Μαζική παραγγελία νέων ατρακτιδίων στοχοποίησης για τα μαχητικά Super Hornet του Ναυτικού των ΗΠΑ – Οι (αναπόφευκτες) συγκρίσεις με την Ελλάδα. Έχει κατ’ επανάληψη επισημανθεί μέσα από πλήθος αναλύσεων του DP ότι κανένα μαχητικό αεροπλάνο, ανεξάρτητα από τις δυνατότητες των συστημάτων του, δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικό, αν δεν φέρει τους αναγκαίους αισθητήρες για κάθε αποστολή και φυσικά και τα κατάλληλα όπλα.
Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη
Στο πλαίσιο αυτής της πραγματικότητας, το Ναυτικό των ΗΠΑ ξεκίνησε τη διαδικασία αναζήτησης ενός νέου ατρακτιδίου εντοπισμού και κατάδειξης στόχων στο έδαφος που θα εξοπλίσει τα μαχητικά F/A-18E/F Super Hornet που επιχειρούν από τα καταστρώματα των αεροπλανοφόρων του. Η αναζήτηση νέου ατρακτιδίου στοχοποίησης εδάφους επίσης, εντάσσεται στη διαδικασία αναβάθμισης των μαχητικών του τύπου αυτού, που είναι στην ουσία και ο μοναδικός πολλαπλού ρόλου της Ναυτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, στο επίπεδο Block III.
H επίσημη απαίτηση της Διοίκησης Συστημάτων Ναυτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ (NAVAIR – Naval Air Systems Command) καταγράφηκε από το πρώτο εξάμηνο του 2019 ως εξής: Η αναβάθμιση των υφιστάμενων ατρακτιδίων στοχοποίησης τύπου AN/ASQ-228 ATFLIR, ή η αγορά ενός νέου ατρακτιδίου (NDI – Non Developmental Item) που να είναι ήδη σε υπηρεσία και να υποστηρίζεται τουλάχιστον μέχρι το έτος 2045. Χρονική περίοδο κατά την οποία είναι δηλαδή προγραμματισμένο να παραμείνει σε υπηρεσία το Super Hornet, αλλά και η έκδοση ηλεκτρονικού πολέμου EA-18G Growler, που επίσης θα έχει τη δυνατότητα να φέρει το νέο ατρακτίδιο.
Η απαίτηση έκανε επίσης αναφορά στον σχεδιασμό αγοράς 250 τουλάχιστον μονάδων κατά τα οικονομικά έτη 2022 και 2023. Όλα αυτά ανακοινώθηκαν το 2019, με την επισήμανση ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν αναζητά άμεσα την αγορά ενός νέου συστήματος, αλλά την κατάθεση προσφορών και προτάσεων από τους κατασκευαστές, για σκοπούς τεχνικής και επιχειρησιακής αξιολόγησης της αξιοπιστίας και της αποτελεσματικότητας (των πραγματικών δυνατοτήτων δηλαδή) των υποψήφιων συστημάτων, σε συνδυασμό φυσικά με το κόστος αγοράς και υποστήριξης σε βάθος χρόνου.
Τα στοιχεία αυτά έγιναν απαιτητά για σκοπούς προγραμματισμού και σχεδιασμού, όπως επίσημα ανακοινώθηκε. Με βάση τον επιχειρησιακό σχεδιασμό του USN, τα ατρακτίδια θα διανεμηθούν σε 25 πολεμικές Μοίρες, κάθε μία από τις οποίες οφείλει να διατηρεί σε μόνιμη βάση, απόλυτα διαθέσιμα οκτώ συστήματα για επιχειρήσεις. Άλλα 20 θα αποδοθούν σε αεροσκάφη που ανήκουν σε Μοίρες Αναγνώρισης (FRS – Fleet Reconnaissance Squadrons) και άλλα οκτώ σε Μοίρες Δοκιμών (Support Test Squadrons).
To Ναυτικό των ΗΠΑ επομένως ξεκίνησε μία ολοκληρωμένη διαγωνιστική διαδικασία στην οποία τελικά επικράτησε η Northrop – Grumman με το AN/AAQ-28 Litening. Οι παράγοντες ομοιοτυπία και υποστήριξη διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην επιλογή, δεδομένου ότι το εν λόγω σύστημα δεν είναι άγνωστο στο Ναυτικό των ΗΠΑ. Αξιοποιείται επιχειρησιακά περισσότερα από 20 χρόνια τώρα, από το Σώμα Πεζοναυτών των ΗΠΑ (USMC). Είναι βέβαια ενταγμένο σε υπηρεσία και στην Αεροπορία των ΗΠΑ (USAF) και στην Εθνοφρουρά (Air National Guard).
H επιλογή του ατρακτιδίου Litening (πιθανότατα αμερικανική διαμόρφωση της έκδοσης Litening 4) της ισραηλινής Rafael που κατασκευάζεται σε συνεργασία και κατόπιν αδείας από τη Northrop Grumman στις ΗΠΑ, προς αντικατάσταση του αμιγώς αμερικανικού ATFLIR, έγινε και λόγω των αυξημένων δυνατοτήτων που προσφέρει σε σχέση με το τελευταίο. Η αναβάθμιση του ATFLIR κρίθηκε ασύμφορη, και για αυτό το λόγο επομένως.
Οι δυνατότητες και οι δραματικά αναβαθμισμένες επιδόσεις του Litening που εισήλθε σε υπηρεσία το 1999 στις ΗΠΑ ως Litening II, αξιολογήθηκαν και επιβεβαιώθηκαν επάνω σε ένα διθέσιο F/A-18F. Το ατρακτίδιο όπως φαίνεται και στην κεντρική φωτογραφία, είναι αναρτημένο στον κοιλιακό φορέα της ατράκτου του αεροπλάνου (station 5). Εναλλακτικά θα μπορεί να προσαρμοστεί και στον αριστερό αεραγωγό (station 6), όπως και το ATFLIR, προκειμένου να μένει ελεύθερος ο κοιλιακός αναρτήρας για την προσαρμογή και μεταφορά εξωτερικής δεξαμενής καυσίμου, ή του ατρακτιδίου IRST που συνδυάζεται με εξωτερική δεξαμενή καυσίμου.
Προσαρμογή ατρακτιδίου ATFLIR σε αναρτήρα στον αριστερό αεραγωγό ενός Super Hornet
Παρά το γεγονός ότι το Super Hornet είναι εξοπλισμένο με ραντάρ AESA (AN/APG-79), το USN όπως και το σύνολο των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ, αποδίδει ιδιαίτερη έμφαση στο συνδυασμό ενεργών και παθητικών αισθητήρων, επάνω στα μαχητικά του αεροπλάνα. Ραντάρ AESA επομένως και μηχανικής σάρωσης, συνδυάζονται με παθητικούς αισθητήρες εντοπισμού ιπτάμενων στόχων (IRST), καθώς και προηγμένα ατρακτίδια για σκοπούς στοχοποίησης εδάφους.
Η τακτική αυτή δεν έχει ακόμα υιοθετηθεί από την ελληνική πλευρά, από τη στιγμή που και παθητικούς αισθητήρες IRST και ατρακτίδια στοχοποίησης δεν διαθέτει, παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα από τα μαχητικά αεροσκάφη που διατηρεί σε υπηρεσία η Πολεμική Αεροπορία, έχουν τη δυνατότητα να φέρουν τέτοια συστήματα. Έχουν συνεπώς τη δυνατότητα να λειτουργήσουν ως πολλαπλασιαστές ισχύος και πλατφόρμες πολλαπλών ρόλων.
Επανερχόμαστε αναπόφευκτα σε ότι έχει γραφτεί στο DP επανειλημμένα στο παρελθόν. Δηλαδή στο ότι τα μαχητικά αεροπλάνα είναι πανάκριβοι πολλαπλασιαστές ισχύος και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζονται. Οι καιροί κατά τους οποίους ένας συγκεκριμένος τύπος αεροπλάνου (μαχητικού, επιθετικού ή αμιγώς βομβαρδιστικού) χρησιμοποιούνταν για μία μόνο συγκεκριμένη δουλειά, για ένα συγκεκριμένο ρόλο, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί, εδώ και πάρα πολλά χρόνια.
Τα μαχητικά αεροπλάνα που διατηρούνται σε υπηρεσία με σημαντικό κόστος σε υποστήριξη, συντήρηση και εκπαιδεύσεις προσωπικού, πρέπει να είναι διαθέσιμα σε όλους τους ρόλους με αξιώσεις (με πραγματικές δυνατότητες δηλαδή) για να αποσβεστεί αυτό το κόστος, ή το μεγαλύτερο μέρος του. Βάσει αυτής της φιλοσοφίας που μέχρι σήμερα δεν έχει υιοθετηθεί όχι μόνο από την Πολεμική Αεροπορία, αλλά και από το σύνολο των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, η ελληνική πλευρά έχει ήδη ανακοινώσει την επιλογή του SNIPER.
Ατρακτίδια όπως το Litening έχουν προσαρμοστεί ακόμη και σε μεταφορικά αεροπλάνα που δεν διαθέτουν αυτόνομα συστήματα ηλεκτροοπτικών, επιτρέποντας τη μετατροπής τους σε πλατφόρμες επιτήρησης και κατάδειξης στόχων στο έδαφος και την επιφάνεια της θάλασσας.
Τα ατρακτίδια θα αγοραστούν (πιθανότατα 30 μονάδες), μέσω της ίδιας διακρατικής σύμβασης που θα υπογραφεί για τον εκσυγχρονισμό των F-16C/D Block 50 στο επίπεδο Block 50M. Ευτυχώς, έστω και μετά από απαράδεκτη καθυστέρηση ετών, η σχετική LOR απεστάλη, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες. Αυτό δεν σημαίνει και ταχεία διεκπεραίωσή της… αν και τα εκσυγχρονισμένα F-16V που εξέρχονται από την ΕΑΒ έχουν αρχίσει ήδη να εξοπλίζουν τις Μοίρες της Πολεμικής Αεροπορίας.
Σε κάθε περίπτωση, οι συγκρίσεις με τη διαδικασία που υιοθέτησε και υλοποίησε το Ναυτικό των ΗΠΑ, δεν μπορεί παρά να προβληματίζουν. Εντός τριών ετών, ολοκληρώθηκε η μελέτη καθορισμού της αναλογίας κόστους – απόδοσης που προσέφερε η επιλογή της αναβάθμισης των παλιών ATFLIR σε σύγκριση με την αγορά ενός εντελώς νέου συστήματος, με βάση τεχνικές και οικονομικές προσφορές που κατατέθηκαν.
Κατόπιν, τα υποψήφια συστήματα αξιολογήθηκαν επί του πεδίου, προκειμένου να σχηματιστεί πλήρης και ασφαλής εικόνα για τις πραγματικές τους δυνατότητες και την αξιοπιστία τους. Εύλογα αναρωτιέται επομένως κανείς. Γιατί μία, έστω και πιο περιορισμένης έκτασης, αξιολόγηση δεν μπορούσε να γίνει και στην Ελλάδα;
https://www.defence-point.gr/