Λίγο μετά την καταδίκη του το 2011 με κατηγορίες συμπεριλαμβανομένης της συνωμοσίας για τη δολοφονία αμερικανών πολιτών, ο Ρώσος έμπορος όπλων Βίκτορ Μπουτ έστειλε ένα προκλητικό μήνυμα μέσω του δικηγόρου του καθώς αντιμετώπιζε την προοπτική δεκαετιών στη φυλακή. Ο κ. Μπουτ, είπε ο δικηγόρος του, «πιστεύει ότι αυτό δεν είναι το τέλος».
Περισσότερο από μια δεκαετία αργότερα, ο 55χρονος Μπουτ αφέθηκε ελεύθερος, παρόλο που εξέτισε λιγότερο από το ήμισυ της ποινής φυλάκισης των 25 ετών. Ανταλλάχθηκε την Πέμπτη με την αμερικανίδα σταρ του μπάσκετ Μπρίτνεϊ Γκράινερ, η οποία ήταν φυλακισμένη στη Ρωσία επί 10 μήνες.
Ρώσοι αξιωματούχοι είχαν πιέσει για την επιστροφή του Μπουτ μετά την καταδίκη του στη Νέα Υόρκης για τέσσερις κατηγορίες που περιλάμβαναν συνωμοσία για τη δολοφονία Αμερικανών πολιτών. Οι εισαγγελείς δήλωσαν ότι συμφώνησε να πουλήσει αντιαεροπορικά όπλα σε πληροφοριοδότες για την αντιμετώπιση του εμπορία των ναρκωτικών που εμφανίζονταν ως αγοραστές όπλων για τις Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας.
Ο γενικός εισαγγελέας εκείνης της εποχής, Έρικ Χόλντερ, αποκάλεσε τον Μπουτ «έναν από τους πιο παραγωγικούς εμπόρους όπλων στον κόσμο». Ο Μπουτ έγινε διαβόητος μεταξύ των αξιωματούχων των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, κερδίζοντας το παρατσούκλι «Έμπορος του Θανάτου» καθώς απέφευγε τη σύλληψη για χρόνια. Τα κατορθώματά του βοήθησαν να εμπνεύσει μια ταινία του 2005, «Lord of War», στην οποία πρωταγωνίστησε ο Νίκολας Κέιτζ ως χαρακτήρας που διαμορφώθηκε μετά τον Mr. Bout.
Ήταν ο κρατούμενος για τον οποίο η Ρωσία είχε κάνει τις πιο θορυβώδεις εκστρατείες για να επιστρέψει, γράφουν οι New York Times. Η επιστροφή του στη Ρωσία πιθανόn να αναζωπυρώσει τη συζήτηση σχετικά με τις ανταλλαγές για Αμερικανούς που οι HPA θεωρούν «αδίκως κρατούμενους» — όπως συνέβη με την Γκράινερ και είναι με έναν άλλο Αμερικανό που είναι ακόμα φυλακισμένος στη Ρωσία, τον Paul Whelan, έναν πρώην πεζοναύτη.
Σε συνεντεύξεις, ο Μπουτ έχει επανειλημμένως αρνηθεί τις κατηγορίες ότι έχει εργαστεί για τις ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών. Ωστόσο, ο Mark Galeotti, ειδικός στις υπηρεσίες ασφαλείας της Ρωσίας, είπε ότι υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις – η εκπαίδευσή του, τα κοινωνικά και επαγγελματικά του δίκτυα και οι ικανότητές – ότι είναι μέλος ή τουλάχιστον συνεργάζεται στενά με τον ρωσικό στρατό υπηρεσία πληροφοριών, γνωστή ως G.R.U.
Ποιος είναι ο Βίκτορ Μπουτ
Μεγάλωσε στη Dushanbe, την πρωτεύουσα του Τατζικιστάν, μέχρι τη στράτευση του στο σοβιετικό στρατό σε ηλικία 18 ετών. Μετά από μια θητεία στον στρατό, σπούδασε πορτογαλικά στο Στρατιωτικό Ινστιτούτο Ξένων Γλωσσών στη Μόσχα, που προετοιμάζει ουσιαστικά για τη ρωσική υπηρεσία πληροφοριών και τελικά έγινε αξιωματικός στην Πολεμική Αεροπορία.
Η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε λίγο μετά την αποχώρηση του Μπουτ από τον στρατό. Καθώς η οικονομία της Ρωσίας κατέρρευσε και οι εγκληματικές ομάδες ευδοκιμούσαν, μετακόμισε στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και ίδρυσε μια εταιρεία cargo που αυξήθηκε σε ένα στόλο 60 αεροπλάνων.
Με τις στρατιωτικές προμήθειες των πρώην σοβιετικών κρατών να διαρρέουν στη μαύρη αγορά, η ναυτιλιακή του αυτοκρατορία παρέδωσε όπλα σε αντάρτες, μαχητές και τρομοκράτες σε όλο τον κόσμο, ανέφεραν οι εισαγγελείς. Στη νέα εποχή των ιδιωτικοποιήσεων στη Ρωσία, οι έμποροι όπλων μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν παλιά κοινωνικά, στρατιωτικά και επιχειρηματικά δίκτυα της σοβιετικής εποχής, και επίσης να αναπτύξουν εταιρείες για να κρύψουν τις συναλλαγές τους.
Ο Μπουτ κατηγορήθηκε ότι πούλησε όπλα στην Αλ Κάιντα, τους Ταλιμπάν και μαχητές στη Ρουάντα. Σύμφωνα με διάφορες έρευνες και το κατηγορητήριό του στις ΗΠΑ, ο ίδιος και οι συνεργάτες του αψήφησαν τα εμπάργκο όπλων στη Σιέρα Λεόνε, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και την Αλγερία, όπου πούλησε όπλα τόσο στις κυβερνητικές δυνάμεις όσο και στους αντάρτες που τους πολεμούσαν.
Η ικανότητά του να αποφύγει τη σύλληψη ενίσχυσε τη φήμη του μεταξύ των αξιωματούχων των δυτικών μυστικών υπηρεσιών. Το 1995, οι Ταλιμπάν κατέρριψαν ένα από τα αεροπλάνα του στο Αφγανιστάν και κατέλαβαν το φορτίο και φυλάκισαν το πλήρωμα. Ο Μπουτ και οι Ρώσοι αξιωματούχοι κατάφεραν με κάποιο τρόπο να βγάλουν το πλήρωμα από τη χώρα: Το 2003 είπε στο New York Times Magazine ότι «τους απομάκρυναν» και το 2012, σύμφωνα με το The New Yorker, είπε ότι απλώς διέφυγαν.
Οι αρχές των ΗΠΑ τελικά τον βρήκαν στην Μπανγκόκ το 2008. Ο Μπουτ συναντήθηκε με μυστικούς πράκτορες της Υπηρεσίας Δίωξης Ναρκωτικών, για τους οποίους πίστευε ότι αντιπροσώπευαν αντάρτες από τις Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας ή FARC, τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούσαν τρομοκρατική οργάνωση μέχρι πέρυσι.
Όταν οι υποψήφιοι αγοραστές του είπαν ότι τα όπλα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να σκοτώσουν Αμερικανούς πιλότους, ο Μπουτ απάντησε: «Έχουμε τον ίδιο εχθρό», σύμφωνα με τους εισαγγελείς.
Οι αρχές της Ταϊλάνδης τον συνέλαβαν επί τόπου. Εκδόθηκε στις ΗΠΑ το 2010 και δύο χρόνια αργότερα καταδικάστηκε σε 25 χρόνια.
Στα χρόνια που πέρασαν, οι ρωσικές αρχές επέμειναν στην αθωότητά του και τον θεωρούσαν πιθανή ανταλλαγή με άλλους υψηλού προφίλ Αμερικανούς και Ουκρανούς κρατούμενους. Ο ίδιος έχει βρεθεί στο επίκεντρο μιας ρωσικής εκστρατείας: «δεν εγκαταλείπουμε τους δικούς μας», που κρίνει τη σύλληψή του ως άδικη και με πολιτικά κίνητρα.