Ταχεία ανάπτυξη και διάδοση ανά την Ελλάδα φαίνεται πως θα έχει το«Κίνημα της Πετσέτας»-ή, αλλιώς, οι δυναμικές πρωτοβουλίες απλών πολιτών ενάντια στην παράνομη κατάληψη παραλιών. Το «Κίνημα της Πετσέτας» ξεκίνησε από τηνΠάρο, όπου η νέα... εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, έχει ήδη παραγγείλει στις τοπικές αρχές τη σχολαστική τήρηση του νόμου.
Πίσω από το «Κίνημα της Πετσέτας» (το οποίο θυμίζει τρόπον τινά και υπό την έννοια της αυτοδικίας το περιβόητο κίνημα «Δεν πληρώνω») βρίσκεται η «Κίνηση Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες - Save Paros Beaches». Σύμφωνα με το σχετικό εισαγωγικό σημείωμα στο Facebook η εν λόγω ομάδα αυτοπροσδιορίζεται ως εξής: «Η Κίνηση Πολιτών Πάρου για τις Παραλίες είναι μία 'από τα κάτω' συλλογικότητα πολιτών του νησιού. Μας ενώνει η έγνοια για τη συρρίκνωση του δημόσιου χώρου και ο εκτοπισμός μας από τις παραλίες του τόπου μας. Ανησυχούμε για την παγίωση της ανομίας και ασυδοσίας στις παραλίες της Πάρου από επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται τμήματα παραλιών και καταλαμβάνουν αυθαίρετα με ξαπλώστρες και ομπρέλες τον κοινόχρηστο χώρο, πολύ πέραν των ορίων που προβλέπουν οι συμβάσεις παραχώρησης που έχουν υπογράψει. Υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα των πολιτών και επισκεπτών του νησιού μας για ελεύθερη πρόσβασης στις παραλίες που αγαπάμε. Το ελληνικό καλοκαίρι είναι κομμάτι της ψυχής μας, είναι κομμάτι της ταυτότητάς μας: ας μην επιτρέψουμε σε κανέναν να μας το πάρει!».
Το «κίνημα της πετσέτας» διεκδικεί ελεύθερες παραλίες
Στις τελευταίες δημοσιεύσεις της ομάδας περιλαμβάνονται ειδήσεις που δικαιώνουν τη δράση της, όπως πχ ότι «στις 28/7/23 συνελήφθησαν από αστυνομικούς του Α.Σ. Νάουσας, δύο ημεδαποί ηλικίας 53 και 58 ετών γιατί λειτουργούσαν επιχειρήσεις οι οποίες καταλάμβαναν παράνομα τμήμα ζώνης αιγιαλού με ομπρέλες-ξαπλώστρες, κατά περίπτωση».
Και μολονότι στην ίδια σελίδα στο Facebook μπορεί κανείς να δει σύντομα βίντεο από κινητοποιήσεις, υπό τύπον πορείας διαμαρτυρίας/διαδήλωσης στις παραλίες της Πάρου καθαυτές, η ουσία του ρόλου που επιτελεί η συγκεκριμένη «από τα κάτω συλλογικότητα» είναι η παρακίνηση της Ελληνικής Δικαιοσύνης. Διότι το «Κίνημα της Πετσέτας» δικαιούται να πανηγυρίζει επειδή κατόρθωσε να προσελκύσει την προσοχή της εισαγγελίας Αρείου Πάγου, η οποία και αντέδρασε αμέσως, όπως τουλάχιστον δείχνει η εντολή της άρτι διορισθείσας προϊσταμένης της.
Κλείσιμο
Απευθυνόμενη στην εισαγγελέα Πρωτοδικών Σύρου, η κα Αδειλίνη αναφέρει ότι «ως προς τις καταγγελίες που αναφέρονται σε κατάληψη τμημάτων του αιγιαλού στην Πάρο, χωρίς τις προϋποθέσεις του νόμου και την παρεμπόδιση της ελεύθερης πρόσβασης του κοινού στις παραλίες, σας υπενθυμίζουμε την με αριθμό 10/4-5-2023 εγκύκλιό μας και παρακαλούμε για την πιστή εφαρμογή της».
Η εγκύκλιος στην οποίαν παραπέμπει η Γεωργία Αδειλίνη φέρει την υπογραφή του Αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Παναγιώτη Σ. Παναγιωτόπουλου, ο οποίος, από τις 4 Μαΐου επισήμαινε ότι «η απρόσκοπτη πρόσβαση στις παραλίες είναι conditio sine qua non [σσ: όρος εκ των ων ουκ άνευ] για το φετινό καλοκαίρι. Επερχομένου εντός ολίγου του θέρους, με την παρούσα σκοπώ να σας ευαισθητοποιήσω πάνω στο φλέγον ζήτημα της απρόσκοπτης και ελεύθερης πρόσβασης στις παραλίες και ακτές. Ήταν (και τότε, όπως και τώρα) Μάιος του έτους 1940, που δημοσιεύτηκε στην ΕτΚ ο νόμος 2344/1940 που παρείχε τον πρώτο νομοθετικό ορισμό του αιγιαλού και όριζε με το άρθρο 1 ότι 'ο αιγιαλός, ήτοι η περιστοιχούσα την θάλασσαν χερσαία ζώνη, η βρεχομένη από τας μεγίστας πλην συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων, είναι κτήμα κοινόχρηστον, ανήκει ως τοιούτον εις το Δημόσιον και προστατεύεται και διαχειρίζεται υπ' αυτού».
Στην ίδια εγκύκλιο, τονίζεται επίσης ότι «με την κραταιά εισαγγελική πυγμή μας πρέπει να καταστήσουμε τοις πάσι εμφανές, έστω και δια κυρώσεων και δια πράξεων δικονομικού καταναγκασμού, ότι κύριος προορισμός των κοινοχρήστων πραγμάτων είναι η ελεύθερη και ακώλυτη πρόσβαση του κοινού προς αυτά. Ότι μόνο κατ' εξαίρεση, και μόνο για τμήματα των ως άνω κοινοχρήστων πραγμάτων, επιτρέπεται, για λόγους 'επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος' η παραχώρηση αυτών 'μόνο κατά χρήση', αλλά και πάλι κατά τρόπο που να μην αναιρείται η κοινή χρήση τους, αφού ο σκοπός ύπαρξής τους υπάρχει στο διηνεκές και αυτά ανήκουν κατά κυριότητα στο Δημόσιο. Συνεπώς, προκύπτει, και ρητά ορίζεται στο νόμο, ότι απαγορεύεται απολύτως η κατασκευή κτισμάτων και εν γένει η τοποθέτηση κατασκευασμάτων στον αιγιαλό και την παραλία και ότι οποιαδήποτε μόνιμη κατασκευή βρίσκεται εκτός των ορισμών του νόμου, οπότε, η εν λόγω κατασκευή είναι άμεσα κατεδαφιστέα. Παραλία δε, είναι η ζώνη της ξηράς η οποία προστίθεται στον αιγιαλό, προς εξυπηρέτηση της επικοινωνίας της ξηράς με την θάλασσα και αντιστρόφως, και καθορίζεται σε πλάτος μέχρι και πενήντα (50) μέτρα από την γραμμή του αιγιαλού».
Στο κείμενό του ο Αντιεισαγγελέας Παναγιωτόπουλος ξεκαθαρίζει ότι «'ίδιωτικές παραλίες', κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ο νόμος δεν γνωρίζει! Αν δε, ενάντια στο νόμο και ανήθικα κοινωνικά, στις περιοχές αρμοδιότητάς σας υπάρχουν τέτοιες, λόγω της μακροχρόνιας παντελούς αδιαφορίας των αρχών και της έλλειψης παντός ελέγχου, πρέπει, με την εισαγγελική δράση μας, να επαναφέρουμε τα πράγματα στην προτέρα νόμιμη κατάσταση! Όχι μόνοι μας βεβαίως, αλλά με την συνδρομή όλων των εμπλεκομένων φορέων: Λιμεναρχείων, Αστυνομικών Δνσεων κ.λπ. Πας δε αντιλέγων και εφόσον εκούσια δεν συμμμορφώνεται στο νόμο, πειθαναγκάζεται προς τούτο, δια μέτρων δικονομικού καταναγκασμού: (ένταλμα σύλληψης στα αυτόφωρα κακουργήματα και πλημμελήματα που εκδίδεται από τον εισαγγελέα, κατασχέσεις με διαταγή σας όλων των πραγμάτων και αντικειμένων που έχουν σχέση με το έγκλημα, κατεδάφιση άμεση των παράνομων κατασκευών κ.λπ)».
Με κάθε τρόπο στην εγκύκλιο επισημαίνεται ότι, βάσει του νόμου 2971/2001 η κατάληψη χώρου της παραλίας «για εκμίσθωση θαλάσσιων μέσων αναψυχής, ξαπλωστρών, ομπρελών, λειτουργία αυτοκινούμενου ή ρυμουλκούμενου τροχήλατου αναψυκτηρίου, καθώς και τραπεζοκαθισμάτων προϋποθέτει ως αυτονόητη συνθήκη ότι εξασφαλίζεται πάντα η ελεύθερη διέλευση του κοινού προς τον αιγιαλό και την παραλία. Και, άλλωστε, ως κοινόχρηστα πράγματα, επί των οποίων έχει την αποκλειστική κυριότητα το Δημόσιο, πρέπει να εννοήσουμε όχι μόνο τον αιγιαλό και την παραλία, αλλά και την όχθη, την παρόχθια ζώνη, το υδάτινο στοιχείο, τον πυθμένα και το υπέδαφος του βυθού της θάλασσας, λιμνοθάλασσας, λίμνης, και της κοίτης πλεύσιμου ποταμού».
Ενδεικτική των διαθέσεων της νέας εισαγγελικής διοίκησης για την αυστηρή εφαρμογή του νόμου στις παραλίες είναι η περίπτωση της Σερίφου: «Σας αποστέλλουμε δημοσιεύματα του ηλεκτρονικού Τύπου προκειμένου να διερευνήσετε τις αναφερόμενες σ’ αυτά καταγγελίες του Δημάρχου Σερίφου για τη συνέχιση, με την ανοχή των αρμόδιων υπηρεσιών, λειτουργίας επιχείρησης, το κατάστημα της οποίας είχε σφραγιστεί, προς διακρίβωση τυχόν αυτεπαγγέλτως διωκομένων αξιοποίνων πράξεων» έγραψε η Γεωργία Αδειλίνη προς την εισαγγελία Πρωτοδικών Σύρου. Το αποτέλεσμα ήταν να σφραγιστεί beach bar, για το οποίο ο δήμαρχος Σερίφου δήλωσε ότι «η επιχείρηση λειτουργεί παράνομα, με αυθαίρετα κτίσματα και χωρίς άδεια χρήσης παραλίας. Προχωράς ως δήμος σε σφράγιση του καταστήματος και το βλέπεις ξανά ανοιχτό και κάποιες δημόσιες υπηρεσίες βρίσκονται σε παρατεταμένες διακοπές. Εμείς θα κάνουμε το χρέος μας για το νησί, πάντα απέναντι στα συμφέροντα».
Βεβαίως, στην πράξη η κατάσταση είναι αρκετά πιο περίπλοκη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο δήμαρχος Σερίφου, Κωνσταντίνος Ρεβίνθης κατέληξε συλληφθείς για την απόπειρά του να επιβάλει το νόμο. Όπως ο ίδιος εξήγησε στο tanea.gr «το σφράγισμα δεν έπρεπε να γίνει την Δευτέρα 24 Ιουλίου αλλά την Τετάρτη 26 Ιουλίου την ίδια ώρα. Σεβαστήκαμε ως οφείλαμε την απόφαση του δικαστηρίου και πήγαμε στις 26 Ιουλίου όπως όρισε το δικαστήριο να σφραγίσουμε το κατάστημα. Σφραγίσαμε το κατάστημα, όμως μου έκαναν μήνυση για παράβαση καθήκοντος και για κατάχρηση εξουσίας και απλή δυσφήμιση. Όποτε με συλλάβανε, διότι υπήρξε η μήνυση. Απολογήθηκα, μου πήραν αποτυπώματα λες και ήμουν κάποιος σεσημασμένος και όλα αυτά επειδή πήγαμε να εφαρμόσουμε την προσωρινή διαταγή για το σφράγισμα του καταστήματος. Υπέβαλλα από την πλευρά μου και εγώ μήνυση και εν συνεχεία αφεθήκαμε ελεύθεροι».
Εκ μέρους της Κίνησης Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες, ο κ. Νικόλας Στεφάνου δήλωσε στην ΕΡΤ ότι «ο νόμος προβλέπει πως καμία παραλία δεν μπορεί να καταληφθεί από ομπρεκαθίσματα σε μεγαλύτερη έκταση από τη μισή. Η άλλη μισή πρέπει να μένει ελεύθερη. Η Πάρος τα τελευταία χρόνια είχε μια ιδιαίτερη πίεση από μια ανάπτυξη του τουρισμού που βρίσκουμε σχεδόν αρπακτική. Η κοινωνία των πολιτών αισθάνεται ότι σπρώχνεται απέξω από το ίδιο το νησί της και από τις παραλίες. Αυτό που έκανε η Κίνηση είναι ότι μάζεψε από τη Διαύγεια όλες τις παραχωρήσεις και τις συμβάσεις που υπάρχουν από πέρυσι. Από τις ακριβείς συντεταγμένες της ζώνης που παραχωρείται προς εκμετάλλευση βρήκαμε ορισμένες τεράστιες αποκλίσεις. Δηλαδή κάποιος νοικιάζει 16 τ.μ. και καταλαμβάνει 500 τετραγωνικά».
Τις ακτιβιστικές πρωτοβουλίες του «Κινήματος της Πετσέτας» έσπευσε να στηρίξει με ανάρτησή του στα social media ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, πρώην υπουργός και υποψήφιος για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ. Όπως αναφέρει ο κ. Τσακαλώτος «μια νίκη καταγράφηκε στο πεδίο της διεκδίκησης των δικαιωμάτων των πολιτών. Οι ακτιβιστικές δράσεις της Κίνησης Πολιτών για Ελεύθερες Παραλίες έφεραν την εισαγγελική παρέμβαση για παράνομες καταλήψεις παραλιών στο νησί της Πάρου. Τα μέλη της Κίνησης συγκέντρωσαν από τη Διαύγεια στοιχεία για τα τις συμβάσεις και της παραχωρήσεις προς εκμετάλλευση και διαπίστωσαν τεράστιες αποκλίσεις. Ενδεικτικό παράδειγμα, κάποιος νοικιάζει 16 τ.μ. και καταλαμβάνει 500 τ.μ. Οι κάτοικοι, με την Κίνηση Πολιτών προχώρησαν στη συμβολική ανακατάληψη των παραλιών Μαρτσέλο και Σάντα Μαρία. Στον ΣΥΡΙΖΑ διαχρονικά δίνουμε μάχες για την προστασία του δημόσιου χώρου και την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών. Είμαστε στο πλευρό των πολιτών και θα δίνουμε μαζί τις μάχες για την προάσπιση των δικαιωμάτων τους έναντι της ανεξέλεγκτης και παράνομης καταστροφικής εκμετάλλευσης των παραλιών μας και του δημοσίου χώρου γενικότερα».
Το θράσος όσων αυθαιρετούν και καταπατούν το δημόσιο χώρο αφ' ενός, αφ' ετέρου η πολιτικοποίηση του ζητήματος και η ολοένα μεγαλύτερη προβολή του απολύτως δίκαιου αιτήματος για ελεύθερες παραλίες, προοιωνίζονται ότι το «Κίνημα της Πετσέτας» θα βρει πολλούς οπαδούς και μιμητές το αμέσως προσεχές διάστημα. Από ό,τι φαίνεται, πάντως, μέχρι στιγμής, η νέα Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου είναι αποφασισμένη να διασφαλίσει την τήρηση της νομιμότητας προς κάθε κατεύθυνση. Διότι σε μια διαμάχη όπως αυτή που αναπτύσσεται μεταξύ εξαγριωμένων πολιτών και επιχειρηματιών στις παραλίες, το μέτρο μπορεί ανά πάσα στιγμή να χαθεί -και όχι μόνον από τους, εκ των πραγμάτων, παρανομούντες.
