Ο ΠΑΠΠΟΥΣ ΜΟΥ ὁ Μανώλης καί ἡ γιαγιά μου ἡ Μαρία, ἀπό τόν πατέρα μου, ἔφεραν στήν ζωή μέσα στόν πόλεμο, σέ συνθῆκες δύσκολες καί ἀντίξοες, στήν ὑπό γερμανική κατοχή Αἴγινα, ἑπτά παιδιά στόν κόσμο.
Πέντε ἀγόρια καί δύο κορίτσια. Ὁ παπποῦς μου ὁ Δημήτρης καί ἡ γιαγιά μου ἡ Θεανώ, ἀπό τήν μητέρα μου, ἔφεραν στήν ζωή τήν ἴδια ἀκριβῶς ἐποχή πέντε παιδιά. Τρία κορίτσια καί δύο ἀγόρια.
Ἦταν μία περίοδος πού ἡ πατρίδα μας ἦταν καθημαγμένη. Θέριζε ἡ πεῖνα. Ἡ γιαγιά μου χόρταινε ἑπτά παιδιά καί ἕνα, πού ἔχασε, μέ δύο τρία τηγανητά αὐγά. Ὅμως οἱ παπποῦδες μου ἔκαναν ὅ,τι καί χιλιάδες Ἕλληνες ἐκείνης τῆς περιόδου. Μεγάλη οἰκογένεια. Στήν πραγματικότητα υἱοθέτησαν πολύ πρίν εἰπωθεῖ δημοσίως ἀπό τήν Χαρούλα Ἀλεξίου τό τραγούδι «ἔλα νά κάνουμε ἕναν Ἕλληνα ἀκόμα!».
Μελετῶντας τήν καμπύλη μέ τά δημογραφικά στοιχεῖα τῆς πατρίδας μας μετά τόν πόλεμο καί τήν ἀποκατάσταση τῆς Δημοκρατίας, μετά τήν ἔνταξη στήν Εὐρωπαϊκή Οἰκονομική Κοινότητα, μετά τήν ψήφιση τοῦ νέου οἰκογενειακοῦ δικαίου ἀπό τό ΠΑΣΟΚ, μετά τήν ἔνταξή μας στήν Οἰκονομική καί Νομισματική Ἕνωση, μετά τήν οἰκονομική περιπέτειά μας τήν δεκαετία τοῦ 2010, τό ἐρώτημα πού προκύπτει ἀβίαστα εἶναι τό ἑξῆς:
Γιατί αὐτή ἡ μεταπολεμική ἀνοδική καμπύλη γεννήσεων ἄρχισε νά ἐμφανίζει σημάδια φθορᾶς μετά τήν δεκαετία τοῦ ’80, κάμψεως μετά τήν εἴσοδό μας στόν οἰκονομικό «παράδεισο» τῆς ΟΝΕ καί καταρρεύσεως μετά τήν χρεοκοπία τῆς χώρας;
Ἐάν τό πρόβλημα ἦταν οἰκονομικό, ἡ κατάρρευση τῶν γεννήσεων δέν δικαιολογεῖται παρά μόνο γιά τήν τελευταία φάση τῶν μνημονίων. Σ’ ὅλες τίς προηγούμενες περιόδους ἡ Ἑλλάδα κατέγραφε οἰκονομική ἄνοδο, ἀλλά ἡ δημογραφία στήν πατρίδα μας κατέγραφε παραδόξως τήν ἀκριβῶς ἀντίθετη τροχιά.
Γιατί γεννούσαμε λοιπόν περισσότερο ὅταν ἤμασταν φτωχοί καί γεννοῦμε λιγώτερο ὅταν γίναμε πλούσιοι;
Εἶναι ἡ δημογραφία οἰκονομικό θέμα μόνο;
Ἤ κατά βάση εἶναι ἀξιακό;
Θά ἐπιχειρήσω νά δώσω σήμερα μερικές πρῶτες ἀπαντήσεις:
Ἡ ἄνοδος τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ μετά τόν πόλεμο συνέπεσε μέ τό γεγονός ὅτι εἴχαμε ἐθνικό κράτος.
Ὅτι ὅλοι οἱ Ἕλληνες βαδίζαμε πρός τήν ἴδια κατεύθυνση καί πρός τόν ἴδιο προορισμό. Ὅτι τά σύμβολα, οἱ θεσμοί ἡ ἱστορία μας, ἡ σημαία, ἡ θρησκεία, ἡ οἰκογένεια, ἡ παιδεία ἦταν ἀδιαμφισβήτητα στοιχεῖα τῆς ἐθνικῆς μας ταυτότητας γύρω ἀπό τήν ὁποία ὑπῆρχε ἐθνική συσπείρωση.
Ἡ πατρίδα ἦταν ἕνα σκέπαστρο γιά ὅλους πού δέν ἄφηνε κανέναν ἀπ’ ἔξω.
Ἡ πρόσφατη ἀνάμνηση τῆς ἱστορίας μας, οἱ πόλεμοι, οἱ ἐμφύλιοι, οἱ κατοχές, δείχνουν ὅτι μόνο μέ τήν ἑνότητα μπορέσαμε νά πᾶμε μπροστά. Οἱ Ἕλληνες δενόμασταν ἀπό μία κοινότητα ἀξιῶν καί ἀλληλοσεβασμοῦ τήν ὁποία μπορεῖ νά διακρίνει κανείς ἄλλως τε καί στίς ἑλληνικές ταινίες τῆς ἐποχῆς.
Ἡ παράδοσή μας εἶχε πολύ ἰσχυρή ἐπιρροή στήν ζωή μας. Ἡ κοινωνία μας εἶχε σαφῆ καί δομημένη ἱεραρχία.
Οἱ χριστιανικές ἀξίες πού κυριαρχοῦσαν ἔδιναν ψυχική δύναμη καί πίστη στούς οἰκογενειάρχες νά ξεπερνοῦν τίς δυσκολίες.
Ἀμέσως μετά τήν μεταπολίτευση αὐτή ἡ κοινότητα ἀξιῶν ἐνισχύθηκε ἀκόμη περισσότερο ἀπό τό αἴσθημα τῶν Ἑλλήνων, ὅτι ἡ προκοπή ἀνταμείβεται. Καί ὅτι ἀξίζει νά κάνει κανείς μεγάλη οἰκογένεια.
Ἡ οἰκογένεια ἦταν οἰκονομικό κύτταρο. Γύρω ἀπό τίς χιλιάδες μικρομεσαῖες ἐπιχειρήσεις πού σήμερα τελοῦν ὑπό διωγμό ἀναπτύχθηκε ἡ οἰκονομία μας. Ἡ ἐθνική συνοχή ἦταν τόσο μεγάλη καί ἰσχυρή, καί σέ συνδυασμό μέ τήν θρησκευτική ὁμοιογένεια δημιουργοῦσε μία ἀδιατάρακτη ἑνότητα.
Τό ἄτομο εὕρισκε τήν ἱκανοποίηση τῶν φιλοδοξιῶν του μέσα ἀπό τήν ἐκπλήρωση τοῦ συλλογικοῦ ὀνείρου τῆς πατρίδας.
Ἀπό τήν δεκαετία τοῦ ’80 καί μετά, τήν ἀλλαγή τοῦ οἰκογενειακοῦ δικαίου, τήν ἀλλαγή τοῦ ἀξιακοῦ προτύπου, τήν ἐπικράτηση τῆς ἐλευθερίας τῶν ἠθῶν, τήν δραματική ἀλλαγή μέσα στά σχολεῖα μας, τήν καταξίωση τῆς γυναίκας κυρίως ὡς ἐργαζόμενης καί δευτερευόντως ὡς μητέρας, τά πράγματα σιγά-σιγά σταδιακά ξεκίνησαν νά ἀλλάζουν. Ἡ ἀτομική ἐπιθυμία ἄρχισε νά προηγεῖται τῆς ὀργανωμένης κοινωνίας. Οἱ πρῶτες ρωγμές στά οἰκογενειακά πρότυπα ἄρχισαν νά κάνουν τήν ἐμφάνισή τους.
Ἡ εἰκόνα ἄρχισε νά θαμπώνει. Καί μαζί πῆραν τήν κατηφόρα καί ἐμφάνισαν τήν πρώτη κάμψη καί οἱ ἀριθμοί τῶν γεννήσεων. Ὁ ἄκρατος φιλελευθερισμός τοῦ ἀτόμου προέλασε καί ὑπερνίκησε τόν κοινωνικό φιλελευθερισμό τοῦ ἀνθρώπου!
Τά πάντα ἄρχισαν νά ἀποτιμῶνται σέ εὐρώ καί ὄχι σέ ἀξίες. Μέ συνέπεια ὁ ἀριθμός τῶν παιδιῶν νά περιοριστεῖ καί ἡ γέννησή τους νά ὑπηρετεῖ μόνο τήν κοινωνική συνθήκη καί τίς συμβάσεις.
Ἡ ροή τοῦ χρήματος αὐξήθηκε, ἀλλά οἱ γενιές τῶν Ἑλλήνων πού γεννήθηκαν σέ συνθῆκες οἰκονομικῆς ἀνάπτυξης μειώθηκαν! Φοβερό δέν εἶναι;
Ἡ δημογραφική κατάρρευση πῆρε μορφή χιονοστιβάδας στήν τελευταία δεκαετία. Ὅταν πλέον κατέρρευσαν καί οἱ ἀξίες καί οἱ οἰκονομικοί δεῖκτες τῆς χώρας. Τά νέα παιδιά μέ τούς μισθούς τῶν 800€ μέ τά ἐνοίκια τῶν 500€ δέν ἔχουν πλέον λεφτά γιά νά παντρευτοῦν. Ὄχι γιά νά κάνουν παιδιά…
Σταδιακά ὑποχώρησε ἐπίσης ἡ αἴσθηση τῆς συλλογικῆς μοίρας στήν πατρίδα μας.
Ἡ συσπείρωση γύρω ἀπό τόν ἐθνικό στόχο. Ἡ ἰδέα, πώς πολλά μικρά ὄνειρα μποροῦν νά ἱκανοποιηθοῦν μέσα ἀπό τήν ἐκπλήρωση ἑνός μεγάλου ὀνείρου.
Ἡ σημαία ἀπό μπλέ βάφτηκε ρόζ.
Ὁ χριστιανικός σταυρός, μέρος τῆς εὐρωπαϊκῆς ταυτότητας, σύμβολο ἀγάπης ἀλληλεγγύης καί ἰσότητας, βεβηλώνεται.
Τό ἐθνικό ὄνειρο ξεθώριασε. Ἡ παραδοσιακή πυρηνική οἰκογένεια μπῆκε σταδιακά σέ κρίση. Τά διαζύγια μετά τήν ἐπικράτηση τοῦ πολιτικοῦ γάμου ὁ ὁποῖος ἀτόνησε τόν ἱερό δεσμό τοῦ μυστηρίου τοῦ θρησκευτικοῦ, ἐκτοξεύτηκαν σέ ὕψη ρεκόρ. Τά μυστήρια πού ἔδιναν πανηγυρικό τόνο σέ κάθε νέα ζωή ὅπως οἱ βαπτίσεις ἀντικαταστάθηκαν ἀπό τίς ψυχρές ὀνοματοδοσίες στά δημοτικά ληξιαρχεῖα.
Τό βαρύ τυπικό τῶν θρησκευτικῶν γάμων ἀντικαταστάθηκε ἀπό κάτι παλιόχαρτα, πού ὀνομάζονται σύμφωνα συμβίωσης, τά ὁποῖα μποροῦν νά διαλυθοῦν ἄν ὁ ἕνας σύζυγος στείλει ἐξώδικο καταγγελίας τους στόν ἄλλο. Λές καί πρόκειται γιά μισθωτήριο συμβόλαιο καί ὄχι γιά ψυχές. Ἀποϊεροποίηση ὀνομάζεται αὐτό!
Καί βεβαίως φτάσαμε στό κορυφαῖο τῆς ματαιότητας! Νά δημιουργήσουμε δύο βιομηχανίες γύρω ἀπό τήν μητρότητα, λίαν προσοδοφόρες. Τήν βιομηχανία τῶν ἀμβλώσεων, στήν ὁποία πληρώνεις γιά νά χάνεις παιδιά ὅταν μπορεῖς νά τά γεννήσεις. Καί τήν βιομηχανία τῶν παρένθετων μητέρων, πού πληρώνεις γιά νά ἀποκτήσεις τά παιδιά πού ἔχασες, ὅταν σέ ἔχουν πάρει τά χρόνια καί δέν μπορεῖς νά τεκνοποιήσεις.
Χάνουμε κάθε χρόνο μιά Λάρισα σέ ἀμβλώσεις, ἀλλά ἡ κυρίαρχη πολιτική ὀρθότης ἀπαγορεύει νά πεῖς σέ ἕνα νέο κορίτσι «πρόσεξε, τό νά κάνεις ἄμβλωση δέν εἶναι σάν νά πηγαίνεις στόν ὀδοντογιατρό, μπορεῖς νά προκαλέσεις ἀνεπανόρθωτες βλάβες στήν ἀναπαραγωγική σου ἱκανότητα.» Ἀπαγορεύεται νά πεῖς πόσο χυδαῖο εἶναι τό ρῆμα «ἔρριξα», ἔρριξα ἕνα παιδί, πού χρησιμοποιεῖται γιά τίς ἀμβλώσεις. Τί εἶναι τό παιδί γιά νά τό ρίξεις; Μπάζα στόν γκρεμό; Καί τό κερασάκι: τήν ὥρα πού ἡ Ἑλλάς ἀντιμετωπίζει ὀξύτατο δημογραφικό πρόβλημα καί προέχει ἡ ἀνάταξη τῆς παραδοσιακῆς οἰκογένειας, ἡ ἐθνική μας ἀπάντηση εἶναι ὁ γάμος κάποιων πού ἀπό τήν φύση δέν μποροῦν νά τεκνοποιήσουν.
Εἰλικρινά ἥμαρτον!
Κάπως ἔτσι γίνονται προβολές ἀπό τήν Νορβηγική Ἀκαδημία, πού λένε ὅτι ἄν συνεχίσουμε νά γεννᾶμε μέ αὐτούς τούς ρυθμούς, τό 2100 θά ἔχουμε ἀπομείνει μόλις δυόμιση ἑκατομμύρια Ἕλληνες καί τό Ἑλληνικό Ἔθνος θά κινδυνεύει ἀπό συρρίκνωση. Καί ὅτι οἱ μελλοντικοί ἱστορικοί θά λένε «κάποτε ἦταν μιά Ἑλλάδα».
Σᾶς ρωτῶ! Θά συμβιβαστοῦμε μέ αὐτόν τόν μαρασμό;
Θά μείνουμε μέ σταυρωμένα τά χέρια; Θά κάνουμε κάτι; Ὅλες οἱ χῶρες λέμε ὅτι πᾶνε μπροστά. Ἔχω τήν ἐντύπωση ὅτι ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες πρέπει νά πᾶμε λίγο πίσω, γιά νά πᾶμε μπροστά. Νά πᾶμε λίγο πίσω, γιά νά πάρουμε φόρα γιά τό ἅλμα! Νά πᾶμε λίγο πίσω, γιά νά ἐπιστρέψουμε στά βασικά πού ὅρισαν αὐτό τό ὑπέροχο ἔθνος τό ὁποῖο κάποιοι θέλουν νά μετατρέψουν σέ ἄθροισμα ἀτομικῶν ἐγωισμῶν γιά νά τό διασπάσουν.
Τί θά μᾶς ἔλεγαν οἱ παπποῦδες μας ἄν ἀνασταίνονταν γιά μία ὥρα καί ἐπέστρεφαν στήν πατρίδα;
Θά μᾶς θύμιζαν μέ λέξεις καί εἰκόνες τήν πατρίδα πού μᾶς παρέδωσαν. Ταυτόχρονα θά μᾶς προειδοποιοῦσαν, μέ τά μυαλά πού ἔχουμε, ποιά πατρίδα κινδυνεύουμε νά παραδώσουμε ἐμεῖς στούς ἑπόμενους! Δέν εἶναι ὑπερβολή, ἀλλά ἀπαιτεῖται μία ἐθνική συνεννόηση πέρα ἀπό τίς κλασσικές κοινωνικές, πολιτικές, ἰδεολογικές ἤ ἄλλες διαχωριστικές γραμμές!
Ἡ Ἑλλάς ἀντιμετωπίζει ὑπαρξιακό πρόβλημα. Πρέπει νά δράσουμε γιά νά συνεχίσουμε νά ὑπάρχουμε. Καί αὐτό πιά δέν περνᾶ μέσα μόνο ἀπό τό πολίτευμα, τούς νόμους, τήν Κυβέρνηση, τήν ἀντιπολίτευση, τά κόμματα, τούς θεσμούς. Οἱ ἀπαντήσεις πού ψάχνουμε περνοῦν μέσα ἀπό τίς ψυχές μας. Ἡ πατρίδα μας χρειάζεται μιά ἠθική ἐπανάσταση. Χθές ἦταν νωρίς, αὔριο, μπορεῖ νά εἶναι ἀργά, τώρα εἶναι ἡ ὥρα.
* Εἰσήγησις στό Star Forum Λαμίας