Συμπληρώνονται 570 χρόνια από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς, στις 29 Μαΐου 1453. Από την πολιτισμική και λατρευτική παρακαταθήκη της Πόλης πάντα ξεχώριζε ο Ναός της Αγίας Σοφίας που είναι και το πρώτο κτίσμα που αντικρίζει κανείς, καθώς εισέρχεται από την Προποντίδα στην Κωνσταντινούπολη.
Ο ιστορικός τόπος λατρείας λειτούργησε ως χριστιανικός ναός από το 537 μέχρι το 1453 ενώ μετά την Άλωση μετετράπη σε ισλαμικό τέμενος και αργότερα (από το 1934/5) σε μουσείο. Από το 2020 λειτουργεί ξανά ως τζαμί. Παράλληλα, αξιοσημείωτη είναι η διατήρηση του Ναού στο βάθος του χρόνου, γεγονός που πέρα από κάποια συγκεκριμένα έργα συντήρησης βασίζεται στις εγγενείς αρχιτεκτονικές ποιότητες του συγκεκριμένου έργου που θεωρείται ένα σχεδιαστικό και κατασκευαστικό θαύμα.
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει επεισόδιο από τη σειρά «Μηχανή του Χρόνου», παραγωγής 2010, που εστιάζει στο Ναό της Αγίας Σοφίας ως πολιτιστικό, αρχιτεκτονικό και τεχνολογικό επίτευγμα.
Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ: ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ
Η «Μηχανή του χρόνου» είναι μια ενημερωτική εκπομπή για ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα. Παρουσιάζει δημοσιογραφικές έρευνες για ζητήματα που στο παρελθόν απασχόλησαν έντονα την ελληνική κοινωνία. Ο δημοσιογράφος Χρίστος Βασιλόπουλος, που παρουσιάζει την εκπομπή και οι υπόλοιποι συντελεστές συγκεντρώνουν στοιχεία, προσωπικές μαρτυρίες και ξεχασμένα ντοκουμέντα οργανώνοντάς τα σε αυτοτελή ντοκιμαντέρ.
Tο συγκεκριμένο επεισόδιο παρουσιάζει αφιέρωμα στο Ναό της Αγίας Σοφίας. Ο Χρίστος Βασιλόπουλος, ταξιδεύει στην Πόλη, μας ξεναγεί στο ναό και παρουσιάζει με λεπτομέρειες τους χώρους και τα πρόσωπα που έγραψαν ιστορία. Στην εκπομπή παρουσιάζονται οι βασικότεροι σταθμοί στην ιστορία του σημαντικού αυτού μνημείου της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς καθώς και οι θρύλοι και οι παραδόσεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Παράλληλα η έρευνα της εκπομπής αγγίζει θέματα όπως τα υλικά του κτηρίου, φαγητά που προσφέρθηκαν στα εγκαίνια, το γεωπολιτικό στάτους του Βυζαντίου, την ιστορία του ονόματος, τον γυναικωνίτη, την εικονομαχία, την πρώτη άλωση και τη λεηλασία το 1204 μ.Χ. από τους Φράγκους, το σχίσμα του 1052 μ.Χ., την άλωση το 1453 μ. Χ και τη λειτουργία του Ναού ως τέμενος.
Στην κάμερα της εκπομπής μιλούν ο πρώην κοσμήτορας της θεολογικής σχολής Πατήρ Γ. Μεταλληνός, ο διδάκτορας θεολογίας Αλέξανδρος Καριώτογλου, ο διδάκτορας Βυζαντινής ιστορίας Νίκος Νικούδης, ο συγγραφέας Θεοχάρης Δετοράκης, η ξεναγός Κατερίνα Πρόκου, ο καθηγητής Πανεπιστημίου Ευάγγελος Καραμπελιάς, ο καθηγητής Πανεπιστημίου Φερουντούν Οζγκιουμούς, η καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας και πολιτισμού Πανεπιστημίου Ελένη Σαράντη, ο πολιτικός μηχανικός Ιωάννης Γκαλίτσης, ο καθηγητής Πανεπιστημίου και πρόεδρος Οικουμενικής Ομοσπονδίας Κωνσταντινουπολιτών, Νικόλος Ουζούνογλου, ο αναπληρωτής καθηγητής Θεολογικής Συμεών Πασχαλίδης.
Σε όλη τη διάρκεια του επεισοδίου παρουσιάζονται ψηφιδωτά, αρχειακό υλικό, χάρτες, συνεντεύξεις, φωτογραφίες και πλάνα του ναού και της Κωνσταντινούπολης, αρχιτεκτονικά σχέδια, εκκλησιαστική τέχνη και εικόνες καθώς και μαρτυρίες ιστοριογράφων.
Παρουσίαση- Διεύθυνση σύνταξης: Χρίστος Βασιλόπουλος
Έρευνα: Χρήστος Πετρόπουλος
Αρχισυνταξία: Δημήτρης Πετρόπουλος
Σκηνοθεσία: Γιώργος Νταούλης
Ημ/νια πρώτης προβολής: 31/03/2010
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr