Είναι όμως έτσι; Αυτό αποδεικνύουν οι αριθμοί; Ποια είναι η οικονομική πολιτική στον πολιτισμό που εφαρμόζει από το 2019 η υπουργός Πολιτισμού; «Ο πολιτισμός είναι εργαλείο ανάπτυξης», δηλώνει και επάνω σε αυτό οργανώνει την πολιτική της που αποθεώνει την ιδιωτική πρωτοβουλία, ενώ η ενίσχυση του δημοσίου συμφέροντος είναι από ισχνή έως βαριά πληττόμενη. Τελικά τι σημαίνει έργα με απορροφητικότητα από 1,6 έως μηδέν τοις εκατό;
Το Ακροπόλ, η χρήση του οποίου θα σηματοδοτούσε ένα εμβληματικό έργο ενίσχυσης του σύγχρονου πολιτισμού, παραμένει κλειστό, παρότι είναι έτοιμο με χρήματα από το ΕΣΠΑ. Η λειτουργία e-shop στα «λουλουδάδικα» από τον ΟΔΑΠ, αν και λειτουργεί ήδη (εγκαινιάστηκε από τον πρωθυπουργό), έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης για να επαναχρηματοδοτηθεί. Την ίδια στιγμή παραμένουν αδιάθετα στους καλλιτέχνες και τους δημιουργούς του σύγχρονου πολιτισμού περισσότερα από 27 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος (ΠΟΘΑ) στις 24/4/2024 εξέδωσε ανακοίνωση για το έργο επιδότησης καλλιτεχνών και χειροτεχνών, μέσω ενίσχυσης από το Εργο με κωδικό 16715 που περιλαμβάνεται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0» και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σε αυτήν ανέφερε ότι «από το αρχικό ποσό των 28 εκατ. ευρώ, έχει απορροφηθεί έως 31/12/2023 μόλις το ποσό των 470.000 ευρώ. Δηλαδή έχουν μείνει ανεκμετάλλευτα έως τώρα 27.530.000 ευρώ, άρα η απορρόφηση έφτασε μόλις στο 1,6%».
Πρόκειται για επιδοτήσεις με βάση το άρθρο 113 του νόμου 5039, που διαφημίστηκαν από το υπουργείο Πολιτισμού ως κίνητρα για καλλιτέχνες και χειροτέχνες. «Οπως προβλέψαμε και ανακοινώσαμε (26/3/2023), ακόμα και από την κατάθεση του σχεδίου νόμου, οι ρυθμίσεις ήταν άστοχες, ανεπαρκείς και αποδείχθηκαν άκαρπες. Τελικά 27,5 εκατ. ευρώ που προορίζονταν για τους καλλιτέχνες και τους χειροτέχνες παραμένουν αδιάθετα και μάλλον σίγουρα δεν θα απορροφηθούν ώς το τέλος του προγράμματος!» σύμφωνα με την ΠΟΘΑ.
Το υπουργείο Πολιτισμού, κατά την προσφιλή τακτική του, δεν απάντησε στην ανακοίνωση. Αναμένονται οι απαντήσεις στις κοινοβουλευτικές ερωτήσεις που κατέθεσαν τόσο η Κυριακή Μάλαμα (ΣΥΡΙΖΑ) όσο και η Σία Αναγνωστοπούλου (Νέα Αριστερά). Το ΥΠΠΟ δεν εκτιμά ως σημαντικό να μένουν αδιάθετα ποσά του ΤΑΑ για έργα που το ίδιο είχε διαφημίσει; Θα αλλάξει τον νόμο ώστε τα χρήματα να πάνε στους καλλιτέχνες και τους χειροτέχνες; Ή απλώς έχει σκοπό να τα περάσει ως «αδιάθετα» σε άλλα έργα του ΤΑΑ και να μην καταλήξουν ποτέ στους καλλιτέχνες; Και με βάση ποιο σχεδιασμό γίνονται όλα αυτά;
Με αφορμή όλα τα παραπάνω, ψάξαμε να βρούμε αν τα νούμερα της απορροφητικότητας του ΤΑΑ επιβεβαιώνουν ή διαψεύδουν το αφήγημα της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού.
Πρόβλημα διαφάνειας με τα έργα του ΤΑΑ
Το πρώτο ζήτημα που αντιμετωπίζει κανείς στην έρευνα αυτή είναι ότι, σε αντίθεση με όσα συμβαίνουν στα έργα του ΕΣΠΑ, για τα έργα του ΤΑΑ δεν υπάρχει δημοσιότητα στην απορροφητικότητά τους. Παρότι στην πλατφόρμα «Ελλάδα 2.0» υπάρχουν τα ενταγμένα έργα, οι προϋπολογισμοί και τα «ορόσημα» που έχουν τεθεί από το ΤΑΑ, δεν υπάρχει κανένας δημόσιος δείκτης παρακολούθησης! Ούτε τα οικονομικά στοιχεία ούτε τα ορόσημα ούτε οι προτεινόμενες από την κυβέρνηση αλλαγές και απεντάξεις. Στις 21/2/2024 ενημερωθήκαμε για 61 έργα, που τροποποιούνται ή και απεντάσσονται από το Ταμείο Ανάκαμψης, από τον βουλευτή του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. Παύλο Γερουλάνο, που έκανε τη σχετική έρευνα, καθώς η κυβέρνηση δεν απάντησε σε ερωτήματα στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου!
Η «Εφ.Συν.» εξασφάλισε κάποια στοιχεία που δείχνουν ότι η απορροφητικότητα των έργων του ΥΠΠΟ κάθε άλλο παρά επιβεβαιώνει τις θριαμβολογίες της υπουργού Πολιτισμού. Παρότι το Ταμείο Ανάκαμψης έχει ως τελικό έτος το 2025, 93 έργα του ΤΑΑ που έχουν ενταχθεί το 2022 και το 2023 από το ΥΠΠΟ, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, δεν είχαν απορροφήσει ούτε 1 ευρώ έως τις 31/12/2023. Μόλις τα 20 από αυτά ξεκίνησαν να απορροφούν ελάχιστα χρήματα στις αρχές του 2024, ενώ 71 έργα δεν έχουν απορροφήσει ούτε 1 ευρώ ούτε το πρώτο τρίμηνο του 2024 (31.3.2024)! Σχεδόν τα μισά από τα έργα που ενέταξε το ΥΠΠΟ τα έτη 2022 και 2023, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2025, είναι εμφανές ότι δεν θα ολοκληρωθούν ποτέ ή θα απενταχθούν.
Το... περιβόητο Τατόι
Επιπλέον, έργα που η κυβέρνηση έχει διαφημίσει υπερβολικά, όπως τα έργα ανάπλασης του πρώην βασιλικού κτήματος στο Τατόι, είχαν απορροφήσει στο τέλος του 2023 μόλις 2,5 εκατ. ευρώ από τα 48.700.000 που είναι ο ονομαστικός προϋπολογισμός τους. Χωρίς να συνυπολογίσουμε ότι τμήματα των έργων αυτών, όπως τα ψηφιακά, ήταν ήδη σε εξέλιξη με χρήματα του προηγούμενου ΕΣΠΑ και «πέρασαν» στο ΤΑΑ. Οι «κακές γλώσσες» λένε ότι μάλλον οι ίδιες εργασίες που πληρώθηκαν ως «ολοκληρωμένες» στο ΕΣΠΑ θα γίνουν ξανά –και θα πληρωθούν ξανά– από τα κονδύλια του ΤΑΑ!
Παρά τις ωραίες φωτογραφίες που μοιράστηκαν και τη διάχυτη ικανοποίηση για την πορεία των έργων, η δήλωση της κ. Μενδώνη κατά την πρόσφατη αυτοψία της στο Τατόι (17.6.24) δεν έκρυψε την αγωνία της. «Είδαμε τα έργα αποκατάστασης που ολοκληρώθηκαν, εκείνα που συνεχίζονται, αλλά και εκείνα που χρειάζεται να επιταχυνθούν, ώστε να μην παρουσιάσουν αποκλίσεις στο χρονοδιάγραμμα της ολοκλήρωσής τους...».
Στις καλένδες το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων
Η μετατροπή του Σιλό στον Πειραιά σε Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων, με προϋπολογισμό 99 εκατ. ευρώ (ίσως το πιο πολυδάπανο έργο του ΥΠΠΟ σήμερα) είχε ξοδέψει στις 31/12/2023 μόλις 110.763 ευρώ! Ο εργολάβος για την μετασκευή του κτιρίου εγκαταστάθηκε εντός του 2024. Είναι μια φενάκη να υποστηρίζει κανείς ότι ώς το 2025, που ολοκληρώνεται το ΤΑΑ, θα υπάρχει Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων. Προφανώς και η ηγεσία του ΥΠΠΟ γνωρίζει ότι δεν θα έχει ολοκληρωθεί. Το πολύ να υπάρχει το κέλυφος του κτιρίου, θα χρειάζεται όμως πολλά χρόνια ακόμη για να μπορέσει να ολοκληρώσει την έκθεση και να ανοίξει στο κοινό.
Η κοπτοραπτική των «τροποποιήσεων» στα έργα του «Ελλάδα 2.0»
Η κυβέρνηση επαίρεται εδώ και τρία χρόνια ότι κατέθεσε ένα από τα αρτιότερα εθνικά σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για να αντλήσει 35,9 δισ. ευρώ σε επιδοτήσεις και δάνεια. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, και ιδιαίτερα το Παρατηρητήριο Ταμείου Ανάκαμψης που έχει συστήσει το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ, μέχρι και το τέλος Μαρτίου 2023 από τα 14,7 δισ. ευρώ διαθέσιμων πόρων του Ταμείου που έχει εισπράξει η κυβέρνηση έχει πραγματικά απορροφηθεί σε έργα ενταγμένα στο Σχέδιο «Ελλάδα 2.0» μόλις το 12% (έναντι 26% λογιστικής απορρόφησης).
Για την ακρίβεια, μέχρι 31/3/2024, οι λογιστικές πληρωμές ήταν 5 δισ. ευρώ και οι πραγματικές πληρωμές, δηλαδή χρήματα που έχουν φτάσει στους τελικούς αποδέκτες και φορείς υλοποίησης κάθε ενταγμένου έργου, ήταν 4,5 δισ. ευρώ. Κι επειδή η διαχείριση των πόρων αυτών υπόκειται σε ευρωπαϊκούς κανονισμούς, ορόσημα και προθεσμίες αρκετά αυστηρές, με τον κίνδυνο να παγώσουν επόμενες εκταμιεύσεις ή να χαθούν κονδύλια, η κυβέρνηση έχει βρει τη φάμπρικα των «τροποποιήσεων» των αποφάσεων ένταξης έργων.
Από την αρχή του έτους μέχρι και τις 12 Ιουνίου στη σχετική λίστα του ιστότοπου «Ελλάδα 2.0» έχουν αναρτηθεί 220 «αποφάσεις ένταξης έργων». Οι 185 από αυτές αφορούν «τροποποιήσεις αποφάσεων ένταξης». Από αυτές μάλιστα 40 είναι «δεύτερες τροποποιήσεις» και 19 «τρίτες τροποποιήσεις», ενώ υπάρχουν και 11 «ανακλήσεις αποφάσεων ένταξης». Που σημαίνει ότι η «Υπηρεσία Συντονισμού» και οι φορείς υλοποίησης των έργων αδυνατούν να πιάσουν τα ορόσημα με τα οποία είναι συνδεδεμένο κάθε έργο και αναγκάζονται να παρατείνουν τις προθεσμίες, τους χρόνους, τις προδιαγραφές και τα αντικείμενα κάθε έργου προκειμένου να μη χαθούν πόροι ή να μην αναγκαστούν να απεντάξουν, δηλαδή να ματαιώσουν επιδοτούμενα ή δανειοδοτούμενα έργα, όπως ήδη συνέβη ακόμη και με αντιπλημμυρικά της κατεστραμμένης Θεσσαλίας.
Η εικόνα της σχεδόν μηδενικής απορρόφησης πόρων για έργα του υπουργείου Πολιτισμού και των εποπτευόμενων φορέων του είναι ακριβώς η άλλη όψη της τρομακτικής προχειρότητας με την οποία σχεδιάστηκε το σχέδιο «Ελλάδα 2.0» και της «κοπτοραπτικής» των τροποποιήσεων, με τις οποίες η κυβέρνηση προσπαθεί να σώσει πόρους και προσχήματα.
Γιάννης Κιμπουρόπουλος
Εννέα έργα του ΟΔΑΠ συν το πωλητήριο στα «λουλουδάδικα»
Δέκα έργα συνολικού προϋπολογισμού 41.937.946 ευρώ έχει εντάξει ο ΟΔΑΠ στο ΤΑΑ. Πρόκειται για τον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων, το πρώην ΤΑΠ, που άλλαξε όνομα και «εκσυγχρονίστηκε», σύμφωνα με τις εξαγγελίες της υπουργού Πολιτισμού με τον νόμο 4761/2020. Αρχικά, γιατί στη συνέχεια (ξανα)εκσυγχρονίστηκε με νέες διατάξεις που ενσωματώθηκαν στον Ν. 5021/2023 ενώ και στον πρόσφατο νόμο για το ελληνόφωνο τραγούδι δόθηκε στον ΟΔΑΠ η δυνατότητα απευθείας αναθέσεων μέχρι του ποσού των 60.000 ευρώ. Στον Οργανισμό προεδρεύει η στενή συνεργάτις της υπουργού Νικολέττα Βαλάκου, συνταξιούχος αρχαιολόγος. Θα πρέπει λοιπόν να εξηγηθεί γιατί από τα περίπου 42 εκατ. ευρώ, στις 31/12/2023, είχαν απορροφηθεί μόλις 141.168 ευρώ! Γιατί έως τον Νοέμβριο 2023 το μόνο έργο, από τα δέκα, που είχε απορροφήσει ποσά ήταν η πρόσληψη τεχνικού συμβούλου, ο διαγωνισμός για τον οποίο έγινε τον Φεβρουάριο 2023;
Στα 10 έργα, μάλιστα, συγκαταλέγεται και η πιλοτική λειτουργία του πωλητηρίου του ΟΔΑΠ στα πρώην «λουλουδάδικα» της Βουλής – το οποίο ήδη λειτουργεί και είχε εγκαινιαστεί μάλιστα παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη. Με τα χρήματα του ΤΑΑ θα δοθεί η λειτουργία του σε ιδιώτη, κάτι που θέτει και ζήτημα για το ποιοι πραγματικά είναι οι στόχοι των χρηματοδοτήσεων του ΤΑΑ και πόση σχέση έχουν με την «ανάπτυξη» και την «ανθεκτικότητα» της οικονομίας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, εν έτει 2024 και ύστερα από διαδοχικές νομοθετικές αλλαγές του νόμου για τον ΟΔΑΠ, δεν έχει ακόμη δικό του e-shop. Θα το φτιάξει αναθέτοντάς το σε εξωτερικό συνεργάτη (ιδιωτικοποιώντας το, δηλαδή!) μέσω κονδυλίων του ΤΑΑ. Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «ο ΟΔΑΠ με το προτεινόμενο έργο θα λειτουργήσει πιλοτικά το e-shop με ανάθεση σε εξωτερικό ανάδοχο, ο οποίος θα είναι αρμόδιος για όλες τις παρεχόμενες υπηρεσίες λειτουργίας και υποστήριξης ενός ηλεκτρονικού καταστήματος». Δηλαδή ο ΟΔΑΠ, που είναι υπεύθυνος για το ηλεκτρονικό εισιτήριο στους μεγάλους αρχαιολογικούς χώρους, για όλες τις εισπράξεις από τα εισιτήρια, τα πωλητήρια και τα καφέ των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων στην επικράτεια, δεν μπορεί καν να λειτουργήσει ένα απλό e-shop που πλέον διαθέτουν και οι μικρότεροι επιχειρηματίες!
Η Ανώτατη Ακαδημία Παραστατικών Τεχνών (πού ’ν’ τη...)
Στο Ταμείο Ανάκαμψης Ανθεκτικότητας είχε αρχικά ενταχθεί και η Ανώτατη Ακαδημία Παραστατικών Τεχνών, εξαγγελία του πρωθυπουργού σε απάντηση της κινητοποίησης των καλλιτεχνών και των σπουδαστών, ενάντια στο Π.Δ. 85/2022 για τα επαγγελματικά τους δικαιώματα. Κι όμως, η αρχική υποβολή και ένταξη του έργου ως «Αναβάθμιση καλλιτεχνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης» στην πορεία... μετασχηματίστηκε σε 4 εργολαβίες που αφορούν τα κτίρια της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης, του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης, του Σχολείου Καλών Τεχνών Πανόρμου Τήνου και της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Και εδώ από τα υπολογισμένα 20.288.416 ευρώ για 6 έργα, στο τέλος του 2023 είχαν απορροφηθεί 0 ευρώ.
Τα (όχι και τόσο) «αυστηρά χρονοδιαγράμματα» για Βαγιαζήτ και Δεσμώτες
Εμβληματική περίπτωση είναι και η αποκατάσταση του τεμένους Βαγιαζήτ, που είχε καταστραφεί από πυρκαγιά το 2017. Παρότι η ίδια η υπουργός τόνισε με έμφαση στην ΕΡΤ Ορεστιάδας ότι «το χρονικό πέρας της αποκατάστασης ορίζεται το 2025» και ότι «η ίδια έχει ιδιαίτερη συμπάθεια στα αυστηρά χρονοδιαγράμματα», το έργο που εντάχθηκε το 2022 με προϋπολογισμό περίπου 10 εκατ. ευρώ δεν είχε ξοδέψει ούτε 1 ευρώ μέχρι τις 31.3.2024! Το ίδιο και το έργο «Διαμόρφωση χώρων μόνιμης προστασίας και ανάδειξης αρχαιοτήτων πολυανδρίου στην περιοχή “Εσπλανάδα” στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο Δέλτα Φαλήρου», δηλαδή το εκπληκτικό εύρημα των Δεσμωτών του Φαλήρου, έχει μηδενική απορρόφηση στις 31.3.2024. Θυμίζουμε ότι η υπουργός Πολιτισμού το 2019 απέρριψε τον σχεδιασμό που υπήρχε για την προστασία των Δεσμωτών, αποφάσισε την απόσπαση και την επανατοποθέτησή τους. Το 2022 το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος ανακάλεσε τη δωρεά καταγγέλλοντας καθυστερήσεις και έλλειψη ενημέρωσης από το ΥΠΠΟ, ενώ επεσήμανε ότι το εύρημα βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση. Από τότε έχουν περάσει, δυστυχώς, ήδη 2 χρόνια.
Εξίσου αξιοπερίεργο είναι ότι έργα όπως η «Ψηφιακή Αναβάθμιση της 20ής και 21ης Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης» δεν έχει ξοδέψει ούτε ένα ευρώ έως το τέλος Μαρτίου 2024, ενώ η 20ή έκθεση Βιβλίου πραγματοποιήθηκε τον Μάιο 2024 στη Θεσσαλονίκη.
Το τελεφερίκ της Μονεμβασιάς
Το ΤΑΑ πραγματοποιεί χαμηλές πτήσεις και σε άλλα υπουργεία. Ομως, τα έργα του υπουργείου Πολιτισμού είναι έργα που κάνουν δημόσιοι φορείς, και δεν σχετίζονται με τη δανειοδότηση ιδιωτικών φορέων, που βάζει «φρένο» σε έργα του ΤΑΑ που απευθύνονται σε επιχειρηματίες. Αρα αυτή η «δικαιολογία» δεν υπάρχει.
Υπάρχει η δικαιολογία των καθυστερήσεων που οφείλονται σε άλλους παράγοντες που δεν σχετίζονται με το υπουργείο Πολιτισμού; Το παράδειγμα του τελεφερίκ της Μονεμβασίας είναι εύγλωττο: πρόκειται για ένα έργο με προϋπολογισμό περίπου 7 εκατ. ευρώ, το οποίο κανείς δεν γνώριζε και κανείς δεν ζήτησε, δεν υπάρχει μελέτη και κάτοικοι της Μονεμβασίας έχουν προσφύγει στο ΣτΕ για την άνευ προηγουμένου αλλοίωση του φυσικού τοπίου για ένα έργο αμφίβολης αποτελεσματικότητας (βλ. «Εφ.Συν.», «Η Μονεμβασιά κινδυνεύει από ανιστόρητες επεμβάσεις!» 25.1.2024). Το έργο δεν έχει απορροφήσει ούτε ένα ευρώ μέχρι σήμερα, όχι λόγω της εκκρεμοδικίας στο ΣτΕ, αλλά γιατί η Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων με την απόφαση (υπ’ αριθμ. 100/2024) ακύρωσε τον διαγωνισμό «Προμήθεια και εγκατάσταση αναβατορίου ατόμων με αναπηρία για το κάστρο της Μονεμβασίας», αφήνοντας αιχμές για φωτογραφικές ρυθμίσεις (βλ. «Εφ.Συν.», «“Φρένο” στο τελεφερίκ που ενέκρινε το ΥΠΠΟ!» 21.1.2024). Και σε αυτή την περίπτωση, προφανώς, η ευθύνη για την αποτυχία βαραίνει το υπουργείο Πολιτισμού και τον Δήμο Μονεμβασίας.
Εντελώς αντίστοιχη είναι και η περίπτωση του έργου SUB 1.2.9: ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΤΟΥ ΔΙΚΤΑΙΟΥ ΑΝΤΡΟΥ, που επίσης περιλαμβάνει περίπου 10 εκατ. για αναβατόριο μέχρι την είσοδο του σπηλαίου, ενώ τα εμποδιζόμενα άτομα δεν μπορούν να μπουν σ’ αυτό! Στην πρόσφατη επίσκεψη της υπουργού στην Κρήτη έγινε σύσκεψη για το έργο που δεν θα ξεκινήσει πριν από τον Σεπτέμβριο και σίγουρα δεν θα ολοκληρωθεί μέχρι το 2025.
Ποιος είναι ο σχεδιασμός;
Από μια επισκόπηση των έργων που έχει εντάξει στο ΤΑΑ το υπουργείο Πολιτισμού, δεν φαίνεται να υπάρχει καμία στρατηγική για τον πολιτισμό. Εργα που υπήρχαν ως δέσμευση από πριν ή δεν πρόλαβαν το τρένο του προηγούμενου ΕΣΠΑ εντάχθηκαν στο ΤΑΑ. Αυτή όμως είναι η καλή περίπτωση! Από ό,τι φαίνεται, στο ΤΑΑ εντάχθηκαν έργα που δεν είχαν καμία ωριμότητα ή μελέτη, με αποτέλεσμα σημαντικός αριθμός από αυτά να παραμένουν ανενεργά ή με ελάχιστη απορροφητικότητα.
Μερικές ηχηρές απουσίες (όπως το Ακροπόλ...)
Εκτός από τα μη ενιαία κριτήρια στα έργα που εντάχθηκαν, υπάρχουν και ηχηρές απουσίες. Το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης δεν εντάχθηκε στο ΤΑΑ, παρότι αποτελεί εξαγγελία του πρωθυπουργού, ενώ και οι μελέτες είναι έτοιμες. Ακόμη πιο κραυγαλέα είναι η περίπτωση του ΑΚΡΟΠΟΛ. Ετοιμο το κτίριο (και πληρωμένο με διαδοχικά κοινοτικά πλαίσια) παραμένει ερμητικά κλειστό.
Η λειτουργία του είχε ενταχθεί στο ΕΣΠΑ και αποτέλεσε μία από τις πρώτες νομοθετικές παρεμβάσεις του ΥΠΠΟ το 2020 (Νόμος 4808 Κέντρο Πολιτισμού και Δημιουργίας ΑΚΡΟΠΟΛ και λοιπές διατάξεις). Τότε μάλιστα η υπουργός Πολιτισμού είχε δημιουργήσει έναν νέο φορέα, ενώ είχε πει πολλές μεγαλοστομίες για το άνοιγμα του Ακροπόλ. Το Δ.Σ. του φορέα διορίστηκε από την υπουργό, αλλά δεν λειτούργησε ποτέ. Το έργο εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ, αλλά δεν απορροφήθηκε ούτε ένα ευρώ.
Οι δράσεις ουσιαστικής παρέμβασης στο οικοσύστημα της πολιτιστικής βιομηχανίας, που είχαν σχεδιαστεί στα χαρτιά για το ΑΚΡΟΠΟΛ ΑΚΡΟΣ δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Ούτε όμως εντάχθηκαν στο ΤΑΑ. Είτε το ΥΠΠΟ είναι απόλυτα ευχαριστημένο με το κλειστό Ακροπόλ είτε η αποτυχία στα έργα, στις εξαγγελίες και στις απορροφητικότητες είναι η πραγματικότητα για την υπουργό Λ. Μενδώνη, όσο κι αν επαίρεται για το αντίθετο.
Υπερδεσμεύσεις
Το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα του υπουργείου, που το ίδιο ευαγγελίζεται στο εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, στερείται μεταρρυθμίσεων, σχεδίου ή στοιχειώδους λογικής. Ενταγμένα έργα του προγράμματος όχι απλώς χάνουν το «τρένο» του Ταμείου, αλλά πλήττουν την αξιοπιστία της χώρας και ταυτόχρονα ορατός είναι ο κίνδυνος να μην ολοκληρωθούν, είτε αφήνοντας τα κονδύλια του ΤΑΑ αδιάθετα είτε υποθηκεύοντας τους προϋπολογισμούς του ΥΠΠΟ των επόμενων ετών, καθώς τα αδιάθετα δεν θα επαρκούν για να καλύψουν τα φαραωνικά υποσχεθέντα, είτε δεσμεύοντας άλλα (μελλοντικά) προγράμματα.
Αυτό το τελευταίο φαίνεται να είναι προσφιλής συνήθεια της Λ. Μενδώνη ήδη από όταν ήταν γ.γ. του ΥΠΠΟ: κάνοντας υπερδέσμευση σε έργα και εντάσσοντας όσα περισσότερα μπορεί, εν γνώσει της ότι δεν θα ολοκληρωθούν εγκαίρως, δεσμεύει τον προγραμματισμό και των μελλοντικών προγραμμάτων ώστε να ελέγχει τους προϋπολογισμούς των ευρωπαϊκών πακέτων είτε βρίσκεται η ίδια είτε όχι στο τιμόνι του ΥΠΠΟ και να μην περισσεύουν κονδύλια για οποιοδήποτε άλλο έργο, όσο σημαντικό ή αναγκαίο κι αν είναι. Δεν μπορούμε παρά να σχολιάσουμε, πάντως, ότι και ο πρωθυπουργός, κρίνοντας προφανώς επιτυχή τον τρόπο που η κ. Μενδώνη ασκεί την πολιτική ηγεσία στο ΥΠΠΟ, τη διατήρησε στη θέση της και την προηγούμενη 4ετία και στον πρόσφατο ανασχηματισμό– αλλάζοντας ωστόσο τους υφυπουργούς Σύγχρονου Πολιτισμού.
Αραγε, τι θα παρουσιάσει η κυβέρνηση στα «ορόσημα» που της έχουν τεθεί; Τι θα συμβεί με τα έργα του ΤΑΑ που δεν θα ολοκληρωθούν ώς το 2025; Εχει συμφωνήσει η κυβέρνηση σε παράταση; Ομως, όσο τα έργα παρατείνονται, αυξάνονται και οι προϋπολογισμοί τους. Τι θα γίνει με τα «αδιάθετα» κονδύλια; Θα περάσουν σε άλλα έργα –κυρίως τις μεγάλες εργολαβίες, δηλαδή– που δεν θα έχουν καταφέρει να ολοκληρωθούν ώς το 2025 και θα απαιτούν κι άλλα χρήματα; Ή θα απενταχθούν και θα αναγκαστεί η χώρα να επιστρέψει χρήματα για τα έργα που έμειναν στη «μέση» λόγω κακού σχεδιασμού; Τι είδους λογική είναι αυτή για το δημόσιο χρήμα και μάλιστα αυτό που προορίζεται για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας;
Θα απαντήσει άραγε με στοιχεία το υπουργείο Πολιτισμού ή έστω κάποιος από την κυβέρνηση για όσα φέρνουμε σήμερα στο φως;
efsyn.gr