Ενδιαφέροντα ευρήματα για τις συνθήκες ζωής, τα συναισθήματα και τις απόψεις των νέων στη χώρα μας, και μάλιστα σε μια άκρως επίκαιρη συγκυρία, φέρνει στο φως η μεγάλη ετήσια έρευνα του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς σε συνεργασία με την εταιρία Prorata, με θέμα Νεολαία. Συνήθειες, αντιλήψεις και πολιτική συμπεριφορά.Η έρευνα, το σχεδιασμό και ανάλυση της οποίας επιμελείται η διευθύντρια του Ινστιτούτου, Δανάη Κολτσίδα, με τη συνεργασία του επικεφαλής πολιτικών ερευνών της Prorata, Άγγελου Σεριάτου, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά ακριβώς πριν ένα χρόνο (Μάρτιος 2020) και πλέον επαναλαμβάνεται σε ετήσια βάση, με σκοπό να καθιερωθεί ως ένα παρατηρητήριο των τάσεων εντός της ελληνικής νεολαίας. Όπως τονίζεται από το Ινστιτούτο, ο στόχος είναι να αναδειχθούν τα στοιχεία που διαφοροποιούν τους νέους και τις νέες από τις προηγούμενες γενιές, αλλά και τους συγκροτούν εσωτερικά ως διακριτή γενιά, να εντοπίσει τάσεις και μετασχηματισμούς, ακόμα και πριν πολλές φορές εκφραστούν ανοιχτά στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στα συμπεράσματα της έρευνας, η νέα γενιά δεν γνώρισε στην πραγματικότητα τίποτε άλλο πέρα από κρίση. Αυτό αποτυπώνεται ξεκάθαρα στις συνθήκες της ζωής τους. Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα :
- Το 46% δήλωσε ότι μένει με τους γονείς του. Το ζήτημα της μακρόχρονης παραμονής στο πατρικό είναι μεν γνωστό, φαίνεται όμως ότι και η πανδημία συντέλεσε σε μία τάση «επιστροφής στο σπίτι».
- Οι παράγοντες που δημιουργούν στη νέα γενιά τη μεγαλύτερη ανασφάλεια για το μέλλον είναι οι χαμηλοί μισθοί και οι συνθήκες εργασίας αφ’ ενός και η ανεργία αφ’ ετέρου σε ποσοστό 62% και 42% αντίστοιχα. Μάλιστα, όπως σημειώνεται στην έρευνα, τα ποσοστά αυτά είναι αισθητά αυξημένα σε σύγκριση με το 2020 (κατά 9 και 10 ποσοστιαίες μονάδες, αντίστοιχα). Αντίθετα, μετά από περισσότερο από έναν χρόνο από την εμφάνιση της πανδημίας του κορονοϊού και παρ’ όλες τις βαθιές επιπτώσεις της σε όλα τα πεδία της ζωής, το ποσοστό όσων δίνουν προτεραιότητα ως παράγοντα ανησυχίας για το μέλλον σε επιδημίες και ασθένειες παραμένει ιδιαίτερα χαμηλό (13%)!
Την ίδια στιγμή, οι κυβερνητικές πολιτικές για τη νεολαία δεν φαίνεται, σύμφωνα πάντοτε με την έρευνα, να συμβάλλουν θετικά, αφού συναντούν σχεδόν οριζόντια την αρνητική κριτική των νέων που αφορούν.
Πιο αναλυτικά :
- 43% διαφωνεί με την καθιέρωση βάσης εισαγωγής στα ΑΕΙ
- 65% διαφωνεί με την πανεπιστημιακή αστυνομία
- 70% θεωρεί ότι η ισοτίμηση κολλεγίων και πανεπιστημίων θα δημιουργήσει ανισότητες σε βάρος των οικονομικά ασθενέστερων
- 63% διαφωνεί με την αύξηση της στρατιωτικής θητείας
Ως συνέπεια όλων των παραπάνω, αλλά και της πανδημίας – τις συνέπειες της οποίας, είτε ψυχολογικές (73%) είτε οικονομικές (21%) αισθάνονται έντονα και οι νέοι – τα συναισθήματα που κυριαρχούν για την πολιτική και οικονομική κατάσταση στη χώρα είναι στο σύνολό τους αρνητικά : Απογοήτευση (49%), θυμός (41%), αηδία (27%), απελπισία (25%) και φόβος(19%) συνθέτουν την…πρώτη πεντάδα
Ωστόσο, όπως τονίζεται στην ανάλυση του Ινστιτούτου, θα ήταν λάθος να μιλήσει κανείς για μια «χαμένη γενιά», καθώς η νεολαία δείχνει να προσπαθεί να διαχειριστεί με προοδευτικούς κοινωνικούς και πολιτικούς όρους και με συλλογικό τρόπο τη δύσκολη περίοδο μέσα στην οποία ενηλικιώνεται και ζει. Βλέπουμε μια σημαντική διαθεσιμότητα συμμετοχής σε κοινωνικές και πολιτικές οργανώσεις και ένα σχεδόν καθολικό (90%) αίτημα σημαντικών, ίσως και ριζικών/ επαναστατικών, αλλαγών στην ελληνική κοινωνία.
Όπως σημειώνεται από το Ινστιτούτο, η πολιτικοποίηση των νέων εμπεριέχει αντιφάσεις. Αν και κυριαρχούν τα αρνητικά συναισθήματα, αλλά και μια έλλειψη εμπιστοσύνης για τους περισσότερους θεσμούς, και ειδικά για τα πολιτικά κόμματα και τα ΜΜΕ, για τα οποία εμπιστοσύνη εκφράζει μόλις το 11% και 6% αντίστοιχα, η νέα γενιά δηλώνει ωστόσο υψηλό ενδιαφέρον για την πολιτική κατά πλειοψηφία (69%), ψηφίζει (73%) και εκφράζει διάθεση συμμετοχής όχι μόνο σε κοινωνικές οργανώσεις (ΜΚΟ, περιβαλλοντικές οργανώσεις κ.λπ.), αλλά ο ένας στους τέσσερις και σε πολιτικά κόμματα.
Η ταυτότητα της έρευνας
Η έρευνα Νεολαία. Συνήθειες, αντιλήψεις & πολιτική συμπεριφορά πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο/Μάρτιο του 2020 και έκτοτε επαναλαμβάνεται σε ετήσια βάση ως ένα παρατηρητήριο των τάσεων εντός της ελληνικής νεολαίας.
Το τρέχον δεύτερο «κύμα» πραγματοποιήθηκε (συλλογή δεδομένων) μεταξύ 20 Φεβρουαρίου και 12 Μαρτίου 2021, με τη συνεργασία της εταιρίας ερευνών Prorata, με τη μέθοδο της online συμπλήρωσης δομημένου ερωτηματολογίου από τους ερωτώμενους/τις ερωτώμενες, σε πανελλαδικό δείγμα 537 ατόμων ηλικίας 17 έως και 34 ετών σε όλη την επικράτεια, μέσω της αποστολής του ερωτηματολογίου μέσω e-mail σε όσους/όσες έχουν εγγραφεί στο panel διαδικτυακών ερευνών της εταιρίας Prorata.
Υπεύθυνη σχεδιασμού και ανάλυσης : Δανάη Κολτσίδα, διευθύντρια ΙΝΠ. Συνεργασία : Άγγελος Σεριάτος, υπεύθυνος πολιτικής έρευνας Prorata.