Η διαδικασία ρευστοποίησης μέρους του πολιτικού συστήματος και ειδικότερα του πόλου της κεντροαριστεράς είναι σε πλήρη εξέλιξη τονίζει ο Στράτος Φαναράς και προσθέτει: «Οδηγηθήκαμε σε ένα σύστημα κυρίαρχου κόμματος το οποίο επίσης δοκιμάζεται και το αύριο είναι άγνωστο. Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν θα μοιάζει με το σήμερα. Η εικόνα που έχω για το κομματικό σύστημα είναι αυτή ενός χυλού που έχει φτάσει σε σημείο βρασμού».
Σε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συνέντευξή του στο Dnews o πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Metron Analysis εκτιμά ότι η μετατόπιση του πολιτικού συστήματος προς τα δεξιά είναι ένα πολύ σοβαρό ενδεχόμενο και πως αν απαιτηθεί να πάμε σε Κυβερνήσεις συνεργασίας, μια συνεργασία της ΝΔ με κόμμα στα δεξιά της είναι περισσότερο πιθανή από τη συνεργασία Κεντροαριστεράς-Κεντροδεξιάς.
Ο Στράτος Φαναράς θεωρεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον πολύ δύσκολο να ανακάμψει και πως αν δεν υπάρξει αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος θα υπάρχει αναδιάταξη. Και όπως αναφέρει σε μια τέτοια περίπτωση η πιθανότερη εκδοχή είναι η ενίσχυση του ΠΑΣΟΚ ώστε σε πρώτη φάση να αναλάβει «καθήκοντα» δυνάμει αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Κύριε Φαναρά εκτιμάτε ότι οδηγούμαστε σε ιταλοποίηση του πολιτικού συστήματος;
Η σταδιακή κρίση πολιτικής εμπιστοσύνης που ξεκίνησε λίγο μετά 2004 και κορυφώθηκε παράλληλα με την κρίση δημόσιου χρέους, ρευστοποίησε ένα μέρος του κομματικού συστήματος και ειδικότερα τον πόλο της Κεντροαριστεράς. Η διαδικασία αυτή είναι σε πλήρη εξέλιξη. Οδηγηθήκαμε σε ένα σύστημα κυρίαρχου κόμματος το οποίο επίσης δοκιμάζεται και το αύριο είναι άγνωστο. Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν θα μοιάζει με το σήμερα. Η εικόνα που έχω για το κομματικό σύστημα είναι αυτή ενός χυλού που έχει φτάσει σε σημείο βρασμού.
Η ΝΔ μπορεί να διεκδικήσει αυτοδύναμα την εξουσία; Και μάλιστα χωρίς αλλαγή του εκλογικού νόμου;
Η πολιτική και ειδικότερα οι κομματικοί συσχετισμοί διέπονται και αυτοί από τους κανόνες προσφοράς και ζήτησης. Νομοτέλειες δεν υπάρχουν. Ο,τι σήμερα μοιάζει ανέφικτο, αύριο μπορεί να είναι το μόνο εφικτό.
Το δίλημμα των κυβερνήσεων συνεργασίας μπορεί να καταστεί υπαρκτό; Και το ρωτώ γιατί το ΠΑΣΟΚ, όποιος και αν κερδίσει την προεδρία, δεν συνεργάζεται με τη ΝΔ και τον Κυρ. Μητσοτάκη, με αποτέλεσμα να μένουν μόνο κόμματα της ακροδεξιάς ως εν δυνάμει συγκυβερνήτες...
Η μετατόπιση του άξονα του κομματικού συστήματος προς τα δεξιά είναι ένα σοβαρό ενδεχόμενο. Αν δει κανείς τα όσα έχουν προηγηθεί, θα έλεγε ότι αν απαιτηθεί να πάμε σε Κυβερνήσεις συνεργασίας, μια τέτοια εξέλιξη είναι περισσότερο πιθανή από τη συνεργασία Κεντροαριστεράς-Κεντροδεξιάς. Αλλά και η ευρύτερη εικόνα αυτό δείχνει. Το εκκρεμές της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής κινείται αναμφίβολα προς τα δεξιά. Οι διάφορες κατά τόπους ηγεσίες της Αριστεράς το ξέρουν αυτό, το νιώθουν, το αντιλαμβάνονται αλλά προς το παρόν αδυνατούν να το αντιμετωπίσουν με πειστικό και αποτελεσματικό τρόπο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ οδεύει προς το τέλος του, τουλάχιστον ως κυβερνητικό κόμμα; Υπάρχουν περιθώρια αναστροφής της κατάστασης;
Πολύ δύσκολο. Από τη θριαμβευτική νίκη του με ποσοστό πάνω 35% στις αρχές του 2015 που τον έφερε στη διακυβέρνηση, ακολουθεί διαρκή πτωτική πορεία. Δέκα χρόνια μετά πως να την αντιστρέψει; Όπως είπαμε και πριν, αυτό που περιμένουμε είναι περισσότερο μια αναμόρφωση του κομματικού συστήματος και λιγότερο μια αναδιάταξη συσχετισμών.
Αν ξανακερδίσει το κόμμα ο Στ. Κασσελάκης;
Ισχύουν όσα ήδη είπαμε.
Και το ΠΑΣΟΚ; Έχει προοπτική επιστροφής ως ο ένας από τους δυο πόλους του δικομματισμού;
Αυτό φαντάζει ως η αμέσως επόμενη εκδοχή. Αν δεν υπάρξει αναμόρφωση θα υπάρξει αναδιάταξη. Και η πιθανότερη εκδοχή είναι η ενίσχυση του ΠΑΣΟΚ ώστε σε πρώτη φάση να αναλάβει «καθήκοντα» δυνάμει αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Από πού εξαρτάται η εκλογή αρχηγού;
Στην καθημερινή πολιτική συζήτηση υπάρχει μια πεποίθηση ή αν θέλετε εικασία: ότι το ΠΑΣΟΚ έχει τώρα μια «πολιτική ευκαιρία». Ε λοιπόν -και παρά το ότι οι εκλογικές προτιμήσεις είναι πολυπαραγοντικές- από αυτό εξαρτάται η σημερινή εκλογή κατά βάση: ποια ή ποιος από τους υποψήφιους μπορεί να ενδυναμώσει και να αξιοποιήσει καλύτερα αυτή την πολιτική ευκαιρία.
Και μια πιο κρίσιμη ίσως ερώτηση. Οι εκλογείς που έχουν απωλεστεί από τα κόμματα στις ευρωεκλογές μπορεί να επιστρέψουν έστω στην πλειοψηφία τους ή χάθηκαν οριστικά από το πολιτικό μας σύστημα;
Προφανώς και μπορεί να επιστρέψουν! Θα ήταν πολύ δυσοίωνο για τη Δημοκρατία να πούμε ότι χάθηκαν οριστικά. Η βασική προϋπόθεση είναι να βελτιωθεί η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτών και πολιτικών. Και για να γίνει αυτό χρειάζεται περισσότερη δημοκρατική παιδεία για τους πολίτες και περισσότερη συνέπεια και αξιοπιστία από τους πολιτικούς