Επιπρόσθετα, προκύπτουν και ζητήματα ασφάλειας, καθώς τα πυρομαχικά, ενώ βάσει των συμβολαίων, θα έπρεπε να είχαν απομακρυνθεί πριν από έξι μήνες, εντούτοις αφέθηκαν εκτεθειμένα σε στρατόπεδα για βδομάδες.
Από την έρευνα του Σίγμα διαπιστώνεται ένα αλαλούμ αναφορικά με την πώληση και εξαγωγή τόνων πυρομαχικών που κρίθηκαν επιχειρησιακά μη αναγκαία από την Εθνική Φρουρά.
Συγκεκριμένα, η έρευνα αναφέρεται σε 70 χιλιάδες βλήματα πυροβολικού των 105 χιλιοστών, 40 χιλιάδες βλήματα των 100 χιλιοστών, 20 ρυμουλκούμενα πυροβόλα, αλλά και 40 χιλιάδες ρουκέτες των 128 χιλιοστών.
Τι έγινε με αυτά τα πυρομαχικά;
Τον Νοέμβριο του 2022, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Άμυνας προσκάλεσαν σε διαγωνισμό κυπριακές εταιρείες που ασχολούνται με τον τομέα της συντήρησης και μεταπώλησης οπλισμού και πυρομαχικών για τους πουλήσει τα τριών τύπου πυρομαχικά. Πέντε μήνες μετά, τον Μάιο του 2023, το υπουργείο υπέγραψε ξεχωριστές συμβάσεις με τρεις κυπριακές εταιρείες για να πωλήσει στη κάθε μία από ένα τύπο πυρομαχικών.
Αυτές οι συμβάσεις αφορούν την πώληση πυρομαχικών σε αχρησία που γέμιζαν τις αποθήκες με προσδοκόμενα έσοδα για το κράτος γύρω στα 15 εκατομμύρια ευρώ, συνολικά.
Στην πορεία αποδείχτηκε πως ουδέποτε τηρήθηκαν τα χρονοδιαγράμματα πώλησης και εξαγωγής των πυρομαχικών. Βάσει των συμβάσεων, το κράτος θα έπρεπε να είχε εξοφληθεί και τα πυρομαχικά να είχαν φορτωθεί σε πλοία και να μεταφερθούν εκτός Κύπρου μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου του 2023. Κάτι που όμως δεν συνέβη με τη συντριπτική πλειοψηφία των πυρομαχικών, διότι, απλούστατα, οι εταιρείες που ανέλαβαν τη δουλειά δεν τήρησαν τους όρους των συμβάσεων τους, αλλά και ούτε και τις παρατάσεις τους δόθηκαν.
Ο μόνος τύπος πυρομαχικών, που, όντως έφυγε εκτός Κύπρου ήταν τα βλήματα των 100 χιλιοστών που αρχικά πήγαν Τσεχία, μέσω Πολωνίας, αλλά μετά μεταπωλήθηκαν από τους Πολωνούς στην Ουκρανία.
Τα υπόλοιπα πυρομαχικά παραμένουν μέχρι σήμερα στις μονάδες. Διαφαίνεται, βάσει των πληροφορίων του Σίγμα ότι οι εταιρείες δεν διέθεταν τα απαιτούμενα κεφάλαια για να αγοράσουν τα πυρομαχικά με επακόλουθο να βρίσκουν τη μία δικαιολογία μετά την άλλη ότι μετάνιωσαν οι δικοί τους αγοραστές και ότι ψάχνουν για άλλους, με αποτέλεσμα να κρεμάζουν και αυτοί με τη σειρά τους το Υπουργείο Άμυνας, παρότι το κράτος έχει να κάνει μόνο με αυτούς στους οποίους συμφώνησε να πωλήσει.
Και εδώ προκύπτει το εύλογο ερώτημα; Το υπουργείο έκανε έλεγχο να δει με ποιους υπογράφει μια τέτοια συμφωνία; Και αν έχουν τη δυνατότητα τόσο επιχειρησιακά, όσο και οικονομικά για να αγοράσουν οι ίδιες τα πυρομαχικά, ανεξάρτητα αν οι ίδιες θα βρουν δικό τους αγοραστή.
Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Να περάσουν έξι μήνες από τη λήξη της διορίας εξαγωγής των πυρομαχικών, βάσει των συμβάσεων. Παραβιάστηκαν και οι παρατάσεις που δόθηκαν και τώρα γίνονται νέες προσπάθειες για γίνει η φόρτωση και η εξαγωγή εντός των επόμενων βδομάδων.
Έγγραφα αποδεικνύουν πως ένας από τους λόγους της παρατατεμάνης καθυστέρησης ήταν και οι αντιφάσεις που παρατηρήθηκαν στις άδειες εξαγωγής και εισαγωγής των πυρομαχικών, με αποτέλεσμα να αφεθούν εκτεθειμένα σε στρατόπεδο.
Προκαλουν αίσθηση τα στοιχεία που καταδεικνύουν ότι ορίσθηκε από κυπριακή εταιρεία συγκεκριμένη ημερομηνία φόρτωσης, το υπουργείο έβγαλε τα πυρομαχικά από τις αποθήκες σε μονάδα στη Λεμεσό, η εταιρεία συμφώνησε με ναυτιλιακή εταιρεία να φορτώσει τα πυρομαχικά, αλλά η τελευταία ακύρωσε τη δουλειά, λόγω των αντιφάσεων που εντόπισε στα χαρτιά. Αυτές οι αντιφάσεις δημιουργούσαν αμφιβολίες ως προς ποια χώρα είναι ο τελικός προορισμός των πυρομαχικών.
Η άδεια εξαγωγής που εκδόθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία αναγράφεται ως τελικός προορισμός εταιρεία στη Σλοβακία, με ενδιάμεσο σταθμό μια εταιρεία στη Βουλγαρία, η οποία παρουσιάζεται ως ο εισαγωγέας.
Τα βουλγάρικα όμως χαρτιά, αναγράφουν την Βουλγαρία ως τελικό προορισμό και τη Σλοβακία ως ενδιάμεσο σταθμό, το ανάποδο δηλαδή από ότι γράφουν τα χαρτιά της Κύπρου. Τελικά που θα κατέληγαν τα πυρομαχικά στη Σλοβακία ή την Βουλγαρία είναι το ερώτημα. Τώρα προσπαθούν να ετοιμάσουν σωστά χαρτιά για να προχωρήσει η εξαγωγή. Λόγω της αναβολής τα πυρομαχικα αφεθηκαν εκτεθειμένα, σε μη προβλεπόμενες συνθήκες σε μονάδα στη Λεμεσό.
Το κερασάκι στην τούρτα την όλη ιστορίας είναι και οι καταγγελίες που έχουν υποβληθεί ενώπιον τριών ανεξάρτητων θεσμών σε σχέση με τον διαγωνισμό πώληση των πυρομαχικών.
Η μία εκ των τριών κυπριακών εταιρείων που πήραν συμβόλαιο πρόεβη σε γραπτή καταγγελία, στις 31 Ιανουαρίου 2024, στην Ελεγκτική Υπηρεσία σε σχέση με τους χειρισμούς του Υπουργείου Άμυνας, εγείροντας θέματα ενδεχόμενης ευνοϊκής μεταχείρισης προς όφελος των άλλων δύο εταιρειών. Η επιστολή κινοποιήθηκε και στους Γενικό και Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα.
Η ίδια εταιρεία, προέβη σε καταγγελία για το ίδιο θέμα και στηνν Αρχή κατά της Διαφθοράς, με επιστολή ημερομηνίας 14 Φεβρουαρίου 2024. Η Ελεγκτική Υπηρεσία απάντησε πως άρχισε έρευνα, ενώ το Σίγμα επικοινώνησε και με τον Πρόεδρο της Αρχής κατά της Διαφθοράς, κύριο Χάρη Πογιατζη, ο οποίος επιβεβαίωσε και αυτός πως έλαβε καταγγελία για θέμα που αφορά πυρομαχικά της Εθνικής Φρουράς και ότι η διερεύνηση θα αρχίσει το συντομότερο δυνατό.
Το Σίγμα επικοινώνησε και με αρμόδια πηγή του Υπουργείου Άμυνας η οποία ανέφερε τη θέση ότι πάντοτε ακολουθούνται όλες οι νομισμένες διαδικασίες που αφορούν αυτά τα ζητήματα και ότι είναι δικαίωμα του κάθε πολίτη να προβαίνει σε καταγγελία, εφόσον θεωρεί πως υπάρχει παραβίαση της νομοθεσίας.
Σε ό,τι αφορά τις καθυστερήσεις στην φόρτωση και εξαγωγή των πυρομαχικών λέχθηκε ότι δύναται να δοθούν παρατάσεις στην ολοκλήρωση μιας διαδικασίας ότι στην προκειμένη περίπτωση οι εταιρείες έχουν ενημερώσει πως προχωρούν τις διαδικασίες για να ολοκληρώσουν την φόρτωση και εξαγωγή εντός του προσεχούς διαστήματος.