Στον πρωθυπουργικό περίγυρο αυξάνονται τις τελευταίες ώρες εκείνοι που, χαμηλόφωνα, αναγνωρίζουν ότι οι εκλογές έπρεπε να έχουν γίνει από πέρυσι όταν το timing ήταν ακόμη ιδανικό για τη ΝΔ. “Δεν θα είχαμε ούτε υποκλοπές, ούτε Τέμπη” σημειώνουν περιγράφοντας τους... δύο, πια, μεγάλους εφιάλτες που έχει μπροστά του ο Κ. Μητσοτάκης...
Ανεξάρτητα από το πότε θα στηθούν τελικά οι κάλπες, το βέβαιο είναι ότι τα περιθώρια ελιγμών που διαθέτει πλέον η κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός είναι εντελώς περιορισμένα εάν όχι ανύπαρκτα. Είτε οι εκλογές γίνουν με ελαφρώς τροποποιημένα τα αρχικά χρονοδιαγράμματα, μέσα στον Απρίλιο, είτε επανέλθει το αρχικό σενάριο για πλήρη εξάντληση της τετραετίας μέχρι και τον Ιούλιο, ο πολιτικός και κοινωνικός Αρμαγεδδών είναι αδύνατον να αποφευχθεί. Κι αν άλλοι υποστηρίζουν ότι η μετάθεση του χρόνου θα βοηθήσει στην καλύτερη διαχείριση και στην εκτόνωση της κατάστασης, ακούγεται ισχυρός και ο αντίλογος ότι όσο περνά ο καιρός τόσο θα χειροτερεύουν τα πράγματα και θα βαραίνει, αντί να βελτιώνεται, το κλίμα.
Ήδη οι πληροφορίες περιγράφουν ένα σκηνικό διάλυσης και αλληλοσπαραγμών μέσα στο κυβερνητικό στρατόπεδο καθώς είναι η πρώτη φορά που άπαντες οι παροικούντες το Μέγαρο Μαξίμου και τους πέριξ χώρους “ξύπνησαν” -και μάλλον απότομα- από τη μακαριότητα και την αλαζονεία της κατασκευασμένης παντοδυναμίας του προηγούμενου διαστήματος και ήρθαν κατά τρόπο δραματικό αντιμέτωποι με την πραγματικότητα.
Κι ενώ ο κ. Μητσοτάκης και το επιτελείο του υπερηφανεύονται ότι είναι “άριστοι” (και) στην επικοινωνία, αυτή τη φορά τους γύρισε εντελώς μπούμερανγκ. Η σπουδή του πρωθυπουργού, μέσα από μια καλά σκηνοθετημένη παρουσία στον τόπο της τραγωδίας, να την αποδώσει σε “ανθρώπινο λάθος” αποσιωπώντας όλα τα υπόλοιπα αποδείχθηκε μέσα σε λίγες ώρες το πρώτο και ενδεχομένως το πιο τραγικό λάθος του που πυροδότησε το ντόμινο των άμεσων αντιδράσεων. Παρατηρήθηκε μάλιστα ότι ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης τήρησαν στην αρχική φάση λόγω του εθνικού πένθους χαμηλούς τόνους, η οργή της κοινωνίας υπήρξε από την πρώτη κιόλας στιγμή ασυγκράτητη, δημιουργώντας μάλιστα συνθήκες ευρύτερων κινητοποιήσεων και απεργιών που ανάλογες έχει να ζήσει η χώρα πάνω από μια δεκαετία, από την περίοδο των “αγανακτισμένων” κατά τα πρώτα μνημόνια.
Το δεύτερο μεγάλο λάθος που διέπραξε η κυβέρνηση -κυρίως μέσα από τους μηχανισμούς επικοινωνιακής προπαγάνδας και τους “πρόθυμους” ντελάληδες των συστημικών καναλιών και των άλλων μέσων ενημέρωσης- ήταν να ξεκινήσει μια χυδαία προσπάθεια συμψηφισμού και συγκρίσεων αυτής της τραγωδίας με την προηγούμενη το 2018 στο Μάτι επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Με μότο “εμείς αντιδράσαμε πιο σωστά και γρήγορα”, αυτή η σπέκουλα πάνω στον ανθρώπινο πόνο και τους δεκάδες νεκρούς δείχνει παράλληλα και τον πανικό που έχει καταλάβει τα ανώτερα κλιμάκια του Μεγάρου Μαξίμου στην προσπάθεια αποποίησης και συγκάλυψης των ευθυνών. Μέσα σε αυτή την απόγνωση μάλιστα το μόνο που καταφέρνει αυτοκτονικά η κυβερνητική ηγεσία είναι να αναγάγει την τραγωδία των Τεμπών στο δικό της “Μάτι”, υποτιμώντας ότι εκείνη η εκατόμβη υπήρξε τελικά μια και από τις βασικές αιτίες της εκλογικής συντριβής της προηγούμενης κυβέρνησης έναν ολόκληρο χρόνο μετά. Πάντως αυτή η εμπειρία λέγεται ότι -παρά τις επικοινωνιακές πιρουέτες- είναι κι ένας από τους λόγους που ο κ. Μητσοτάκης, κόντρα στις περισσότερες “εν θερμώ”, όπως χαρακτηρίζονται, εισηγήσεις δεν θέλει να καθυστερήσει τις εκλογές πέραν της 9ης Απριλίου.
Το ιδιαίτερο στοιχείο αυτής της συγκυρίας είναι ότι στην “πρώτη γραμμή” της οργής βρίσκεται η νεολαία με αφορμή το γεγονός ότι η πλειοψηφία των επιβατών της τραγικής σύγκρουσης των δύο τρένων ήταν νέοι άνθρωποι, κυρίως φοιτητές. Η γενιά των σημερινών 20άρηδων και 25άρηδων έχει μεγαλώσει κυριολεκτικά μέσα σε αλλεπάλληλες κρίσεις και διαρκείς πιέσεις. Στην αρχή ήταν τα μνημόνια μέσα στα οποία πολλοί σημερινοί νέοι μπήκαν στην εφηβεία ή ενηλικιώθηκαν, ακολούθησε η πανδημία του κορονοϊού με τους περιορισμούς και τους εγκλεισμούς. Εν συνεχεία ήρθε ο πόλεμος στην Ουκρανία και η παγκόσμια αβεβαιότητα που γέννησε και μια νέα οικονομική κρίση η οποία φαίνεται ότι έχει και αυτή δυσβάστακτο μέλλον με ακρίβεια, επιδείνωση στην ποιότητα της ζωής, στις θέσεις εργασίας, στα δικαιώματα και τις ελευθερίες .
Μπροστά σε όλα αυτά, ο κ. Μητσοτάκης -αποδεικνύοντας ότι η επαφή του με την πραγματικότητα περνάει μόνο μέσα από ορισμένα επικοινωνιακά στερεότυπα και συνταγές- το μόνο που επιχείρησε επί της ουσίας ήταν να βγάλει για άλλη μια φορά “την ουρά του απ' έξω”. Το ίδιο ακριβώς που έχει κάνει σε όλες τις προηγούμενες κρίσεις επί των οποίων το σταθερό του αφήγημα -με πιο πιο χαρακτηριστική την υπόθεση των υποκλοπών- ήταν ότι εκείνος “δεν γνώριζε”. Κι ενώ τα τελευταία χρόνια η κοινωνία και ιδιαίτερα οι νέοι άνθρωποι “εκπαιδεύονται” -κυρίως μετά την πανδημία- ακόμη και με το ζόρι στο να παρακολουθείται και να ελέγχεται μέσω της τεχνολογίας και της ψηφιοποίησης κάθε κίνησή τους, αποκαλύπτεται ότι εν έτει 2023 και μπροστά στην 4η βιομηχανική επανάσταση τα τρένα στην χώρα μας ελέγχονται ακόμη ...χειροκίνητα. Μολονότι περάσαμε μάλιστα από τρία μνημόνια, ιδιωτικοποιήθηκε όλη η δημόσια περιουσία -συμπεριλαμβανομένων και των σιδηροδρόμων- και φτάσαμε στο επιτελικό κράτος των “αρίστων”, έκθαμβη μαθαίνει η κοινή γνώμη ότι εδώ και 23 χρόνια η εγκατάσταση του συστήματος τηλεδιοίκησης και φωτοσημάτων στα τρένα έχει μετατραπεί, διαχρονικά, σε ένα ακόμη σύγχρονο Γεφύρι της Άρτας.
Όσοι από τους νέους δεν έφυγαν στο εξωτερικό τα χρόνια των μνημονίων, σήμερα βρίσκονται σε ακόμη μεγαλύτερη πίεση, οικονομική, κοινωνική και ψυχολογική. Γι αυτό και η τραγωδία των Τεμπών φαίνεται ότι δρα ως καταλύτης για ένα -ενδεχομένως ετεροχρονισμένο- ξέσπασμα το οποίο έχει ως πρώτο μεν αποδέκτη την κυβέρνηση αλλά αφορά ολόκληρο το σημερινό πολιτικό σύστημα που λιγότερο ή περισσότερο στα μάτια της νεολαίας είναι χρεοκοπημένο και ανεπαρκές. Ως βασική παράμετρος αυτής της χρεοκοπίας λογίζονται και τα media που για μια ακόμη φορά έδρασαν -κατά μεγάλο ποσοστό- ως βραχίονας της κυβερνητικής προπαγάνδας, ξεσηκώνοντας τις αντιδράσεις πολιτών αλλά και αναγκάζοντας την ΕΣΗΕΑ να παρέμβει ζητώντας “συγγνώμη” και αναγνωρίζοντας αναφορικά με την τραγωδία των Τεμπών ότι "οι προειδοποιήσεις των εργαζομένων στους σιδηροδρόμους δεν είχαν την κάλυψη που αναλογούσε στην σοβαρότητα του ζητήματος”. Παραμένει επομένως άγνωστο ακόμη πώς και προς τα πού θα εκφραστεί στις κάλπες αυτή η οργή, ποιους θα συμπαρασύρει και αν -λόγω και της απλής αναλογικής- θα προκύψουν γενικότερες ανακατατάξεις που μπορεί να γεννήσουν 50 χρόνια μετά όντως μια “νέα μεταπολίτευση”, όπως εκτιμούν αρκετοί. Άλλωστε ακόμη και συνομιλητές του κ. Μητσοτάκη αναγνωρίζουν τώρα ότι ακόμη κι αν κερδίσει την πρώτη θέση η ΝΔ στις επερχόμενες εκλογές “πλέον δεν μπορεί να γίνεται καμιά συζήτηση περί ...αυτοδυναμίας”.
Ανδρέας Καψαμπέλης