Οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν ελάχιστα μέσα προκειμένου να παρακολουθούν την προμήθεια αντιαρματικών, αντιαεροπορικών και άλλων όπλων που στέλνονται στο εσωτερικό της Ουκρανίας, ανέφεραν ανώνυμες αμερικανικές πηγές στο CNN, γεγονός που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη υπηρεσιών στη χώρα. Πρόκειται για έναν συνειδητό κίνδυνο που η κυβέρνηση Biden έχει δείξει διατεθειμένη να αναλάβει.
Από τους Katie Bo Lillis, Jeremy Herb, Natasha Bertrand και Oren Liebermann/CNN
Βραχυπρόθεσμα, οι ΗΠΑ θεωρούν ότι η μεταφορά εξοπλισμού αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων είναι ζωτικής σημασίας για την ικανότητα των Ουκρανών να συγκρατήσουν την εισβολή της Μόσχας. Ανώτερος αξιωματούχος της άμυνας δήλωσε την Τρίτη ότι είναι «σίγουρα η μεγαλύτερη πρόσφατη προμήθεια σε χώρα εταίρο που βρίσκεται σε σύγκρουση». Όμως, ο κίνδυνος, λένε τόσο οι Αμερικανοί αξιωματούχοι όσο και οι αμυντικοί αναλυτές, είναι ότι μακροπρόθεσμα, ορισμένα από αυτά τα όπλα μπορεί να περιέλθουν στα χέρια άλλων στρατών και πολιτοφυλάκων που οι ΗΠΑ δεν σκόπευαν να εξοπλίσουν.
«Γνωρίζουμε τι συμβαίνει για μικρό χρονικό διάστημα, αλλά όταν μπαίνει κανείς στην ομίχλη του πολέμου, η ορατότητα είναι σχεδόν μηδέν», ανέφερε μια πηγή ενημερωμένη από τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών.
Λαμβάνοντας την απόφαση να στείλει όπλα και εξοπλισμό αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ουκρανία, η κυβέρνηση Biden δηλώνει ότι έλαβε σοβαρά υπόψη τον κίνδυνο ορισμένες από τις αποστολές να καταλήξουν τελικά σε απροσδόκητα μέρη, δήλωσε αξιωματούχος της άμυνας. Όμως αυτή τη στιγμή, είπε ο αξιωματούχος, η κυβέρνηση θεωρεί μεγαλύτερο κίνδυνο την αποτυχία να οπλιστεί επαρκώς η Ουκρανία.
Επειδή ο αμερικανικός στρατός δεν βρίσκεται στο έδαφος, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις πληροφορίες που παρέχονται από την κυβέρνηση της Ουκρανίας. Ιδιωτικά, οι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι η Ουκρανία έχει κίνητρο να δίνει μόνο πληροφορίες που θα ενισχύσουν την προσπάθεια τους για μεγαλύτερη βοήθεια, περισσότερα όπλα και για περισσότερη διπλωματική βοήθεια.
«Είναι ένας πόλεμος. Ό,τι κάνουν και λένε δημόσια έχει σχεδιαστεί προκειμένου να τους βοηθήσει να κερδίσουν τον πόλεμο. Κάθε δημόσια δήλωση είναι μια επιχείρηση ενημέρωσης, κάθε συνέντευξη, κάθε εμφάνιση του Zelensky που μεταδίδεται είναι μια επιχείρηση πληροφόρησης», τόνισε μια άλλη πηγή εξοικειωμένη με τις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών.
Για μήνες, Αμερικανοί και δυτικοί αξιωματούχοι έχουν προσφέρει λεπτομερείς αναφορές για το τι γνωρίζει η Δύση για την κατάσταση των ρωσικών δυνάμεων εντός της Ουκρανίας: Πόσα θύματα έχουν υπάρξει, την εναπομείνασα μαχητική ισχύ, τα αποθέματα όπλων, τα είδη πυρομαχικών που χρησιμοποιούν και που.
Αλλά όταν πρόκειται για τις ουκρανικές δυνάμεις, οι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι η Δύση -συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ- έχει αρκετά κενά πληροφόρησης. Οι δυτικές εκτιμήσεις για τα θύματα μεταξύ των Ουκρανών είναι επίσης ομιχλώδεις, σύμφωνα με δύο πηγές που είναι ενήμερες από τις αμερικανικές και δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών. «Είναι δύσκολο να παρακολουθείς χωρίς κανέναν στο έδαφος», τόνισε μια πηγή που γνωρίζει τις πληροφορίες.
Η κυβέρνηση Biden και οι χώρες του ΝΑΤΟ υποστηρίζουν ότι παρέχουν όπλα στην Ουκρανία με βάση αυτά που λένε οι ουκρανικές δυνάμεις ότι χρειάζονται, είτε πρόκειται για φορητά συστήματα όπως πύραυλοι Javelin και Stinger είτε για το σλοβακικό σύστημα αεράμυνας S-300 που στάλθηκε την περασμένη εβδομάδα.
Οι πύραυλοι, τα τουφέκια και τα πυρομαχικά Javelin και Stinger είναι φυσικά πιο δύσκολο να εντοπιστούν από μεγαλύτερα συστήματα όπως το S-300, το οποίο μεταφέρθηκε σιδηροδρομικώς. Αν και τα Javelins έχουν σειριακούς αριθμούς, υπάρχει ελάχιστος τρόπος παρακολούθησης της μεταφοράς και χρήσης τους σε πραγματικό χρόνο, λένε πηγές που γνωρίζουν το θέμα.
Την περασμένη εβδομάδα οι ΗΠΑ συμφώνησαν να παράσχουν στο Κίεβο τους όπλα και εξοπλισμό υψηλής ισχύος και δυνατοτήτων, κάτι που ορισμένοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Biden θεώρησαν ότι ίσως προκαλέσει υπερβολικό κίνδυνο κλιμάκωσης, συμπεριλαμβανομένων 11 ελικοπτέρων Mi-17, 18 κανονιών Howitzer των 155 mm και 300 ακόμη Switchblade drones. Ωστόσο, μεγάλο μέρος αυτής της υποστήριξης δεν έχει ενεργοποιηθεί ψηφιακά και τα Switchblades είναι drones που θα ήταν επίσης δύσκολο να εντοπιστούν εκ των υστέρων.
«Δεν θα μπορούσα να σας πω πού βρίσκονται στην Ουκρανία και αν οι Ουκρανοί τα χρησιμοποιούν αυτή τη στιγμή», ανέφερε στους δημοσιογράφους την περασμένη εβδομάδα ανώτερος αξιωματούχος της άμυνας. «Μπορεί να μην μάθουμε ποτέ ακριβώς σε ποιο βαθμό χρησιμοποιούν τα Switchblades».
Το Υπουργείο Άμυνας δεν στέλνει τα όπλα σε συγκεκριμένες μονάδες, σύμφωνα με τον γραμματέα Τύπου του Πενταγώνου John Kirby. Φορτηγά φορτωμένα με παλέτες όπλων που παρέχονται από το Υπουργείο Άμυνας παραλαμβάνονται από τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις -κυρίως στην Πολωνία- και στη συνέχεια οδηγούνται στην Ουκρανία, είπε ο Kirby. «Τότε, εναπόκειται στους Ουκρανούς να καθορίσουν πού θα πάνε και πώς εντός της χώρας τους».
Πηγή του Κογκρέσου επεσήμανε ότι ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν βρίσκονται στο έδαφος στην Ουκρανία, διαθέτουν τα εργαλεία προκειμένου να μάθουν τι συμβαίνει πέρα από αυτά που λένε οι Ουκρανοί, σημειώνοντας ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες κάνουν χρήση εκτεταμένων δορυφορικών εικόνων, ενώ ο ουκρανικός και ρωσικός στρατός φαίνεται να χρησιμοποιεί εξοπλισμό εμπορικών επικοινωνιών.
Μια άλλη πηγή του Κογκρέσου ανέφερε ότι ο αμερικανικός στρατός θεωρεί τις πληροφορίες που λαμβάνει από την Ουκρανία ως γενικά αξιόπιστες, επειδή οι ΗΠΑ έχουν εκπαιδεύσει και εξοπλίσει τον ουκρανικό στρατό εδώ και οκτώ χρόνια, αναπτύσσοντας ισχυρές σχέσεις. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κάποια τυφλά σημεία, τόνισε η πηγή, όπως για ζητήματα όπως το επιχειρησιακό καθεστώς των S-300 της Ουκρανίας.
Ο Jordan Cohen, αναλυτής άμυνας και εξωτερικής πολιτικής στο ινστιτούτο CATO, ο οποίος ασχολείται με τις πωλήσεις όπλων, τόνισε ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος σχετικά με τον οπλισμό είναι το τι θα συμβεί όταν τελειώσει ο πόλεμος ή μετατραπεί σε κάποιου είδους παρατεταμένο αδιέξοδο.
Για δεκαετίες, οι ΗΠΑ έστελναν όπλα στο Αφγανιστάν, πρώτα για να οπλίσουν τους μουτζαχεντίν στον αγώνα τους ενάντια στον σοβιετικό στρατό και μετά για να οπλίσουν τις αφγανικές δυνάμεις στον αγώνα τους κατά των Ταλιμπάν. Αναπόφευκτα, ορισμένα όπλα κατέληξαν στη μαύρη αγορά, συμπεριλαμβανομένων των αντιαεροπορικών πυραύλων Stinger, του ίδιου είδους που παρέχουν τώρα οι ΗΠΑ στην Ουκρανία.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπάθησαν να ανακτήσουν τα Stingers μετά τον σοβιετικό πόλεμο στο Αφγανιστάν. Δεν υπήρξε επιτυχία στην εύρεση όλων και όταν οι ίδιες οι ΗΠΑ εισέβαλαν στο Αφγανιστάν το 2001, ορισμένοι αξιωματούχοι φοβήθηκαν ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τους Ταλιμπάν εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών. Άλλα όπλα κατέληξαν να εξοπλίζουν τους αντιπάλους των ΗΠΑ. Πολλά από αυτά που άφησαν οι ΗΠΑ για να βοηθήσουν τις αφγανικές δυνάμεις έγιναν μέρος του οπλοστασίου των Ταλιμπάν μετά την κατάρρευση της αφγανικής κυβέρνησης και του στρατού. Επίσης, τα όπλα που πωλήθηκαν στη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα βρέθηκαν αργότερα στα χέρια μαχητών που συνδέονται με την Αλ Κάιντα και το Ιράν.
Ο κίνδυνος να συμβεί κάτι παρόμοιο στην Ουκρανία υπάρχει επίσης, παραδέχτηκε ο αξιωματούχος άμυνας. Το 2020, ο γενικός επιθεωρητής του Υπουργείου δημοσίευσε μια έκθεση που περιείχε ανησυχίες σχετικά με την παρακολούθηση της τελικής χρήσης των όπλων που αποστέλλονταν στην Ουκρανία. Όμως, δεδομένων των σχεδόν ακόρεστων βραχυπρόθεσμων αναγκών των ουκρανικών δυνάμεων για περισσότερα όπλα και πυρομαχικά, ο μακροπρόθεσμος κίνδυνος τα όπλα να καταλήξουν στη μαύρη αγορά ή σε λάθος χέρια κρίθηκε αποδεκτός, είπε ο αξιωματούχος.
«Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα πρόβλημα 10 χρόνια αργότερα, αλλά δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να είναι κάτι που πρέπει να σκεφτόμαστε», δήλωσε ο Cohen, ο αναλυτής CATO. «Πάνω από 50 εκατομμύρια φυσίγγια -όλα αυτά τα πυρομαχικά δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν μόνο για την καταπολέμηση των Ρώσων, είτε εσκεμμένα είτε όχι».
Η ρωσική απειλή
Οι αξιωματούχοι ανησυχούν λιγότερο -τουλάχιστον προς το παρόν- ότι τα όπλα θα πέσουν στα χέρια των Ρώσων. Πηγή σημείωσε ότι η αποτυχία της Ρωσίας να κατακτήσει μεγάλες εκτάσεις εδάφους ή να εξαναγκάσει στην παράδοση πολλών ουκρανικών μονάδων σημαίνει ότι αυτά τα όπλα είτε έχουν χρησιμοποιηθεί είτε παραμένουν σε ουκρανικά χέρια.
Και μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι η Ρωσία έχει δυσκολευτεί να αναχαιτίσει ή να καταστρέψει τις αποστολές προμηθειών. Μια τρίτη πηγή εξοικειωμένη με τις πληροφορίες είπε ότι δεν φαίνεται ότι η Ρωσία επιτίθεται ενεργά σε αποστολές όπλων της Δύσης που εισέρχονται στην Ουκρανία, αν και δεν είναι σαφές ακριβώς το γιατί.
Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με αυτό, πρόσθεσε ο ίδιος άνθρωπος, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι οι ρωσικές δυνάμεις απλά δεν μπορούν να τις βρουν (τα όπλα και ο εξοπλισμός αποστέλλονται με καμουφλαρισμένα οχήματα και συχνά μεταφέρονται τη νύχτα).
Μπορεί επίσης να οφείλεται και στο ότι οι ρωσικές δυνάμεις εξαντλούνται από πυρομαχικά και δεν θέλουν να τα σπαταλήσουν στοχεύοντας τυχαία φορτηγά, εκτός εάν μπορούν να είναι σίγουροι ότι αποτελούν μέρος μιας αποστολής όπλων…