Στο «μικροσκόπιο» της Ε.Ε μπαίνουν ξανά τα δεξαμενόπλοια εφοπλιστών, στο πλαίσιο μίας νέας ευρωπαϊκής προσπάθειας για την καταστολή των παράνομων πωλήσεων ρωσικού αργού πετρελαίου, προκειμένου η Ρωσία να μην έχει τους αναγκαίους πόρους για να χρηματοδοτεί τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ειδικότερα, μετά από εβδομάδες έντονων διαπραγματεύσεων, οι χώρες της ΕΕ τελικά υπέγραψαν την Τετάρτη το 11ο πακέτο κυρώσεων που θα επιβληθεί στη Μόσχα σε λίγο περισσότερο από ένα χρόνο.
Όμως, αντί να εισάγουν νέους περιορισμούς, τα προσχέδια εγγράφων που ήλθαν σε γνώση του Politico δείχνουν ότι οι Βρυξέλλες επικεντρώνονται στο να κλείσουν τα «παραθυράκια» στους υφιστάμενους κανόνες, αλλά και στο να ενεργοποιήσουν τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων στις εταιρείες που τους παραβιάζουν.
«Οι προσπάθειες παράκαμψης των περιοριστικών μέτρων της Ένωσης είχαν ως αποτέλεσμα την απότομη αύξηση των παραπλανητικών πρακτικών από πλοία που μεταφέρουν ρωσικό αργό πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου», αναφέρεται στο κείμενο της απόφασης του Συμβουλίου.
Ελληνικά πλοία μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο
Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανησυχούν για τον λεγόμενο «σκιώδη» στόλο εκατοντάδων γερασμένων δεξαμενόπλοιων που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο και που πιθανώς αγοράζεται σε τιμές πάνω από το ανώτατο όριο τιμής των 60 δολαρίων ανά βαρέλι που επιβλήθηκε από την G7.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Politico, πολλά από τα πλοία, τα οποία ανήκουν συνήθως σε ένα αδιαφανές δίκτυο εταιρειών -πολλές φέρεται να συνδέονται με την Ελλάδα- θεωρείται ότι απενεργοποιούν τα συστήματα πλοήγησής τους για να κρύψουν το γεγονός ότι έχουν ελλιμενιστεί σε ρωσικά λιμάνια ή παίρνουν καύσιμα από άλλα δεξαμενόπλοια στο θάλασσα για να κρύψουν την προέλευσή τους.
Τα νέα μέτρα για το ρωσικό πετρέλαιο
Τα μέτρα που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συμφωνήθηκαν από τις χώρες μέλη θα απαγορεύουν στα πλοία που είναι ύποπτα για αυτές τις σκοτεινές πρακτικές να εισέρχονται στα λιμάνια της ΕΕ «ανεξαρτήτως της σημαίας νηολόγησης».
Τα δεξαμενόπλοια θα πρέπει επίσης να ενημερώσουν τις αρχές εάν σχεδιάζουν μεταφορά πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο «τουλάχιστον 48 ώρες νωρίτερα» εντός συγκεκριμένων γεωγραφικών περιοχών.
Αιχμές για την ελληνική κυβέρνηση
Μια «συντηρητική» ανάλυση από την S&P εκτιμά ότι συνολικά 167 δεξαμενόπλοια έχουν εμπλακεί σε μεταφορές από πλοίο σε πλοίο με ρωσικό σκάφος και αργότερα ελλιμενίστηκαν σε λιμάνι της ΕΕ.
Χώρες με μεγάλες ναυτιλιακές βιομηχανίες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και η Μάλτα είχαν αρχικά εκφράσει επιφυλάξεις σχετικά με τα σχέδια για πάταξη των πρακτικών αυτών, εν μέσω εικασιών ότι προσπαθούσαν να προστατεύσουν τις ναυτιλιακές τους εταιρείες.
«Το νέο πακέτο είναι καλό, αλλά είναι ριζοσπαστικό; Μάλλον όχι», δήλωσε η Μαρία Σαγκίνα, ανώτερη ερευνήτρια κυρώσεων στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών. «Υπάρχουν δυνητικά περισσότερα που θα μπορούσε να κάνει η ΕΕ για να επιφέρει πλήγμα στη Ρωσία, αλλά τώρα βρισκόμαστε στο σημείο όπου όλοι έχουν ένα είδος κόπωσης – έχετε την Ελλάδα και την Ουγγαρία να παζαρεύουν τη λίστα ντροπής και είναι μια πρόκληση να κρατήσουμε μαζί αυτόν τον συνασπισμό».
Στα ύψη οι εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας
Η Ρωσία αύξησε τις εξαγωγές πετρελαίου σε χώρες όπως η Ινδία, η Κίνα και το Πακιστάν τους τελευταίους μήνες, ενώ τα στοιχεία δείχνουν ότι η ΕΕ εισάγει καύσιμα που διυλίζονται από αυτά τα ασιατικά έθνη.
Το Νέο Δελχί, για παράδειγμα, έχει δει τις παραδόσεις ρωσικού αργού να εκτοξεύονται από περίπου 1 εκατομμύριο βαρέλια το μήνα σε 63 εκατομμύρια μόνο τον Απρίλιο. Εν τω μεταξύ, οι εξαγωγές ντίζελ της στην ΕΕ έχουν δεκαπλασιαστεί και οι αποστολές καυσίμων αεροσκαφών αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 250%.
Ωστόσο, η συμφωνία δεν αποτελεί παραβίαση των κανόνων κυρώσεων, καθώς η G7 ήθελε να περιορίσει τα κέρδη της Ρωσίας χωρίς να αποσταθεροποιήσει τις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου.
Τον Μάιο, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας ανέφερε ότι ο όγκος των αποστολών αργού πετρελαίου της Μόσχας είχε αυξηθεί στο υψηλότερο επίπεδο από την εισβολή της στην Ουκρανία, αυξημένος κατά 50.000 βαρέλια ημερησίως στα 8,3 εκατομμύρια βαρέλια, παρά τους ελέγχους των τιμών.
«Πράγματι, η Ρωσία μπορεί να αυξάνει τους όγκους για να αναπληρώσει τα χαμένα έσοδα», κατέληξε η ανάλυσή του.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Maximillian Hess, συνεργάτη στο Ινστιτούτο Ερευνών Εξωτερικής Πολιτικής και συγγραφέα ενός βιβλίου που ετοιμάζει για τις κυρώσεις στη Ρωσία με τίτλο «Οικονομικός Πόλεμος», το ανώτατο όριο της τιμής του πετρελαίου έχει αποτέλεσμα.
«Η ικανότητα του ρωσικού κράτους και της ρωσικής πολιτικής οικονομίας αλλάζουν πραγματικά προς το χειρότερο. Η Ρωσία αισθάνεται τον πόνο. Δεν μπορεί να επενδύσει στο μέλλον της», είπε.
Παρά την αυξημένη παραγωγή πετρελαίου, τα έσοδα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού της Μόσχας από ορυκτά καύσιμα ήταν περίπου 36% χαμηλότερα αυτόν τον Μάιο από ό,τι ήταν τον προηγούμενο χρόνο, αναγκάζοντας τη χώρα να καλύψει ένα αυξανόμενο κενό εάν θέλει να συνεχίσει να αυξάνει τη χρηματοδότηση προς τις ένοπλες δυνάμεις της.