Θα το γνωρίζουν θεσμικά τόσο οι ΗΠΑ, όσο και η Τουρκία, αλλά η Ελλάδα δεν θα μπορεί να «πατήσει» στα όσα αναφέρει η επιστολή σε περίπτωση που η Τουρκία παραβιάσει τον σημαντικό αυτό όρο.
Η ελληνική πλευρά θα ήθελε διακαώς να έχει επίσημη γνώση των όσων αναφέρονται στην επιστολή κι αυτό διότι είναι σαφές πως η διατύπωση έχει βαρύνουσα σημασία. Είναι διαφορετικό, για παράδειγμα, να αναφέρεται σε μέτρα που το State Department «μπορεί να λάβει» σε περίπτωση παραβίασης των όρων κι άλλο εάν προβλέπεται ότι «θα λάβει» συγκεκριμένα μέτρα, όπως η διακοπή του προγράμματος.
«Δεν είναι συμβατές οι υπερπτήσεις»
Στην επιστολή που απευθύνεται, σύμφωνα με έγκυρες διπλωματικές πηγές, από το State Department προς τις τέσσερις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου, Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων τόσο της Βουλής των Αντιπροσώπων όσο και της Γερουσίας, αναφέρεται ότι τα F-16 που θα παραλάβει η Τουρκία δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν παρά μόνο για σκοπούς της συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Ειδικότερα αναφέρεται ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση πτήσεις πάνω από νησιά – υπερπτήσεις (overflights) – δεν είναι συμβατές με αυτόν τον όρο.
Αν παραβιαστούν οι όροι
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, υπογραμμίζεται ότι σε περίπτωση που παραβιαστεί ο συγκεκριμένος όρος, το State Department δεσμεύεται να αναλάβει διπλωματική πρωτοβουλία για την επίλυση του θέματος. Σε περίπτωση που ο συγκεκριμένος όρος συνεχίσει να παραβιάζεται, η αμερικανική κυβέρνηση δεσμεύεται να προχωρήσει σε διακοπή της υλοποίησης του προγράμματος προμήθειας των F-16 στην Αγκυρα, με βάση τις πολύ λεπτομερείς προβλέψεις της νομοθεσίας για τον έλεγχο στην παροχή εξοπλισμών από τις ΗΠΑ.
Υπενθυμίζεται ότι κάτι ανάλογο, τότε με αφορμή την αγορά ρωσικών πυραύλων S-400, είχε συμβεί με το πρόγραμμα των F-35 στο οποίο, μάλιστα, η Τουρκία ήταν συμπαραγωγός χώρα. Σε γενικές γραμμές, στην ελληνική κυβέρνηση θα επιθυμούσαν, βεβαίως, να έχουν γνώση του περιεχομένου της επιστολής, καθώς αποτελεί τμήμα μιας συνολικότερης συμφωνίας. Ωστόσο εκτιμούν, κυρίως με βάση τις διαβεβαιώσεις μελών του Κογκρέσου που διάκεινται φιλικά προς την Ελλάδα, ότι η διατύπωσή της μάλλον ικανοποιεί την ελληνική πλευρά.
Μένει, λοιπόν, να διαπιστωθεί αν οι συγκεκριμένες προϋποθέσεις για τη χρήση του «πακέτου»-μαμούθ αγοράς και αναβάθμισης του στόλου των F-16 για την τουρκική αεροπορία, θα τηρηθούν από την Άγκυρα, όχι στην παρούσα φάση ύφεσης της έντασης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αλλά στο μέλλον.
Είναι εξίσου προφανές ότι οι όροι που τίθενται από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κατ’ αυτό τον τρόπο έχουν κυρίως έναν εσωτερικό πολιτικό στόχο, που δεν είναι άλλος από την έγκριση του προγράμματος εξαγωγής των F-16 προς την Τουρκία, έναντι ενός Κογκρέσου που τα προηγούμενα χρόνια παρουσιαζόταν ιδιαίτερα σκεπτικό για τον τρόπο με τον οποίο κινήθηκε στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και στο Ουκρανικό, η Άγκυρα.