Αυτό φαίνεται ακόμη και στις δημοσκοπήσεις όπου έχουμε έναν διαγκωνισμό για τη δεύτερη θέση, με ποσοστά που άλλες εποχές θα σήμαιναν την τρίτη ή ακόμη και την τέταρτη θέση, την ώρα που δεύτερη δημοφιλέστερη επιλογή ως προς το ποιος θα ήταν ο καλύτερος πρωθυπουργός είναι ο «Κανένας».
Έχουμε μια κυβέρνηση, αυτή του Κυριάκου Μητσοτάκη που δηλώνει παντοδύναμη, απλά και μόνο επειδή η κοινωνία έχει κάνει σαφές ότι δεν εμπιστεύεται κανένα από τα κόμματα της αντιπολίτευσης ως εναλλακτική.
Έχουμε μια διογκούμενη δυσαρέσκεια, που εκφράζεται ακόμη και στον δρόμο, όπως φάνηκε στις πολύ μεγάλες κινητοποιήσεις της Τετάρτης 28 Φεβρουαρίου, και που ακόμη δεν έχει βρει αποτελεσματική πολιτική «μετάφραση» και εκπροσώπηση.
Όλα αυτά δείχνουν ότι είμαστε σε σημείο καμπής, στην αφετηρία μιας μετάβασης που ακόμη δεν έχει φανεί με ποια διαδικασία θα σχηματοποιηθεί.
Το παλιό, δηλαδή ένας ολόκληρος τρόπος οργάνωσης της πολιτικής συζήτησης και αντιπαράθεσης, όπως διαμορφώθηκε τις δύο τελευταίες δεκαετίες, με ρίζες ακόμη πιο παλιές, στην πραγματικότητα ψυχορραγεί.
Το νέο ακόμη δεν έχει φανεί και ζούμε απλώς τις πρώτες οδύνες ενός δύσκολου τοκετού.
Ο Γκράμσι θα έλεγε ότι αυτή ακριβώς είναι η εποχή των τεράτων.
Και σίγουρα μπορούμε να δούμε αυτό το ενδεχόμενο, εάν κρίνουμε και από το γεγονός ότι η ακροδεξιά στην Ευρώπη ετοιμάζεται για θριαμβευτική παρουσία στις ευρωεκλογές.
Όπως μπορούμε να δούμε το επίσης τρομακτικό σενάριο μιας εκτίναξης της πολιτικής απάθειας και να οδηγηθούμε σε μία συνθήκη όπου ένα πολύ μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος και δη το πιο λαϊκό, θα θεωρεί ότι δεν μπορεί πλέον να επηρεάσει τα πράγματα με την ψήφο του και απλώς θα απεμπολεί αυτό το ουσιώδες δικαίωμά του.
Η μείωση της συμμετοχής στις εκλογές του 2023, παρά την πόλωση, είναι σαφέστατα όχι ένα στιγμιότυπο, αλλά μια εικόνα από το μέλλον.
Την ίδια στιγμή αυτή η απογοήτευση και η δυσπιστία που αποτυπώνεται σε αυτή την χωρίς προηγούμενο δημοφιλία του… «Κανένα» δεν έχει μόνο την αρνητική διάσταση της απώλειας κάθε εμπιστοσύνης στην πολιτική συμμετοχή.
Έχει και τη θετική διάσταση των αιτημάτων και των αναγκών πίσω από αυτή τη δυσπιστία.
Αιτημάτων και αναγκών για κοινωνική προστασία, για δίκαιη ανάπτυξη, για δημόσια αγαθά και υπηρεσίες, για ασφάλεια.
Αξιώσεων, δηλαδή, για ένα κράτος που να μπορεί να καλύψει βασικές ανάγκες των πολιτών, που να μην εμπορευματοποιεί τα πάντα, που να μπορεί να χαράξει οικονομική πολιτική, ώστε η ανάπτυξη να αφορά το σύνολο της κοινωνίας και όχι τους λίγους, που να μπορεί στοιχειωδώς να σχεδιάζει για τις προκλήσεις του μέλλοντος.
Όποιος διαβάσει προσεκτικά τις δημοσκοπήσεις μπορεί δε ξεκάθαρα να δει τι θέλει η κοινωνία: Θέλει να καταπολεμηθεί η ακρίβεια. Θέλει να μην διαλυθεί η δημόσια παιδεία και υγεία. Θέλει να αντιμετωπιστεί η διαφθορά. Θέλει να μην υπάρχει αυθαιρεσία και αλαζονεία της εξουσίας. Θέλει να αισθάνεται ασφαλής, χωρίς αυτό να σημαίνει απλώς περισσότερη αστυνομία, καθώς ασφάλεια είναι και το να μην είσαι άνεργος, ασφάλεια είναι να μπορείς να πληρώσεις το νοίκι, ασφάλεια είναι να μη χρειάζεται να πληρώσεις φακελάκι, νόμιμο ή παράνομο μικρή σημασία έχει, για να αντιμετωπίσεις ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας. Θέλει να μπορεί να πάρει το τρένο και να ξέρει ότι θα φτάσει στον προορισμό του.
Αυτές είναι οι ανάγκες των πολιτών. Και αυτές ορίζουν το πολιτικό πρόγραμμα του «Κανένα» που αναζητά σήμερα η κοινωνία.
Και μπορεί οι πολίτες να μην πιστεύουν πια στις πολιτικές ταυτότητες και να προσπερνούν ως κενές περιεχομένου διακηρύξεις του τύπου «να ανασυγκροτήσουμε την κεντροαριστερά», όμως το πρόσημο στις πολιτικές που αναζητούν είναι σαφές.
Και επειδή η φύση όπως και η πολιτική μισούν το κενό, αυτές οι ανάγκες δεν θα παραμείνουν για πάντα πολιτικά ορφανές.
Αντιθέτως, διαμορφώνουν το πεδίο για νέα σχήματα που θα μπορέσουν να συναντήσουν την αγωνία της κοινωνίας.
Και τα πρόσωπα που μπορούν να την εκπροσωπήσουν.
Που μπορεί να είναι αυτή τη στιγμή εκτός του κοινοβουλίου, αλλά και εντός του.
Σίγουρα πάντως δεν είναι οι σημερινοί «πολιτικοί αρχηγοί».
in.gr