28.8.2020
[1.1] . Ο.Τ. 247 - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ - e.poleodomia = 29.8.2020
[1.2] . Ο.Τ. 248 - - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ - e.poleodomia = 28.8.2020
[1.3] . Ο.Τ. 252 - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ - e.poleodomia = 28.8.2020
[1.4] . Ο.Τ. 255 - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ - e.poleodomia = 28.8.2020
[1.5] . Ο.Τ. 255Α - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ - e.poleodomia = 28.8.2020
[1.6] .Ο.Τ. 256 - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ - e.poleodomia = 28.8.2020
[1.7] . Ο.Τ. 259 - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ - e.poleodomia = 28.8.2020
[1.8] . Ο.Τ. 260 - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ - e.poleodomia = 28.8.2020
[1.9] . Ο.Τ. 251 Σχολείο - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ - e.poleodomia = 28.8.2020
[2] . diavgeia.gov.gr-ΑΔΑ: Ω9Ψ5ΩΨΖ-4ΔΡ=26/2018 Απόφαση Δημοτικού Συμβουλιου Β.Β.Β.: Αναμόρφωση προϋπολογισμού οικ. έτους 2018. (σελίδες 16η & 17η)
[3] . Ο.Τ. 248- Κοινόχρηστος Χώρος. - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ - vvv.geopolisgis.gr = 28.8.2020
[4] . https://www.enterprisegreece.gov.gr/ependyste-sthn-ellada/strathgikes-ependyseis
[4.1] . Στρατηγικές Επενδύσεις - Διαδικασίες - Νομικό πλαίσιο - Υπουργικές αποφάσεις
[6] . Δημόσια Διαβούλευση για το σχέδιο νόμου «Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής νομοθεσίας»
http://www.opengov.gr/minenv/?p=10910