Ο Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Jerome Powell, μπορεί να τελείωσε με την αύξηση των επιτοκίων (πιθανά να υπάρξει ακόμα μία πριν το τέλος του έτους), αλλά η πραγματική ζημιά στην αμερικανική οικονομία από το υψηλότερο... κόστος δανεισμού για δύο δεκαετίες μπορεί να μην έχει ακόμη φανεί.
Από τους Victoria Guida, Katy O’Donnell και Sam Sutton/POLITICO
Παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός υποχωρεί, η Fed προβλέπει ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν υψηλά μέχρι το 2024, διαψεύδοντας τις ελπίδες των επενδυτών για ανακούφιση και υποβάλλοντας την αμερικανική οικονομία σε μακρά δοκιμασία ακραίων καταστάσεων το επόμενο έτος. Η επίπτωση είναι ήδη αισθητή, με την πτώση των τιμών των μετοχών και το αυξανόμενο κόστος του αμερικανικού χρέους.
Αυτό αποτελεί ένα δυνητικά ύπουλο σκηνικό για τον Πρόεδρο Joe Biden, καθώς ο ίδιος επισημαίνει την υγιή ανάπτυξη και την ισχυρή αγορά εργασίας προκειμένου να υποστηρίξει την επανεκλογή του. Η αμερικανική οικονομία δείχνει μεν αρκετά ισχυρή για να διαχειριστεί υψηλότερα επιτόκια, αλλά δεν έχει σχεδιαστεί για να παραμείνουν σε τέτοια ύψη για μεγάλο διάστημα μετά από μιάμιση δεκαετία εξαιρετικά χαμηλού κόστους δανεισμού.
«Τα πάντα χτίστηκαν γύρω από τα φτηνά χρήματα», είπε ο Douglas Holtz-Eakin, πρώην διευθυντής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου και τώρα επικεφαλής του Αμερικανικού Φόρουμ Action. «Κάθε επιχείρηση στην Αμερική σκέφτεται σήμερα την οικονομική της δομή διαφορετικά, και θα έπρεπε να το κάνει, αλλά αυτές είναι δαπανηρές προσαρμογές και κάποιοι δεν θα τα καταφέρουν».
Αυτή η αλλαγή χτυπά ήδη τους πιο ευαίσθητους στα επιτόκια τομείς της αμερικανικής οικονομίας, όπως η στέγαση και τα εμπορικά ακίνητα, ενώ το κόστος του χρέους για τους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις και την κυβέρνηση των ΗΠΑ αυξάνεται.
Ορόσημο: 1 τρισεκατομμύριο δολάρια σε υπόλοιπα πιστωτικών καρτών
Το μέσο κόστος δανεισμού πιστωτικών καρτών εκτοξεύτηκε πάνω από το 20% τα τελευταία δύο χρόνια, καθώς η Fed αύξησε τα επιτόκια για να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό, σύμφωνα με στοιχεία της Federal Reserve of St. Louis.
Επίσης, αυξήθηκαν και τα υπόλοιπα που άφησαν τα νοικοκυριά στις κάρτες τους. Τα συνολικά υπόλοιπα πιστωτικών καρτών ξεπέρασαν το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια για πρώτη φορά φέτος. Εάν τα επιτόκια παραμείνουν υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, θα είναι πολύ πιο δαπανηρό και επίπονο για τους καταναλωτές να εξοφλήσουν τα χρέη τους.
Ταυτόχρονα, το ποσοστό παραβατικότητας -το ποσό του χρέους της πιστωτικής κάρτας που είναι σε καθυστέρηση- επιστρέφει πλέον στα προ πανδημίας επίπεδα. Αυτά τα ποσοστά έπεσαν κατακόρυφα κατά τη διάρκεια της covid-19, όταν τα νοικοκυριά ξέμειναν από μετρητά.
Κυρίως, ο πληθωρισμός έφαγε αυτές τις οικονομίες και τώρα, καθώς περισσότεροι καταναλωτές αντιμετωπίζουν αντίθετους ανέμους από την επανέναρξη των πληρωμών των φοιτητικών δανείων και την αύξηση των τιμών της ενέργειας, η πιστωτική πίεση είναι ολοένα και πιο έντονη.
Η κατάσταση αυτή τροφοδοτεί τις εκτιμήσεις ότι οι καταναλωτικές δαπάνες θα μπορούσαν να μειωθούν τους επόμενους μήνες, προκαλώντας επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης. Ως αποτέλεσμα, ορισμένοι καταναλωτές στρέφονται σε λιγότερο παραδοσιακά προϊόντα προκειμένου να συνεχίσουν να ξοδεύουν.
Η χρήση των υπηρεσιών «buy-now, pay-later» («αγόρασε τώρα, πλήρωσε αργότερα»), που επιτρέπουν στους καταναλωτές να πληρώνουν τις αγορές τους σε δόσεις, έχει γίνει πολύ δημοφιλής μεταξύ εκείνων που έχουν ήδη υπόλοιπα πιστωτικών καρτών, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η Morning Consult αυτή την εβδομάδα. Το ένα τρίτο όσων χρησιμοποιούν αυτά τα προϊόντα και υπηρεσίες λένε ότι έχουν χρησιμοποιήσει πιστωτική κάρτα για να ξεπληρώσουν χρέη, δημιουργώντας λετσι στους εαυτούς τους έναν «φαύλο κύκλο που είναι δύσκολο να ξεπεραστεί», δήλωσε η εταιρεία έρευνας αγοράς.
«Αυτό ίσως βλέπουμε ήδη είναι ότι πολλοί χρησιμοποιούν αυτά τα προϊόντα για να αποκτήσουν πρόσβαση σε πίστωση που διαφορετικά δεν θα είχαν», δήλωσε ο Jaime Toplin, ανώτερος αναλυτής οικονομικών υπηρεσιών της Morning Consult.
Οι αμερικανικές εταιρείες νιώθουν ήδη την πίεση
Οι πιστωτικές συνθήκες για τις εταιρείες και τις επιχειρήσεις στις ΗΠΑ αρχίζουν επίσης να σκληραίνουν. Οι τράπεζες αποσύρονται από τις αγορές δανεισμού, ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση της Silicon Valley Bank την περασμένη άνοιξη, προκειμένου να προετοιμαστούν για μια πιθανή ύφεση.
Υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη εκτίμηση ότι η πρόσβαση σε πίστωση θα επιδεινωθεί τους επόμενους μήνες. Ενώ πολλοί οικονομολόγοι της Wall Street πιστεύουν σήμερα ότι η αμερικανική οικονομία μπορεί να αποφύγει τελικά την ύφεση, οι φόβοι «έχουν οδηγήσει -πιθανότατα- τις τράπεζες να μειώσουν τον δανεισμό», έγραψε ο επικεφαλής οικονομολόγος της Goldman Sachs Jan Hatzius και άλλοι αναλυτές σε ερευνητικό σημείωμα τους την Τρίτη.
Οι τράπεζες κρατούν τα έσοδα τους στην άκρη για να λογοδοτήσουν για περισσότερες απώλειες στα δάνειά τους και αυτό έχει επιβραδύνει ακόμη περισσότερο τον δανεισμό, έγραψαν οι αναλυτές.
Επιπλέον, τα επιτόκια αθέτησης για τους πιο ριψοκίνδυνους δανειολήπτες αναμένεται να αυξηθούν σε πάνω από 4,5% το επόμενο έτος. Αυτό είναι ένα σημάδι ότι οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν περισσότερο στρες και άγχος. Μια παρόμοια δυναμική είναι ορατή στις αγορές δανείων με μόχλευση που χρησιμοποιούν οι εταιρείες ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων για να χρηματοδοτήσουν εξαγορές υπερχρεωμένων εταιρειών.
«Οι αυξήσεις επιτοκίων της Fed επιδεινώνουν όλο και περισσότερο το κλίμα», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της Apollo, Torsten Slok.
Δεν υπάρχει… καταφύγιο για αγοραστές σπιτιού
Τα υψηλότερα επιτόκια στεγαστικών δανείων για περισσότερα από 20 χρόνια στις ΗΠΑ -το επιτόκιο μιας σταθερής στεγαστικής πίστης 30 ετών την Πέμπτη ξεπέρασε το 7,3%- έχουν πλήξει τόσο τους επίδοξους πωλητές κατοικιών όσο και τους αγοραστές. Οι ιδιοκτήτες κατοικιών που εξασφάλισαν δάνεια με επιτόκιο 3% πριν από τις αυξήσεις των επιτοκίων παραμένουν αδρανείς, ενώ οι αγοραστές που αντιμετωπίζουν δραματικά υψηλότερες μηνιαίες πληρωμές μένουν εκτός αγοράς. Τα υψηλότερα επιτοκια μέχρι και το 2024 θα εντείνουν κι άλλο αυτή τη δυναμική.
Οι μεταπωλήσεις κατοικιών -οι οποίες συνήθως αποτελούν περίπου το 90% της αγοράς- μειώθηκαν περισσότερο από 15% τον Αύγουστο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με την Εθνική Ένωση Μεσιτών. «Είναι ένα πολύ, πολύ σκληρό περιβάλλον» στην αγορά μεταπώλησης, δήλωσε ο Mike Fratantoni, επικεφαλής οικονομολόγος της Mortgage Bankers Association.
Η επιβράδυνση των πωλήσεων κράτησε τα αποθέματα κατοικιών σε χαμηλά επίπεδα και τις τιμές των κατοικιών αυξημένες, παρά τα υψηλότερα επιτόκια στεγαστικών δανείων. Ο συνδυασμός υψηλότερων επιτοκίων και υψηλότερων τιμών οδήγησε τη μέση μηνιαία πληρωμή κεφαλαίου και επιτοκίου για ένα στεγαστικό δάνειο 30 ετών σε υψηλό όλων των εποχών τον Ιούλιο, έχοντας αυξηθεί κατά 60% σε σχέση με δύο χρόνια νωρίτερα.
«Το εντυπωσιακό είναι ότι υπάρχουν αγοραστές που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν ένα σπίτι, αλλά εξακολουθουν να υφίστανται ένα δυσμενές περιβάλλον», δήλωσε ο Rob Dietz, επικεφαλής οικονομολόγος για την Εθνική Ένωση Κατασκευαστών Οικιών. «Στην υπάρχουσα εγχώρια αγορά, έχουμε περίπου το ήμισυ του αριθμού κατοικιών προς πώληση που θα έπρεπε να υπάρχει».
Οι πωλήσεις νεόδμητων κατοικιών ήταν ως σήμερα ένα φωτεινό σημείο στην όλη κατάσταση, αλλά η κυβέρνηση δήλωσε την Τρίτη ότι οι πωλήσεις νέων κατοικιών μειώθηκαν κατά 8,7% τον Αύγουστο. Τα υψηλότερα επιτόκια αύξησαν επίσης το κόστος των κατασκευαστικών δανείων.
Η εξ αποστάσεως εργασία και οι συνέπειες της
Περίπου 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε δάνεια για εμπορικά ακίνητα θα λήξουν πριν από το τέλος του 2024. Καθώς θα συμβαίνει αυτό, τα συγκεκριμένα δάνεια θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν με σημαντικά υψηλότερα επιτόκια -ακριβώς όπως οι τράπεζες αυστηροποιούν τα ανάλογα κριτήρια σχετικά με τον δανεισμό.
Η άνοδος της εξ αποστάσεως εργασίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, την ίδια στιγμή, οδήγησε σε αύξηση των κενών θέσεων εργασίας, μειώνοντας το εισόδημα για τους ιδιοκτήτες και πιέζοντας προς τα κάτω τις αξίες των ακινήτων.
«Πολλά δάνεια είναι ληξιπρόθεσμα και η ανησυχία είναι, θα έχει κάποιος τα αναγκαία μετρητά από το ακίνητο προκειμένου να πληρώνει τόσο τα χρέη του όσο και τους υπαλλήλους του;» αναρωτήθηκε η Lisa Pendergast, εκτελεστική διευθύντρια του Commercial Real Estate Finance Council. «Είναι μια εξαριετικά δύσκολη εξίσωση για τον καθένα επιχειρηματία».
Πράγματι, το ποσοστό καθυστερήσεων για δάνεια σε εμπορικούς τίτλους με ενυπόθηκα δάνεια διαμορφώθηκε στο 4,3% τον Αύγουστο, σύμφωνα με την Trepp, έναν πάροχο ανάλυσης δεδομένων, με τις καθυστερήσεις τέτοιων δανείων να αγγίζουν το 5%. «Πολλά από αυτά τα δάνεια θα ξεκινήσουν να αθετούνται κάτι που σημαίνει ότι όλο και λιγότεροι θα δανείζουν σε εμπορικά ακίνητα», είπε ο Pendergast.
Επειδή περίπου το 70% των εμπορικών στεγαστικών δανείων που κατέχονται από τις τράπεζες βρίσκονται στους ισολογισμούς περιφερειακών και μικρότερων δανειστών, η μείωση των εμπορικών δανείων θα μπορούσε να μεταδοθεί στο ευρύτερο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ.
Περισσότερος πόνος στα οικονομικά
Η Silicon Valley Bank και άλλοι περιφερειακοί δανειστές απέτυχαν επειδή διαχειρίστηκαν κακώς το άλμα των επιτοκίων. Όσο περισσότερο το κόστος δανεισμού θα παραμένει υψηλό, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι πιθανότητες να καταρρεύσουν οι τράπεζες και άλλες χρηματοπιστωτικές εταιρείες.
Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για το χρηματοπιστωτικό σύστημα προκαλούνται συνήθως από τη συσσώρευση χρέους σε εύθραυστους τομείς. Αλλά τα προβλήματα θα μπορούσαν να εμφανιστούν σε απροσδόκητους τομείς.
Ο Πρόεδρος της FDIC, Martin Gruenberg, την περασμένη εβδομάδα επεσήμανε τις λεγόμενες μη-τράπεζες που «παίζουν μεγάλο ρόλο και μπορούν να παρουσιάσουν σημαντικούς κινδύνους για το χρηματοπιστωτικό σύστημα», συμπεριλαμβανομένων των αμοιβαίων κεφαλαίων χρηματαγοράς, των αμοιβαίων κεφαλαίων κινδύνου, των διαδικτυακών δανειστών και των ασφαλιστικών εταιρειών. «Η διαθεσιμότητα πληροφοριών σχετικά με τους κινδύνους που αναλαμβάνονται σε μια ποικιλία μη-τραπεζών είναι πολύ ελλιπής», είπε.
Το Στέμμα της αμερικανικής οικονομίας: Θέσεις εργασίας
Όσο οι άνθρωποι μπορούν να βρουν δουλειά και να παραμείνουν απασχολούμενοι, μπορούν να συνεχίσουν να ξοδεύουν. Αυτό είναι που διατήρησε την οικονομική ανάπτυξη ισχυρή, ακόμη και όταν οι αποταμιεύσεις των καταναλωτών έχουν μειωθεί. Το ποσοστό ανεργίας εξακολουθεί να είναι κάτω από το 4% ακόμη και μετά τον ταχύτερο κύκλο αύξησης των επιτοκίων των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών.
Αυτή η δυναμική στην αγορά εργασίας είναι ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο η Fed αισθάνεται άνετα να διατηρεί τα επιτόκια υψηλότερα. Προηγουμένως, οι αξιωματούχοι της κεντρικής τράπεζας ανησυχούσαν ότι η δυναμική στην οικονομία θα μπορούσε επίσης να σημαίνει αναζωπύρωση του πληθωρισμού, αλλά τώρα φαίνονται πιο πεπεισμένοι ότι οι τιμές μπορούν να μειωθούν χωρίς να απαιτείται ύφεση.
Όμως, όσο περισσότερες εταιρείες αρχίζουν να δαπανούν για να καλύψουν τα χρέη τους, τόσο λιγότερο μπορούν να προσλάβουν και να διατηρήσουν τους υπαλλήλους τους.
Ο Ben Harris, διευθυντής οικονομικών σπουδών στο Brookings Institute, ο οποίος αποχώρησε πρόσφατα ως επικεφαλής οικονομολόγος στο Υπουργείο οικονομικών, πιστεύει ότι οι ΗΠΑ μπορούν να αποφύγουν μια οδυνηρή ύφεση, αλλά σημείωσε ότι πολλές εταιρείες συσσωρεύουν εργαζομένους αφού πέρασαν μεγάλο μέρος της εποχής της Covid ανίκανοι να στελεχώσουν σωστά τη δομή τους.
«Αν τα πράγματα αλλάξουν προς μια αρνητική κατεύθυνση, θα αρχίσουμε να βλέπουμε αύξηση της ανεργίας γρήγορα. Θα μπορούσαμε να δούμε μια επιτάχυνση από το 3,8 [% της ανεργίας] στο 4,5» είπε. «Αυτό νομίζω ότι είναι το σενάριο για το οποίο ανησυχούμε, όπου θα δούμε μια ταχεία επιδείνωση στην αγορά εργασίας καθώς η Fed θα είναι αρκετά εγκλωβισμένη σε υψηλότερα επίπεδα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα».
https://kourdistoportocali.com/