Είναι απολύτως σοκαριστικές οι εικόνες που έρχονται καθημερινά στη δημοσιότητα, μέσω βίντεο, που αποτυπώνουν ανήλικους μαθητές, αγόρια και κορίτσια, να δέρνονται ανηλεώς. Βίντεο τα οποία είτε όλο και κάποιος θα τραβήξει, είτε θα αναρτήσουν οι ίδιοι οι δράστες, ως ανδραγάθημα, στα κοινωνικά δίκτυα. Η ελληνική κοινωνία εμφανώς δείχνει σοκαρισμένη και καταδικάζει. Ωστόσο, όποιος έχει στοιχειώδη επαφή με την πραγματικότητα, αντιλαμβάνεται ότι το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο…
Ναι, παιδιά, αυτά που συνηθίζεται να αποκαλούνται ως το μέλλον αυτού του τόπου, ως το αύριο της Ελλάδας, να χτυπιούνται με… ναζιστική μανία, φροντίζοντας μάλιστα εξόφθλαμα, τα χτυπήματά τους να είναι όσο το δυνατό “αποτελεσματικά”. Χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι αυτή η ιδιότητα είναι που συχνά φέρνει και το μοιραίο, τον θάνατο. Όταν βλέπεις ανήλικα παιδιά να χτυπιούνται με γροθιές και κλοτσιές μέχρι… με καδρόνια και να στοχεύουν κυρίως στο κεφάλι, ακόμα κι αν κάποιος βρίσκεται πεσμένος στο έδαφος, αντιλαμβάνεσαι ένα πολύ ανησυχητικό επίπεδο αποκτήνωσης.
Χτυπιούνται για οποιονδήποτε λόγο. Είτε διότι ειπώθηκε μια κουβέντα παραπάνω, είτε για ζητήματα “συναισθηματικής” φύσεως, είτε για τις ομάδες. Τα γεγονότα και οι νεκροί που καταγράφονται από τέτοιες συμπεριφορές, μοιάζουν να αποτελούν “πυξίδα” για τη συμπεριφορά των νεαρών “παρατηρητών”, αντί για αποτρεπτικό παράγοντα. Είναι εμφανές ότι εδώ υπάρχει… διαζύγιο με την κοινή λογική. Οι δικαιολογίες μπορεί να είναι πολλές και συνήθως διατυπώνονται από τους ίδιους τους γονείς, όταν το πρόβλημα χτυπήσει την πόρτα της δικιάς τους οικογένειας.
Δικαιολογίες όμως διατυπώνονται και στο πλαίσιο της συζήτησης που εξετάζει για ποιον λόγο αυτά συμβαίνουν αυτά. Είναι όμως λόγια τα οποία κουκουλώνουν μάλλον το πρόβλημα παροξύνοντάς το, δεν το αντιμετωπίζουν. Προσδίδουν σε αυτές τις ακραίες αντικοινωνικές και απάνθρωπες συμπεριφορές έναν μανδύα λογικής. Όλες μπορεί να ισχύουν, άλλες περισσότερο κι άλλες λιγότερο, αυτό δεν αλλάζει όμως την ουσία. Δουλεύουμε πολύ, αμειβόμαστε λίγο, δεν έχουμε προσωπικό χρόνο, τα παιδιά μεγαλώνουν “στον αυτόματο” και ποιος ξέρει πόσες άλλες.
Το αποτέλεσμα όμως είναι επίσης δεδομένο και αν δεν αντιμετωπιστεί, το μέλλον δεν προδιαγράφεται ευοίωνο. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η κατάσταση αυτή δεν εμφανίστηκε έτσι ξαφνικά, από το πουθενά. Το αυγό του φιδιού επωάζεται επί μακρόν, σε μια ελληνική κοινωνία που δείχνει ολοένα και πιο άρρωστη. Μήπως αυτό αποτυπώνεται και στην πολιτική της συμπεριφορά; Μήπως εδώ οφείλεται το ότι πέφτει θύμα οτιδήποτε “λαμπερού”, παρόλο που όλοι γνωρίζουν πως ό,τι λάμπει δεν είναι απαραίτητα χρυσός;
Πρόκειται για μια “δύσοσμη” πραγματικότητα, η οποία όμως μας αφορά όλους, καθώς η απαρχή του προβλήματος εντοπίζεται τελικά σε αυτές καθαυτές τις οικογένειες και τις αρχές με τις οποίες μεγαλώνουν τα παιδιά τους. Φαίνεται πως οι οβιδιακές μεταλλάξεις που σημειώνονται με τον συστηματικό βομβαρδισμό με νέα “πρότυπα” αποδεκτής και μη συμπεριφοράς, τελικά τροφοδοτεί τα άκρα. Είτε αυτούς που καταπίνουν αμάσητα τα μηνύματα που εκπέμπουν τα πάσης φύσεως ΜΜΕ είτε αυτούς που τα θεωρούν απειλή, προσφέροντας δικαιολογητική βάση σε βίαιες συμπεριφορές.
Το πρόβλημα όμως ήρθε για να μείνει. Κι αν η αντίδραση είναι ένας ιδιότυπος στρουθοκαμηλισμός της ελληνικής κοινωνίας, με τον καθένα να κλείνεται στα καβούκι του και αν αρνείται να αποδεχθεί ότι το ζήτημα τον αφορά, τότε προδίδεται και η συλλογική ελλιπής συνείδηση. Υπάρχει σοβαρότατο θέμα. Δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, αλλά πλήττει το σύνολο των δυτικών κοινωνιών. Είναι και πολιτισμικό. τείνει να επικρατήσει ένας “παγκοσμιοποιημένος άνθρωπος” δίχως αρχές, δηλαδή, στο τέλος της ημέρας, δίχως πολιτισμό.
Αυτό το πρόβλημα έχει σημειώσει μετάσταση από τις προβληματικές κοινωνίες που έχουμε οικοδομήσει, στο επίπεδο της οικογένειας, καθώς δηλητηριάζεται συστηματικά η μονάδα, ο άνθρωπος, ο πολίτης. Στην περίπτωση δε της ελληνικής κοινωνίας, που ανέκαθεν στηριζόταν περισσότερο στον θεσμό της οικογένειας, το πρόβλημα έχει κάνει μετάσταση στα πραγματικά της θεμέλια, στον πυρήνα της. Η οικογένεια υποφέρει όμως και από άλλα σύγχρονα φαινόμενα. Οι σχέσεις στο εσωτερικό τους είναι εξόχως προβληματικές.
Υπάρχει πολλαπλασιασμός των διαζυγίων, των οποίων οι συνέπειες συσσωρεύουν στις ψυχές των παιδιών θλίψη και οργή, η οποία κάπου θα ξεσπάσει. Κάπου θα εκτονωθεί. Πλέον, ο ρόλος των οικογενειών και το “φρένο” που μπορούσαν κάποτε να πατήσουν, αλλά και κάποια πρότυπα που περνούσαν στα παιδιά τους, έχουν αντικατασταθεί από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα μέσα ενημέρωσης.
Η βία διακινείται κατά κόρον και περνά ως φυσιολογική συμπεριφορά, όταν δεν προβάλλεται και ως “υπεροχή” αυτού που την ασκεί. Είναι όμως ο ορισμός του “νόμου της ζούγκλας” και προκαλεί “αντισυσπειρώσεις” για περισσότερη βία. Εκδικητικής φύσεως, από την πλευρά αυτών που την υπέστησαν. Για να μην μιλήσει κανείς για τον εθισμό σε αυτή και μέσα από ευρέως διαδεδομένα διαδικτυακά παιχνίδια που μάλιστα παίζονται και ομαδικά. Συμβαίνει κάτι διαφορετικό σε όλον τον κόσμο; Όχι.
Η εκπαιδευτική μας διαδικασία δείχνει να μην μπορεί πλέον να διαπλάσει χαρακτήρες, υπεύθυνους πολίτες αργότερα. Οι δάσκαλοι – καθηγητές, που ζουν στην ίδια κοινωνία και πλήττονται από τα ίδια προβλήματα, σε πολλές περιπτώσεις λειτουργούν ως δημόσιοι υπάλληλοι που απλά διεκπεραιώνουν μια εργασία. Έπαψαν να είναι λειτουργοί. Στείρες γνώσεις, χωρίς καλλιέργεια αξιών και αρχών, ενώ η αδιαφορία για τις ανθρωπιστικές σπουδές και το μήνυμά τους “βγάζει μάτι”.
Ως αποτέλεσμα, δείχνει να έχει επικρατήσει παντού ένας αρρωστημένος ναρκισσισμός και ο ατομικισμός. Οι ανθρωπιστικές αξίες είναι σαν να μην υπάρχουν. Οι ίδιες οι οικογένειες δείχνουν να μην διαφωνούν στην πράξη, με τη δικαιολογία ότι το παιδί θα πρέπει να είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα που θα βρει εκεί έξω. Έτσι όμως δημιουργούμε ανθρώπους με “υπερτροφικό” εγώ, χωρίς κοινωνικές ανοχές και δεξιότητες εξισορρόπησης. Αυτό οδηγεί στην ευκολία με την οποία ξεσπούν αυτές οι άγριες συγκρούσεις μεταξύ ανηλίκων.
Αυτό το είδος ανθρώπου που καλλιεργείται στα πιο ευαίσθητα χρόνια της ανάπτυξής του και της ολοκλήρωσής του ως προσωπικότητας, μπορεί στη συνέχεια πολύ εύκολα να συντριβεί από αυτό που πραγματικά το περιμένει σε μια κοινωνία – ζούγκλα. Με ό,τι κι αν αυτό σημαίνει για την περαιτέρω εξέλιξή του σημερινού νεαρού ανθρώπου. Η δε συνειδητοποίηση του προβλήματος και η παρέμβαση της Πολιτείας, δεν προσφέρει περιθώριο διατύπωσης κάποιου αισιόδοξου μηνύματος…