Αγορές και διεθνή οικονομικά μέσα ενημέρωσης εστιάζουν υπερβολικά στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τομέας ακινήτων στην Κίνα, αλλά η κατάσταση είναι «τρομακτική» στις ΗΠΑ, όπου οι άστεγοι ξεπέρασαν τους 582.000 καταγράφοντάς αύξηση 11% σε σχέση με πέρσι.
Αγορές και διεθνή οικονομικά μίντια εστιάζουν τις τελευταίες εβδομάδες με μεγάλη σχολαστικότητα στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τομέας των ακινήτων της Κίνας και τους κινδύνους που απορρέουν για το τραπεζικό της σύστημα. Ανεξάρτητοι... παρατηρητές θεωρούν, ωστόσο, ότι η εστίαση αυτή είναι υπερβολική και μάλλον... εκ του πονηρού.
Υπογραμμίζουν ότι η αδυναμία ενός ιδρύματος του σκιώδους τραπεζικού συστήματος (Zhongrong International Trust) να αποπληρώσει κάποια από τα επενδυτικά προϊόντα του τον προηγούμενο μήνα και οι πιθανολογούμενες μεγάλες ζημιές του κολοσσού ανάπτυξης ακινήτων Country Garden Holdings δεν σημαίνει αναγκαία και ότι έπεται ντόμινο χρεοκοπιών στον τομέα και κρίση στο τραπεζικό σύστημα της 2ης μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου, όπως αρκετοί δυτικοί αναλυτές προειδοποιούν. Ελέγχοντας το μεγαλύτερο κομμάτι της οικονομίας και διατηρώντας στα χέρια του τεράστιους πόρους, το Πεκίνο είναι άλλωστε σε θέση να αντιμετωπίσει με παρεμβάσεις και την υφέρπουσα κρίση στον τομέα των ακινήτων και οποιαδήποτε άλλη πρόκληση προκύψει.
Την ίδια στιγμή, στη μεγαλύτερη οικονομία της υφηλίου, τις ΗΠΑ, τα φίδια ζώνουν όλο και πιο πολύ τον αντίστοιχο τομέα των ακινήτων αλλά η προβολή δεν είναι ανάλογη. Την περασμένη Παρασκευή, η πάλαι πότε ανερχόμενη εταιρεία εκμετάλλευσης χώρων γραφείου WeWork αναγκάστηκε να προχωρήσει σε reverse split της μετοχής της προκειμένου να παραμείνει στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Σε μια προσπάθεια να τονώσει την τιμή του τίτλου της –που την Πέμπτη βούτηξε ώς και 16 σεντς– ανακοίνωσε ότι θα ανταλλάξει 40 υπάρχουσες μετοχές της με μία καινούργια.
Στόχος, να ανεβάσει την αποτίμησή της στο ελάχιστο όριο του ενός δολαρίου το οποίο απαιτείται προκειμένου να διαπραγματεύεται στη Wall Street. Η μετοχή της WeWork έχει χάσει σχεδόν το 99% της αξίας της από το υψηλό των 13,71 δολαρίων που κατέγραψε τον Απρίλιο του 2021, ενώ η χρηματιστηριακή αξία της βυθίζεται από 47 δισ. δολάρια μόλις στα 333 εκατ. δολάρια.
Κι όμως, το 2019, η WeWork ήταν ο μεγαλύτερος μισθωτής εμπορικών ακινήτων στη Νέα Υόρκη και στο Λονδίνο. Τα προβλήματά της ξεκίνησαν με την πανδημία του κορονοϊού και τη ραγδαία εξάπλωση της τηλεργασίας. Οι χώροι που αυτή επινοικίαζε σε επιχειρήσεις ερήμωσαν βυθίζοντας τα έσοδά της ενώ οι υποχρεώσεις της παρέμειναν στα ύψη. Οι ειδικοί φοβούνται πλέον ότι η εταιρεία δεν θα καταφέρει να διατηρηθεί ζωντανή και ότι θα αναγκαστεί σύντομα να προσφύγει στο άρθρο 11 του αμερικανικού πτωχευτικού κώδικα.
Εάν αυτό συμβεί, τότε η WeWork θα μπορεί να αναστείλει την αποπληρωμή του παλιού της χρέους και αναδρομικών ενοικίων καθώς και να τερματίσει μισθώσεις, κάτι που θα πλήξει τους ιδιοκτήτες των ακινήτων. Η χρεοκοπία της εκτιμάται ότι μπορεί να έχει δραματικές επιπτώσεις συνολικά στον τομέα των εμπορικών ακινήτων των ΗΠΑ που αγωνίζεται να σταθεί όρθιος απέναντι στην ιστορικά χαμηλή πληρότητα και τα υψηλότερα επιτόκια που καθιστούν δυσβάστακτη την αναχρηματοδότηση του χρέους του.
Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Ενωσης Μεσιτών, το ποσοστό κενών γραφείων στις ΗΠΑ χτύπησε στα τέλη του προηγούμενου τριμήνου το ιστορικό υψηλό του 13,1%. Στο Μανχάταν, το ποσοστό αυτό αγγίζει το 22%, το υψηλότερο από το 1984 όταν ξεκίνησε η παρακολούθηση της αγοράς εμπορικών ακινήτων. Ούτε λίγο ούτε πολύ, οι κενοί χώροι εκεί ισοδυναμούν σήμερα με περισσότερους από 40 ουρανοξύστες μεγέθους του κτιρίου της Chrysler.
Η υφέρπουσα κρίση στον τομέα των εμπορικών ακινήτων αποτέλεσε ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν στην τελευταία συνεδρίαση της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας τον Ιούλιο. Η Fed ανησυχεί ιδιαίτερα για τις επιπτώσεις που ενδεχομένως να έχει στα ιδρύματα του χρηματοπιστωτικού τομέα που έχουν μεγάλα ανοίγματα στον τομέα.
Η τραγική ειρωνεία είναι ότι και οι αυξανόμενα άδειοι χώροι εργασίας που ρημάζουν και συνολικά η κρίση στα εμπορικά ακίνητα καταγράφονται ενώ την ίδια ακριβώς στιγμή ο αριθμός των αστέγων στις ΗΠΑ αυξάνεται ραγδαία οδεύοντας ολοταχώς προς ιστορικά επίπεδα-ρεκόρ. Ο αριθμός των αστέγων προσεγγίζει αυτή τη στιγμή τους 582.000 καταγράφοντάς αύξηση 11% σε σχέση με πέρυσι.
Αν αυτή η άνοδος διατηρηθεί ώς το τέλος του έτους, τότε θα πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση αστέγων στις ΗΠΑ από το 2007, τη χρονιά που η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ξεκίνησε να παρακολουθεί συγκρίσιμα στοιχεία. Βασική αιτία αυτής της ανόδου είναι η σταδιακή απόσυρση των μέτρων ανακούφισης από την πανδημία και προστασίας των ενοικιαστών το 2021 και πέρυσι, με αποτέλεσμα την αύξηση των εξώσεων. Το κόστος στέγασης, από την άλλη πλευρά, συνεχίζει να αυξάνεται σε ολόκληρη τη χώρα, με το μέσο εθνικό ενοίκιο να ξεπερνά τα 2.000 δολάρια τον μήνα για πρώτη φορά. Το Γραφείο Λογοδοσίας της κυβέρνησης εκτιμά ότι κάθε αύξηση 100 δολαρίων στο διάμεσο ενοίκιο σχετίζεται με μια αύξηση του αριθμού των αστέγων κατά 9%.
Η ζοφερή εξέλιξη προκαλεί ήδη αντιδράσεις. Με επιστολή τους προς το ομοσπονδιακό γραφείο χρηματοδότησης της στέγασης (Federal Housing Finance Agency) περισσότεροι από 30 οικονομολόγοι ζήτησαν πριν από μερικές εβδομάδες τον έλεγχο των ενοικίων από την κυβέρνηση και την ισχυρότερη προστασία των ενοικιαστών προκειμένου να ανακοπεί η πορεία της στεγαστικής κρίσης.
«Τα υψηλά ενοίκια και η έλλειψη προστασίας των ενοικιαστών επηρεάζουν αρνητικά τους τελευταίους και τις οικογένειές τους, καθώς και την ευρύτερη οικονομία», έγραψαν οι οικονομολόγοι. «Σε επίπεδο νοικοκυριών, τα υψηλά ενοίκια οδηγούν σε ανασφάλεια στέγασης, έλλειψη στέγης, προκλήσεις υγείας και οικονομική επισφάλεια για τους ενοικιαστές που αντιμετωπίζουν ήδη προβλήματα». «Σε εθνικό επίπεδο», πρόσθεσαν, «το ενοίκιο αποτελεί περίπου το ένα τρίτο του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή και οι αυξήσεις των ενοικίων έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πρόσφατη άνοδο του πληθωρισμού. Ενέχουν δε τον κίνδυνο να πυροδοτήσουν μακροπρόθεσμες απειλές για την οικονομία του έθνους».
Πάντως, την ίδια στιγμή, πίσω στην αγορά εμπορικών ακινήτων κάποιοι διαβλέπουν... ευκαιρίες για κέρδη. Εταιρείες της Wall Street φέρεται ότι συγκεντρώνουν ζεστό επενδυτικό χρήμα και αγοράζουν μαζικά ακίνητα που έχουν χάσει την αξίας τους και πουλιούνται κοψοχρονιά. Τα ακίνητα αυτά μετατρέπονται από εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων σε χώρους κατοικίας. Στη Νέα Υόρκη αρωγός αυτής της κίνησης είναι και οι τοπικές αρχές, με απώτερο στόχο τους τη δημιουργία 20.000 νέων χώρων στέγασης από εγκαταλελειμμένα γραφεία.
Οι εταιρείες εκμετάλλευσης των ακινήτων και οι επενδυτές προσδοκούν σε κέρδη με ουρά καθώς τα ενοίκια κατοικιών έχουν αυξηθεί εκεί από την εποχή της πανδημίας κατά 25%. «Είναι σαν αυτό που είπε ο βαρόνος Ρότσιλντ πριν από 300 χρόνια: η ώρα να αγοράσεις είναι όταν το αίμα ρέει στους δρόμους», υπογραμμίζει ένας από τους παίκτες προσθέτοντας ότι η «ακίνητη περιουσία είναι επένδυση από την εποχή των πυραμίδων».
Πίσω στην Κίνα, πάντως, η ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος που κυβερνά επιμένει ακόμη ότι ο λόγος που υπάρχουν τα σπίτια δεν είναι η κερδοσκοπία, αλλά για να κατοικούν σε αυτά οι άνθρωποι.