Με τους πολέμους να ξεσπούν σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη, οι φόβοι για μια σπειροειδή πορεία προς τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο συνεχίζουν να πληθαίνουν.
Ένας πόλεμος βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στην Ευρώπη, ένας άλλος στη Μέση Ανατολή και με την Κίνα να εποφθαλμιά την Ταϊβάν, οι άνθρωποι μπορούν να αναρωτηθούν πού στον κόσμο θα παραμείνουν ασφαλείς αν συγκρούσεις συνεχίσουν να εκδηλώνονται.
Ένας 3ος Παγκόσμιος πόλεμος θα ήταν πιθανότατα η πιο επικίνδυνη ένοπλη εμπλοκή που έχει γνωρίσει ποτέ ο κόσμος.
Με εννέα κράτη να διαθέτουν πυρηνικά –ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Ρωσία, Γαλλία, Κίνα, Ισραήλ, Ινδία, Πακιστάν και Βόρεια Κορέα– τα έθνη του πλανήτη δεν ήταν ποτέ καλύτερα εξοπλισμένα.
Αν μια παγκόσμια σύρραξh καταλήξει να είναι ένα μαζικό πυρηνικό γεγονός -όπως όλοι φοβόμαστε- δεν υπάρχει πραγματικά ασφαλές μέρος στη Γη.
Μόνο «ασφαλέστερα» μέρη. Και όχι για όλους, αλλά σίγουρα για τους ισχυρούς και υπερπλούσιους του πλανήτη που μπορούν να μετακινηθούν
Σύμφωνα με προσομοιώσεις σε υπολογιστή που διεξήχθησαν από την Dr. Becky Alexis-Martin του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον και τον Dr. Thom Davies του Πανεπιστημίου του Warwick τα καλύτερα «καταφύγια» του πλανήτη είναι τα εξής:
ΑΝΤΑΡΚΤΙΚΗ
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η ήπειρος προστατεύεται κατά κάποιο τρόπο από μερικά χαρακτηριστικά της όπως η αναμφισβήτητα απομακρυσμένη τοποθεσία της, η μακρόχρονη απαγόρευση των πυρηνικών όπλων και το απλό γεγονός ότι δεν θα υπήρχε κανένας σοβαρός λόγος για τις εμπόλεμες χώρες να σπαταλήσουν πόρους για να την καταστρέψουν με πυρηνικά.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα επηρεαζόταν. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την Αμερικανική Ένωση για την Προώθηση της Επιστήμης διαπίστωσε ότι μεταξύ των μόνιμων επιπτώσεων του πυρηνικού πολέμου θα ήταν η εκτεταμένη κλιματική αλλαγή, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της θερμοκρασίας των πόλων, κάτι που θα φέρει σημαντικές αλλαγές για την Ανταρκτική.
Σαν τι; Ο πυρηνικός πόλεμος και η αύξηση της θερμοκρασίας του κλίματος θα προκαλούσαν το λιώσιμο έως και του 30% του θαλάσσιου πάγου που περιβάλλει την ήπειρο, γεγονός που θα προκαλούσε κατακόρυφη πτώση των θερμοκρασιών και άνοδο των υδάτων, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα ήταν ασφαλές να εγκατασταθεί κανείς σε όλη την Ανταρκτική.
Οι ακτές πιθανότατα θα πλημμύριζαν σε ένα ντόμινο μετατόπισης, θερμότερων ανέμων, αύξησης της θερμοκρασίας των ωκεανών και τήξης των πάγων, οπότε αν η Ανταρκτική είναι ο τελικός προορισμός, καλύτερα κανείς να μείνει μακριά από τις ακτές.
ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ
Το 2022, το Πανεπιστήμιο Rutgers πρωτοστάτησε σε μια μελέτη που εξέτασε τις συνέπειες του πυρηνικού πολέμου θεωρώντας τον αναπόφευκτο στην περίπτωση ενός 3ου Παγκοσμίου Πολέμου.
Συγκεκριμένα εστίασαν στο ζήτημα της προμήθειας τροφίμων μετά τη σύγκρουση, την έκρηξη και τον πυρηνικό χειμώνα.
Η πυροδότηση πυρηνικών όπλων ακόμη και σε σχετικά μικρή κλίμακα θα είχε ως αποτέλεσμα τον αποδεκατισμό της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων, και εδώ είναι που έρχεται η Αργεντινή.
Σε συνέντευξή του στο Science Friday, ο επικεφαλής της μελέτης Dr. Alan Robock εκτίμησε ότι το κλειδί για την επιβίωση δεν θα ήταν το να βρίσκεσαι απλώς εκεί όπου δεν υπήρχαν πυρηνικά, αλλά και το να βρίσκεσαι σε ένα μέρος που θα μπορούσε να συντηρηθεί στη συνέχεια.
Δεν υπάρχει, άλλωστε, λόγος να επιβιώσει κανείς από την αρχική σύγκρουση για να πεθάνει από πείνα, από την έκθεση στην ραδιενέργεια ή από κάποια άλλη φρικτή συνέπεια τα επόμενα χρόνια, και η Αργεντινή μπορεί να έχει αυτό που χρειάζεται για να επιβιώσει κάποιος.
Όταν ανέφερε την Αργεντινή ως μία από τις πιθανές υποψήφιες χώρες, εξήγησε: «Υποθέτουμε ότι το εμπόριο θα σταματήσει.
Όπως μαζεύαμε χαρτί υγείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι άνθρωποι θα διαφυλάξουν τις προμήθειές τους σε τρόφιμα.
Έτσι, μερικές χώρες, μεγάλοι εξαγωγείς που δεν έχουν πολλούς κατοίκους, θα είχαν αρκετά τρόφιμα , όπως η Αργεντινή ή η Αυστραλία”.
Ο καινοτόμος της τεχνολογίας και επιχειρηματίας Martin Varsavsky συμφωνεί, σε σημείο που μαζί με άλλους έξι αγόρασαν ένα ράντσο στην Αργεντινή για να είναι σίγουροι ότι είναι προετοιμασμένοι για ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Όπως ανέφερε με ανάρτησή του στο «X» (πρώην Twitter) ότι η Αργεντινή ήταν το τέλειο καταφύγιο: Μαζί με την επίκληση της γεωργικής αυτάρκειας, επεσήμανε επίσης τις πολιτικές μη επέμβασης, την απόσταση από εστίες συγκρούσεων και το γεγονός ότι είναι απίθανο να αποτελέσει σημαντικό στόχο.
ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
Η θέση της Αυστραλίας την τοποθετεί στην άλλη πλευρά του πλανήτη από το σημείο όπου είναι πιθανό να αναπτυχθούν πυρηνικά όπλα, δίνοντάς της ένα είδος προστασίας, αν και θα υποστεί τις επιπτώσεις από την αιθάλη που θα καταλήξει στον αέρα.
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Discrete Dynamics in Nature and Society το 2022, η Αυστραλία αναφέρθηκε ως ένα από τα καλύτερα μέρη για να βρεθεί κανείς σε περίπτωση πυρηνικού πολέμου.
Γιατί; Εκτός από τις δυνατότητες παραγωγής τροφίμων, κέρδισε πόντους για την αυτάρκειά της όσον αφορά την παραγωγή, τη χρήση και το πλεόνασμα ενέργειας, τις στέρεες, αξιόπιστες υποδομές, τις τοπικές κυβερνήσεις που είναι ικανές να οργανώσουν την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών όπως οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες, την παρουσία κοντινών εμπορικών εταίρων, τη βιώσιμη υγειονομική περίθαλψη και τον αξιόμαχο στρατό.
ΙΣΛΑΝΔΙΑ
Ενώ είναι πιθανό να επηρεαστεί από τα πυρηνικά όπλα, έχει κάποια πλεονεκτήματα που την καθιστούν ικανή να αποτελέσει καταφύγιο – ξεκινώντας από το γεγονός ότι ενώ δεν επωμίζεται το βάρος της χρηματοδότησης και της διατροφής ενός μόνιμου στρατού, διαθέτει εγκαταστάσεις παράκτιας και εναέριας άμυνας. Ακόμη και αν ήταν στόχος, η πιθανότητα ενός πλήγματος είναι μικρή. Αυτό είναι το πρώτο πολύ σημαντικό βήμα προς την ασφάλεια.
Είναι μία από τις λίγες χώρες που κατονομάζονται ως δυνητικός ασφαλής χώρος σε μια μελέτη του 2022 που δημοσιεύθηκε στο Discrete Dynamics in Nature and Society, η οποία διαπίστωσε ότι η θέση της Ισλανδίας την προικίζει με ένα μοναδικό πλεονέκτημα.
Τα κλιματικά μοντέλα δείχνουν ότι η νησιωτική χώρα θα υφίστατο τις επιπτώσεις του πυρηνικού χειμώνα , αλλά θα ήταν πολύ λιγότερο έντονες από αυτές που θα κατέστρεφαν άλλες χώρες στο βόρειο ημισφαίριο.
Επίσης, βασίζεται στην υδροηλεκτρική ενέργεια, χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο τα καύσιμα υδρογόνου και, καθώς δεν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές, η κατάρρευση των παγκόσμιων εμπορικών δικτύων δεν θα γινόταν τόσο έντονα αισθητή.
Το 2019, το Reykjavik Grapevine εξέτασε πόσο καλά προετοιμασμένη ήταν η Ισλανδία για την αντιμετώπιση πυρηνικών απειλών και εξακρίβωσε ότι υπήρχε σχέδιο. Αυτό περιελάμβανε την αύξηση των αποθεμάτων δισκίων ιωδίου, τα οποία είναι σωτήρια σε περίπτωση πυρηνικής έκρηξης.
Η λήψη ιωδίου εμποδίζει τον θυρεοειδή να απορροφήσει το ραδιενεργό ιώδιο-131.
Τα γηγενή είδη φυκιών είναι μια ανεκτίμητη, φυσική πηγή αυτού του σωτήριου στοιχείου.
ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ
Μια μελέτη του 2022 που δημοσιεύθηκε στο Discrete Dynamics in Nature and Society διαπίστωσε ότι υπάρχουν πολλές ομοιότητες μεταξύ της Νέας Ζηλανδίας και της Αυστραλίας, όσον αφορά την ικανότητα επιβίωσης κατά τη διάρκεια του Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου και ενός μαζικού πυρηνικού συμβάντος.
Όπως η Αυστραλία, έτσι και η Νέα Ζηλανδία κρίθηκε ικανή να παράγει αρκετή τροφή για να συντηρήσει τον πληθυσμό της, ειδικά αν σταματούσαν οι εξαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων και αντ’ αυτού δίνονταν στους κατοίκους της. Βρέθηκε επίσης ότι είναι κατά 76% ενεργειακά αυτάρκης.
Οι συγγραφείς της μελέτης επισήμαναν πάντως τις δυσκολίες που θα επέφερε η διακοπή των εμπορικών δικτύων, λέγοντας ότι οι δυσκολίες της μετακίνησης προϊόντων μεταξύ των νησιών της θα προκαλούσαν πιθανότατα τεράστια επιβάρυνση στους ενεργειακούς πόρους.
Επίσης, βασίζεται στις εισαγωγές για βασικά είδη όπως τα χημικά, το πετρέλαιο και το καουτσούκ, γεγονός που θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε κάτι σαν φαινόμενο ντόμινο.
Η αφαίρεση δομικών στοιχείων θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει ολόκληρο το έθνος, οπότε η θέση της Νέας Ζηλανδίας στη λίστα συνοδεύεται από μια επιφύλαξη.
Οι συγγραφείς της μελέτης γράφουν: «Αυτή η κατάσταση μπορεί να απαιτήσει την αυστηρή διαφύλαξη του νόμου και της τάξης, ιδίως αν χρειαστεί να διατεθούν με δελτίο καύσιμα, υγειονομική περίθαλψη ή ακόμη και τρόφιμα.
»Με άλλα λόγια, μπορεί να επιβιώσει, αλλά με έναν τρόπο σαν τον “Mad Max».
»Μπορεί μια ολόκληρη χώρα να συνεργαστεί για να επιβιώσει άνετα μετά από έναν παγκόσμιο πόλεμο; Ο χρόνος ενδέχεται να το δείξει».
ΕΛΒΕΤΙΑ
Ενώ πολλά από τα ασφαλέστερα μέρη στον κόσμο βασίζονται στο γεγονός ότι βρίσκονται εντελώς μακριά από το σημείο που θα ξεσπούσε ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Ελβετία βρίσκεται ακριβώς στη μέση μιας πιθανής μεγάλης σύγκρουσης.
Ωστόσο, έχει μερικά σημαντικά πλεονεκτήματα, και αυτό αρχίζει με τη μακροχρόνια πολιτική ουδετερότητας.
Η πολιτική ουδετερότητας της Ελβετίας είναι από τις παλαιότερες στον κόσμο και κράτησε «εκτός» κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων παγκοσμίων πολέμων, οπότε η πρόβλεψη ότι θα αντέξει και κατά τη διάρκεια του τρίτου πολέμου δεν αποτελεί μεγάλο άλμα.
Αλλά έχουν και κάτι άλλο: Μια τεράστια σειρά πυρηνικών καταφυγίων με αρκετό χώρο για κάθε άτομο … και κάτι παραπάνω.
Από το 2022, η Ελβετία έχει πληθυσμό 8,6 εκατομμυρίων κατοίκων και αποθήκες που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν σχεδόν 9 εκατομμύρια ανθρώπους. Και βρίσκονται παντού: Τα καταφύγια κατασκευάστηκαν σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, μέσα και κάτω από κτίρια και αξιοποιήθηκαν ως αποθηκευτικοί χώροι για τα πάντα, ακόμη και για κελάρια κρασιού, στις δεκαετίες που ακολούθησαν.
Είναι εξοπλισμένα με όλα όσα θα χρειαζόταν κάποιος για να επιβιώσει στον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο και σε μια πυρηνική επίθεση, και ο Nicola Squillaci – επικεφαλής του τμήματος πολιτικής προστασίας και στρατιωτικών υποθέσεων της Γενεύης – εξήγησε:
«Είναι σαν μια κάψουλα, με αεροθυρίδες στις εξόδους έκτακτης ανάγκης και στις κύριες εξόδους. Εάν το κτίριο κατέρρεε, το καταφύγιο θα παρέμενε άθικτο».
Κατασκευάστηκαν παράλληλα με την επικράτηση της φράσης «Η ουδετερότητα δεν αποτελεί εγγύηση έναντι της ραδιενέργειας» και ο πληθυσμός της Ελβετίας έχει επίσης προετοιμαστεί ώστε να γνωρίζει ακριβώς τι πρέπει να κάνει σε περίπτωση που όντως συμβεί ο 3ος Παγκόσμιος Πόλεμος.
ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΙΠΠΙΝΕΣ
Το 2022, το Carnegie Endowment for International Peace έριξε μια εμπεριστατωμένη ματιά στην Ινδονησία.
Συγκεκριμένα, τους ενδιέφερε η στάση τους στη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και ξεκαθάρισαν ότι παρέμεναν ουδέτεροι.
Ο πρόεδρος Joko Widodo δήλωσε: «Δεν πρέπει να χωρίσουμε τον κόσμο σε μέρη. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στον κόσμο να πέσει σε έναν άλλο ψυχρό πόλεμο».
Είναι ενδιαφέρον ότι η έκθεση εξέτασε επίσης έναν από τους κινητήριους παράγοντες πίσω από αυτήν την στάση ο οποίος ήταν η κατά πρώτιστο ρόλο η εξασφάλισση της δικής τους σταθερότητας.
Εξαρτώνται από τις εισαγωγές τόσο από τη Ρωσία όσο και από την Ουκρανία, αλλά σύμφωνα με μια μελέτη στο περιοδικό Discrete Dynamics in Nature and Society, αυτή ακριβώς η στάση τους έφερε στον κατάλογο των δυνητικά ασφαλών καταφυγίων κατά τη διάρκεια του Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ενώ προβλέφθηκε ότι η Ινδονησία θα μπορούσε να δυσκολευτεί με τις προμήθειες τροφίμων, η διατήρηση των φιλικών σχέσεων και του εμπορίου με την Αυστραλία θα μπορούσε – θεωρητικά – να βοηθήσει στην ανακούφιση αυτών των προβλημάτων.
Εν τω μεταξύ, η ουδετερότητα της Ινδονησίας σημαίνει ότι είναι απίθανο να αποτελέσει στόχο.
Προσθέστε και την ικανότητά τους να παράγουν πολύ περισσότερη ενέργεια από όση καταναλώνουν, αλλά και την πιθανότητα ότι η γεωγραφική τους θέση θα τους προστατεύσει από τα χειρότερα ενός πυρηνικού χειμώνα,
Η Ινδονησία και οι Φιλιππίνες έχουν και κάτι άλλο που τις ευνοεί: Ισχυρές τοπικές κυβερνήσεις και μικρούς, τοπικούς πληθυσμούς με στενούς δεσμούς. Αν και κάποια προβλήματα –όπως η πιθανότητα ηφαιστειακής δραστηριότητας και οι λιγότερο ιδανικές υποδομές– σημαίνουν ότι μπορεί να μην είναι ένας επίγειος παράδεισος, πιθανότατα θα είναι μια αρκετά ασφαλής περιοχή.
ΤΑ ΝΗΣΙΩΤΙΚΆ ΈΘΝΗ ΤΟΥ ΕΙΡΗΝΙΚΟΎ
Όταν η Dr. Becky Alexis-Martin του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον και ο Dr. Thom Davies του Πανεπιστημίου του Warwick αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν μοντέλα υπολογιστών για να προσομοιώσουν τον μαζικό πυρηνικό αφανισμό που πιθανότατα θα ερχόταν με τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο, διαπίστωσαν ότι το να βρίσκεσαι όσο το δυνατόν πιο μακριά από τις εστίες συγκρούσεων και πυρηνικών εκρήξεων έκανε πραγματικά τη διαφορά.
Πού θα μπορούσε να γίνει αυτό καλύτερα από τη μέση του Ειρηνικού;
Σε ένα άρθρο τους για την εφημερίδα The Guardian, έγραψαν ότι το νησί του Πάσχα, τα νησιά Μάρσαλ και το Κιριμπάτι πιθανόν να παρουσιάζουν κάποιο είδος ασφάλειας για όσους ζουν εκεί.
Ομοίως, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Discrete Dynamics in Nature and Society πρόσθεσε τα Νησιά Σολομώντος και το Βανουάτου σε αυτόν τον κατάλογο.
Αμέτρητα άλλα μικρά νησιά θα παρείχαν αναμφίβολα σχεδόν την ίδια προστασία με αυτά, και ενώ οι ανέσεις που έχουμε συνηθίσει θα μπορούσαν να γίνουν σπάνιες, αυτό απλώς θα ήταν είναι ένα μικρό τίμημα για τη ζωή.
Οι συγγραφείς της μελέτης διαπίστωσαν ότι πολλά από αυτά τα νησιωτικά έθνη είχαν διατηρήσει τρόπους ζωής που τους επέτρεπαν να ευημερούν υπό συνθήκες κάτω από τις οποίες πολλά άλλα έθνη θα παρέπαιαν.
Ανέφεραν πράγματα όπως οι «παραδοσιακές και χαμηλής τεχνολογίας μέθοδοι παραγωγής», όπως τις χαρακτήρισαν, οι οποίες θα επέτρεπαν στους πολιτισμούς να συνεχίσουν να παράγουν τρόφιμα και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης ενόψει της απουσίας εισαγωγών, επικοινωνιών και εμπορικών επιλογών.
Επιπλέον, το γεγονός ότι κάποια από αυτά βρίσκονται κοντά στην Αυστραλία και την Νέα Ζηλανδία τα καθιστούν ως μία από τις καλύτερες επιλογές για την επιβίωση από έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο.