Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε κι επίσημα την Τρίτη το σχέδιο της για επέκταση της απαγόρευση του καπνίσματος και σε εξωτερικούς χώρους, σε μια προσπάθεια να περιορίσει την έκθεση ιδίως νέων και παιδιών στο παθητικό κάπνισμα.
Στην Ευρώπη μόνο, 70.000-80.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή της κάθε χρόνο από ασθένειες που σχετίζονται με το παθητικό κάπνισμα, ενώ η έκθεση στον καπνό του τσιγάρου συνδέεται αιτιολογικά με την αύξηση, κατά 25%-30%, της νοσηρότητας και της θνησιμότητας από στεφανιαία νόσο καθώς και με την πιθανή αύξηση της επίπτωσης των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, η προστασία παιδιών και νέων επιτάσσει την απαγόρευση του καπνίσματος αλλά και των θερμαινόμενων προϊόντων καπνού (ΘΠΚ) σε υπαίθριους χώρους αναψυχής όπου είναι πιθανό να συγκεντρώνονται παιδιά, όπως δημόσιες παιδικές χαρές, λούνα παρκ και πισίνες, αλλά και υπαίθριους χώρους που συνδέονται με χώρους υγειονομικής περίθαλψης και εκπαίδευσης, δημόσια κτίρια, εγκαταστάσεις παροχής υπηρεσιών, στάσεις και σταθμούς μέσων μαζικής μεταφοράς.
Στόχος της Επιτροπής είναι πλέον και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, τα οποία «κερδίζουν» όλο και περισσότερους νεαρούς χρήστες, αλλά και τα προϊόντα χωρίς νικοτίνη.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, όλα τα προϊόντα καπνού, συμπεριλαμβανομένων και των ΘΠΚ, είναι επιβλαβή. Παρά τους ισχυρισμούς που συχνά διατυπώνονται για «μείωση του κινδύνου» από τη χρήση των ΘΠΚ, δεν υπάρχουν επαρκή και αξιόπιστα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι είναι λιγότερο επιβλαβή από τα συμβατικά προϊόντα καπνού.
Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα, τα ΘΠΚ περιέχουν χημικές ουσίες, που δεν βρίσκονται στον καπνό των τσιγάρων και ενδεχομένως να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Επιπλέον περισσότερες από 20 επιβλαβείς και δυνητικά επιβλαβείς χημικές ουσίες εμφανίζουν σημαντικά υψηλότερες τιμές αναφοράς στα ΘΠΚ σε σχέση τα συμβατικά τσιγάρα.
Οι γνώσεις σχετικά με τις μακροχρόνιες επιπτώσεις του ηλεκτρονικού τσιγάρου στην υγεία είναι μέχρι στιγμής περιορισμένες και απαιτείται περαιτέρω έρευνα.
Ωστόσο, ο ΠΟΥ προειδοποιεί πως η χρήση προϊόντων νικοτίνης σε οποιαδήποτε μορφή, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών τσιγάρων, ιδίως από τους νέους και τις εγκύους, δεν είναι ασφαλής.
Για όλους τους χρήστες ηλεκτρονικού τσιγάρου, παράλληλα, το αερόλυμα που εισπνέουν περιέχει δυνητικά τοξικές ουσίες. Ωστόσο, υπάρχει έλλειψη δεδομένων σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του με αποτέλεσμα η τοξικότητα των ηλεκτρονικών τσιγάρων να χρήζει περαιτέρω διερεύνησης. Επομένως, στην παρούσα φάση δεν μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η μακροχρόνια χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων είναι ασφαλέστερη από εκείνη των προϊόντων καπνού.
Το παθητικό κάπνισμα από τις χημικές ουσίες του ηλεκτρονικού τσιγάρου ενδέχεται επίσης να αποτελεί σημαντικό κίνδυνο, ειδικά σε ευάλωτους πληθυσμούς.
Υπενθυμίζεται πως το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου έχει ως στόχο τη δημιουργία μιας «γενιάς χωρίς καπνό» έως το 2040, όπου λιγότερο από το 5% του πληθυσμού θα καπνίζει.
Τι ισχύει στην Ελλάδα για το τσιγάρο
Με το άρθρο 16 του Ν. 4633/2019 - που αντικατέστησε το άρθρο 3 του Ν. 3730/2008 - απαγορεύθηκε στην Ελλάδα το κάπνισμα, μεταξύ άλλων, και στους χώρους εργασίας.
Η σχετική διάταξη έχει ως εξής: « 1. Εκτός από όσες απαγορευτικές ή περιοριστικές διατάξεις ισχύουν και εφαρμόζονται ήδη, απαγορεύεται πλήρως, το κάπνισμα και η κατανάλωση προϊόντων καπνού στους ακόλουθους χώρους:
(α) σε όλους τους δημόσιους ή ιδιωτικούς χώρους, κλειστούς ή στεγασμένους, που χρησιμοποιούνται για την παροχή εργασίας, εξαιρουμένων των χώρων που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή προϊόντων καπνού,
(β) σε όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, ιδίως τα καταστήματα παρασκευής και προσφοράς φαγητών, ποτών, γλυκισμάτων, κάθε είδους παρασκευασμάτων γάλακτος, μικτών καταστημάτων και κέντρων διασκέδασης κατά την έννοια των διατάξεων της υπ` αριθμ. Υ1γ/Γ.Π./οικ.47829/2017 Υγειονομικής Διάταξης (Β` 2161), εξαιρουμένων των εξωτερικών τους χώρων, σε περίπτωση που είναι περιμετρικά ανοικτοί σε δύο πλευρές τουλάχιστον. Ως «εσωτερικός χώρος», για την εφαρμογή του παρόντος, νοείται και το αίθριο ή ο χώρος με συρόμενη ή αποσπώμενη οροφή, όπως και κάθε χώρος, με σκέπαστρο και ταυτόχρονα κλεισμένος με οποιονδήποτε τρόπο περιμετρικά.
(γ) στους παντός είδους κλειστούς χώρους αναμονής,
(δ) στα αεροδρόμια, εξαιρουμένων των χώρων που ειδικά θα προσδιοριστούν για τους καπνιστές,
(ε) στους σταθμούς μεταφορικών μέσων και επιβατικών σταθμών λιμένων,
στ) στα παντός είδους κυλικεία,
(ζ) στα παντός είδους μέσα μαζικής μεταφοράς συμπεριλαμβανομένων των επιβατηγών δημόσιας χρήσης αυτοκινήτων, με μετρητή (ταξί) και αγοραίων,
(η) στα πάσης φύσεως αυτοκίνητα, ιδιωτικής και δημοσίας χρήσης, όταν επιβαίνουν ανήλικοι κάτω των 12 ετών».
Σε περίπτωση παράβασης των άνω διατάξεων επιβάλλονται διοικητικά πρόστιμα, τα οποία, προκειμένου για κλειστούς χώρους εργασίας, προσδιορίζονται σε 100€ για τον καπνίζοντα και σε 500€ στον υπεύθυνο διαχείρισης ανά παράβαση. Σε περίπτωση υποτροπής δε διπλασιάζεται το προηγουμένως επιβληθέν πρόστιμο.