Η ερευνητική δημοσιογραφική ομάδα lighthousereports.nl αποκαλύπτει ότι οι Ιταλοί επαναπροωθούν μετανάστες στην Ελλάδα, με ελληνικά πλοία της γραμμής, στα οποία τους αλυσοδένουν! Οι φωτογραφίες που δημοσιεύουν οι δημοσιογράφοι της ερευνητικής ομάδας lighthousereports.nl είναι συγκλονιστικές.
Γράφουν:
«Πώς κρατούνται οι αιτούντες άσυλο σε μυστικές «φυλακές» σε εμπορικά πλοία για να διευκολύνονται οι παράνομες απωθήσεις από την Ιταλία στην Ελλάδα.
Καθώς οι παραθεριστές πίνουν κρύα μπύρα και κοκτέιλ στο κατάστρωμα ενός επιβατηγού φέριμποτ,μέσα σ΄ ένα βουητό ενθουσιασμού, μια πολύ διαφορετική κατάσταση διαδραματίζεται κάτω από το κατάστρωμα. Στα έγκατα αυτού του πλοίου υπάρχουν άνθρωποι, μεταξύ των οποίων και παιδιά, αλυσοδεμένοι και κλεισμένοι σε σκοτεινά μέρη παρά τη θέλησή τους.
Αυτή είναι η λιγότερο γνωστή πρακτική της Ευρώπης, όπου οι μυστικές φυλακές σε πλοία χρησιμοποιούνται για την παράνομη επιστροφή αιτούντων άσυλο εκεί από όπου προέρχονταν.
Η συστηματική άρνηση του δικαιώματος αναζήτησης ασύλου στα χερσαία σύνορα της ΕΕ έχει τεκμηριωθεί καλά τα τελευταία χρόνια. Πέρυσι, η Lighthouse Reports και οι συνεργάτες της αποκάλυψαν την ύπαρξη μυστικών χώρων κράτησης όπου οι πρόσφυγες και οι μετανάστες στερούνται το δικαίωμα να ζητήσουν άσυλο και φυλακίζονται παράνομα πριν αναγκαστούν να επιστρέψουν.
Αυτό που έχει λάβει λιγότερη προσοχή είναι η παράνομη άρνηση της ευκαιρίας να ζητηθεί άσυλο στα σύνορα εντός της ΕΕ και οι βάναυσες απωθήσεις που λαμβάνουν χώρα μεταξύ των κρατών μελών – συγκεκριμένα από την Ιταλία στην Ελλάδα – στη θάλασσα.
Διαπιστώσαμε ότι οι αιτούντες άσυλο, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, κρατούνται σε ανεπίσημες φυλακές –με τη μορφή μεταλλικών κοντέινερ και σκοτεινών δωματίων– κάποιες φορές για περισσότερο από μία ημέρα στα έγκατα των επιβατηγών πλοίων που πλέουν από την Ιταλία στην Ελλάδα.
Το 2014, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι η Ιταλία επέστρεφε παράνομα αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα με αυτόν τον τρόπο, στερώντας τους την ευκαιρία να υποβάλουν αξίωση για προστασία. Οκτώ χρόνια μετά, παρά το γεγονός ότι οι ιταλικές αρχές έχουν επανειλημμένα ισχυριστεί ότι αυτή η πρακτική έχει σταματήσει, διαπιστώσαμε ότι συνεχίζεται.
ΜΕΘΟΔΟΙ
Η Lighthouse Reports, σε συνεργασία με τις SRF, ARD Monitor, Al Jazeera, Il Domani και Solomon, έλαβε φωτογραφίες, βίντεο και μαρτυρίες που αποκαλύπτουν ότι άνθρωποι που διακινδυνεύουν τη ζωή τους στοιβαζόμενοι σε πλοία με προορισμό τα ιταλικά λιμάνια της Αδριατικής Βενετίας, Ανκόνα, Μπάρι και το Μπρίντιζι με την ελπίδα να ζητήσουν άσυλο. Στερούνται την ευκαιρία να το κάνουν.
Αντίθετα, κρατούνται στο λιμάνι πριν κλειστούν στα πλοία για να σταλούν πίσω στην Ελλάδα.
Οι πρώτες εικόνες-αποδείξεις, αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια πολυάριθμων ταξιδιών μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας σε εμπορικά πλοία ιδιοκτησίας του ελληνικού γίγαντα Attica Group. Καταγράψαμε εικόνες από τους χώρους που χρησιμοποιούνται για την κράτηση αιτούντων άσυλο σε αυτά τα πλοία, μερικές φορές δεμένοι με χειροπέδες σε μεταλλικά ράφια. Απελαύνονται παράσνομα.
Διαπιστώσαμε ότι σε ένα πλοίο, που ονομάζεται Asterion II, οι άνθρωποι ήταν κλειδωμένοι σε ένα μπάνιο με σπασμένα ντους και τουαλέτες, μαζί με δύο στρώματα. Τα ονόματα και οι ημερομηνίες των κρατουμένων είναι γραμμένα στους τοίχους σε διάφορες γλώσσες. Έχουμε οπτικές αποδείξεις αυτού του δωματίου, οι οποίες ελήφθησαν με μια μικρή κάμερα μέσα από μια κλειδαρότρυπα.
Σε ένα άλλο εμπορικό πλοίο, που ονομάζεται Superfast I, οι άνθρωποι κρατούνταν σε ένα κοντέϊνερ στο γκαράζτου πλοίου. Κάνει εξαιρετικά ζέστη σε αυτό το σημείο του πλοίου τους καλοκαιρινούς μήνες. Επισκεφθήκαμε το «δωμάτιο» και τραβήξαμε πλάνα και φωτογραφίες. Ταιριάζει με τις περιγραφές των αιτούντων άσυλο. Υπάρχει μόνο ένα κομμάτι χαρτόνι στο πάτωμα. Οι άνθρωποι φαίνεται να προσπάθησαν να γράψουν λέξεις στον σκονισμένο μεταλλικό τοίχο.
Σύμφωνα με έναν Αφγανό αιτούντα άσυλο που λέει ότι κρατήθηκε σε αυτό το μέρος: «Είναι ένα δωμάτιο μήκους 2 μέτρων και πλάτους 1,2 μέτρων. Είναι ένα μικρό δωμάτιο […] Είχαμε μόνο ένα μικρό μπουκάλι νερό και καθόλου φαγητό».
Σε ένα τρίτο πλοίο, το Superfast II, οι αιτούντες άσυλο κρατούνταν σε ένα χώρο αποσκευών. Ένας Αφγανός κατάφερε να βγάλει μια selfie ενώ ήταν δεμένος με χειροπέδες σε μεταλλικούς σωλήνες. Πήγαμε στο ίδιο σημείο και βγάλαμε πλάνα, που ταιριάζουν με το περιβάλλον στην εικόνα selfie.
Μεταξύ των κρατουμένων είναι και παιδιά. Επαληθεύσαμε τρεις περιπτώσεις όπου άτομα κάτω των 18 ετών έχουν επαναπροωθηθεί μέσω πλοίου από την Ιταλία στην Ελλάδα με αυτόν τον τρόπο. Ένας 17χρονος Αφγανός ονόματι Baloosh μας είπε: «Με έστειλαν πίσω στην Ελλάδα με πλοίο, παράνομα. Δεν με ρώτησαν καθόλου για το αίτημα ασύλου μου ή οτιδήποτε άλλο».
Εκτός από μαρτυρίες και οπτικά στοιχεία, λάβαμε επιβεβαίωση από ορισμένα μέλη του πληρώματος ότι αυτά τα σημεία των πλοίων χρησιμοποιούνταν για να κρατούν αιτούντες άσυλο που επιστρέφονταν στην Ελλάδα. Ανέφεραν τις τοποθεσίες ως «φυλακές». Νομικοί εμπειρογνώμονες και ΜΚΟ επιβεβαίωσαν περαιτέρω τα ευρήματα, λέγοντας ότι έχουν ακούσει μεγάλο αριθμό αναφορών για αυτές τις πρακτικές που λαμβάνουν χώρα τα τελευταία χρόνια.
ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Σύμφωνα με μια διμερή συμφωνία «επανεισδοχής» μεταξύ της ιταλικής και της ελληνικής κυβέρνησης – η οποία ισχύει από το 1999, παρόλο που δεν έχει επικυρωθεί από το ιταλικό κοινοβούλιο – η Ιταλία μπορεί να επιστρέψει μετανάστες χωρίς έγγραφα που έχουν φτάσει από την Ελλάδα. Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όσους ζητούν άσυλο.
Αιτούντες άσυλο από το Αφγανιστάν, τη Συρία και το Ιράκ έχουν υποβληθεί σε αυτή τη μεταχείριση τους τελευταίους 12 μήνες. Τα στοιχεία που δόθηκαν από τις ελληνικές αρχές δείχνουν ότι εκατοντάδες έχουν αντιμετωπιστεί με αυτόν τον τρόπο τα τελευταία δύο χρόνια. 157 άτομα επέστρεψαν από την Ιταλία στην Ελλάδα το 2021 και 74 το 2022 – αν και οι ειδικοί πιστεύουν ότι δεν έχουν τεκμηριωθεί όλες οι περιπτώσεις.
Από την απόφαση της ΕΣΔΑ το 2014, η Ιταλία έχει επανειλημμένα ισχυριστεί ότι αυτή η πρακτική έχει σταματήσει και έχει πιέσει για να σταματήσει η επίσημη παρακολούθηση των διαδικασιών στα σύνορά της στο λιμάνι –που τέθηκαν σε εφαρμογή μετά την απόφαση της ΕΣΔΑ– με βάση ότι παραβιάσεις δεν γίνονται πλέον.
Η Ιταλίδα δικηγόρος μετανάστευσης Ερμίνια Ρίτσι είπε ότι αυτές οι αναγκαστικές επιστροφές πραγματοποιούνται «συχνά» και βλέπουν αιτούντες άσυλο, συμπεριλαμβανομένων ανηλίκων, «να μην έχουν πρόσβαση στις αρχές , κατά παράβαση όλων των κανόνων».
Ο Βένζελ Μιχάλσκι, διευθυντής του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Γερμανία, έθεσε το ζήτημα της συνενοχής της ΕΕ, λέγοντας ότι τα ευρήματα έδειξαν πώς «η Ευρώπη ανέθηκε τέτοια περιστατικά».