Καθώς πρόκειται για συστήματα διπλού ρόλου, παρατήρησης – αναγνώρισης και κρούσης, προσδίδουν σημαντικά αυξημένες δυνατότητες στα μικρά κλιμάκια και στους δύο ρόλους. Συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά την παρατήρηση – αναγνώριση, η εισαγωγή τους σε υπηρεσία θα αυξήσει δραματικά την τακτική επίγνωση των μικρών κλιμακίων, καθώς οι οργανικοί ηλεκτρο-οπτικοί αισθητήρες τους παρέχουν δυνατότητα συλλογής και μετάδοσης εικόνας και πληροφοριών ημέρα και νύκτα.
Σε ό,τι αφορά την κρούση, επιτρέπουν την προσβολή οροφής (top attack) μεγάλης ποικιλίας στόχων, όπου η θωράκιση είναι ανύπαρκτη ή υποδεέστερη της μετωπικής ή και πλευρικής, στην περίπτωση αρμάτων μάχης – τεθωρακισμένων οχημάτων, μειώνοντας σημαντικά την αποτελεσματικότητα των συστημάτων ενεργητικής προστασίας (APS: Active Protection System). Επίσης, παρέχουν στα μικρά κλιμάκια, υψηλής ακρίβειας οργανικές δυνατότητες προσβολής στόχων σε κατοικημένες περιοχές, αποβατικών δυνάμεων στη ξηρά ή εν πλω κατά τη προσέγγιση στην ακτή απόβασης, αεροπρογεφυρωμάτων, συγκεντρώσεων εχθρικών δυνάμεων.
Σημαντικό πλεονέκτημα των περιφερόμενων πυρομαχικών είναι επίσης ότι η μεταφορά και ανάπτυξη τους είναι δυνατή από στοιχείο μόλις δύο ατόμων (ενσωματώνονται στο ατομικό τους φόρτο), οχήματα ή και σκάφη επιφανείας.
Τα «καυτά» ερωτήματα
Ενώ όμως για την επιχειρησιακή αναγκαιότητα της προμήθειας ΠΠ δεν μπορεί να διατυπωθεί τεκμηριωμένη αντίρρηση, για τη μεθόδευση που οδήγησε στη επιλογή του συγκεκριμένου συστήματος, υπάρχουν πολλά ερωτήματα που απαιτούν απαντήσεις.
Καταρχάς, γιατί δεν επιλέχθηκε η διεξαγωγή τυπικής διαγωνιστικής διαδικασίας με αξιολόγηση πεδίου; Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, η απαίτηση διακρατικής συμφωνίας, η οποία ΥΠΟΤΙΘΕΤΑΙ ότι διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον, δεν είναι πρόβλημα καθώς ως γνωστόν η χώρα προμηθεύεται με διακρατικές συμβάσεις αμυντικό υλικό από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και το Ισραήλ, με πιο πρόσφατο παράδειγμα το μακρού βεληνεκούς, πολλαπλού ρόλου κατευθυνόμενο βλήμα SPIKE NLOS.
Ας μην ξεχνάμε ότι αν και οι συμβάσεις για την προμήθεια των φρεγατών τύπου FDI-HN και των μαχητικών Rafale συμβαλλόμενοι ήταν το ελληνικό δημόσιο και οι κατασκευαστές, εν τούτοις η κυβέρνηση συστηματικά προσπάθησε να δημιουργήσει την εντύπωση ότι ήταν διακρατικές.
Για ποιον λόγο και με βάσει ποιας τεκμηρίωσης αφαιρέθηκαν από την εισήγηση τα ισραηλινής προέλευσης περιφερόμενα πυρομαχικά Orbital K1 της ισραηλινής εταιρίας Aeronautics; Αφού δεν υπήρξε δοκιμή πεδίου για την αξιολόγηση των επιδόσεων, πώς τεκμηριώθηκαν οι ανώτερες τεχνικές και επιχειρησιακές επιδόσεις των Switchblade; Επίσης, αφού δεν διεξήχθη διαγωνιστική διαδικασία ώστε στο πλαίσιο αυτής να ζητηθεί η υποβολή δεσμευτικής οικονομικής προσφοράς πως προέκυψε ανταγωνιστικότερος ο συνδυασμός τιμής – επιδόσεων των Switchblade;
Αρκεί δε το σχόλιο ενός υπογράφοντος το ΦΕΕ για να μεταβληθεί η διαδικασία από διαγωνιστική σε απευθείας ανάθεση; Επίσης αρκεί περιήγηση στον δικτυακό τόπο της κατασκευάστριας AeroVironment για να διαπιστωθεί ότι η έκδοση Switchblade 300 με βεληνεκές 10 χλμ. πλέον δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των προϊόντων που τη δεδομένη στιγμή προωθεί εμπορικά η κατασκευάστρια.
Ρητώς δε αναφέρεται ότι αυτή έχει αντικατασταθεί από την επόμενης γενεάς Switchblade 300 Block 20 που αποτελεί τον διάδοχο της. Ας σημειωθεί ότι το 2016 η AeroVironment είχε ανακοινώσει την ανάπτυξη, σε συνεργασία με τον Στρατό των ΗΠΑ, της αναβαθμισμένης έκδοσης Block 10C, που χρησιμοποιούσε ψηφιακή ζεύξη δεδομένων (DDL: Digital Data Link). Σύμφωνα με τον δικτυακό τόπο της εταιρίας η Switchblade 300 Block 20 αναφέρεται με βεληνεκές 30 χλμ. (με τη χρήση κεραίας μεγάλης εμβέλειας) και αυτονομία 20+ λεπτών (οι αντίστοιχες επιδόσεις της αρχικής έκδοσης είναι 10 χλμ. και 15 λεπτά).
Οπότε εκ των πραγμάτων ανακύπτει το ΜΕΙΖΟΝ ερώτημα βάσει ποιας λογικής ο Ελληνικός Στρατός προμηθεύεται σήμερα την ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΑΦΩΣ ΥΠΟΔΕΕΣΤΕΡΩΝ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ; Κάποιος κακεντρεχής θα μπορούσε να υποθέσει για την εξυπηρέτηση των ΗΠΑ, του στρατηγικού σύμμαχου και κατά προέκταση της κατασκευάστριας στην ανάλωση αδιάθετων αποθεμάτων; Τι ακριβώς σημαίνει και πως σχετίζεται με αυτή τη διαπίστωση ο χρησιμοποιούμενος όρος «πρόσφατης παραγωγής» (recent production);
Η διάσταση των δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων
Μία δεύτερη, εξίσου πολύ ηχηρή, διάψευση του υπουργικού αφηγήματος περί καινοτομίας» αποτελεί και η παντελής έλλειψη συσχετισμού της προμήθειας των ΠΠ με την υπό υλοποίηση προμήθεια των μακρού βεληνεκούς, πολλαπλού ρόλου κατευθυνόμενων βλημάτων SPIKE NLOS.
Υπενθυμίζεται ότι η προμήθεια αφορά 17 επίγειες μονάδες πυρός SPIKE NMT. Στην τυπική της μορφή κάθε επίγεια μονάδα πυρός SPIKE NMT αποτελείται από δύο τροχοφόρα (4X4) τεθωρακισμένα οχήματα Plasan SandCat με ηλεκτρο-οπτικό σύστημα εντοπισμού στόχου (SUGHT-50HD), αναμεταδότη (transponder) BNET-V για επικοινωνίες φωνής και δεδομένων, τερματικό συστήματος διοίκησης, ελέγχου, επικοινωνιών, υπολογιστών και πληροφοριών (C4I: Command, Control, Communication, Computers & Information), σύστημα εκτόξευσης με τέσσερα έτοιμα προς εκτόξευση βλήματα SPIKE NLOS και αναχορηγία έξι βλημάτων και ένα όχημα αναγνώρισης εξοπλισμένο με δύο μη επανδρωμένα αεροσκάφη Orbiter 3B για τον εντοπισμό στόχων σε μεγάλες αποστάσεις, αναμεταδότη (transponder) BNET-V για επικοινωνίες φωνής και δεδομένων και τερματικό συστήματος C4I.
Ας σημειωθεί ότι ως μέλος της οικογένειας Orbiter, το 1Κ χρησιμοποιεί κοινό λογισμικό, πρωτόκολλα επικοινωνίας, ζεύξεις δεδομένων και προσωπικό επίγειο σταθμό ελέγχου (PGCS) με τα υπόλοιπα μέλη της οικογενείας. Από την εξέλιξη της προμήθειας των ΠΠ αποδεικνύεται ότι ουδείς στο Γενικό Επιτελείο Στρατού (ΓΕΣ) εξέτασε τη δυνατότητα συσχέτισης των δύο προμηθειών σε λειτουργικό επίπεδο καθώς λόγω δυνατοτήτων και επιδόσεων κάθε επίγεια μονάδα πυρός SPIKE NLOS μπορεί να αποτελέσει κόμβο (node) σε μια δικτυοκεντρική αρχιτεκτονική που θα έχει δυνατότητα οργανικού ή συνεργατικού εντοπισμού στόχου και οργανικής ή συνεργατικής (με ΠΠ) προσβολής του.
Είτε με κατευθυνόμενο βλήμα SPIKE NLOS είτε με ΠΠ εφόσον πρόκειται για στόχο υποδεέστερης αξίας που δεν δικαιολογεί την ανάλωση ενός SPIKE NLOS. Καθώς δε τα Orbiter 1K είναι πολλαπλής χρήσης, δηλαδή μπορεί να εκτελέσει αποστολές επιτήρησης στόχων, διόρθωσης πυρών πυροβολικού, επιτήρησης πεδίου της μάχης και πρόσκτησης και κατάδειξης στόχων αλλά και καταστροφής αυτών αλλά και επαναχρησιμοποιούμενα (λόγω της δυνατότητας ανάκτησης που ενσωματώνουν), είναι εύκολα αντιληπτή η σε πολλαπλά επίπεδα ενίσχυση των δυνατοτήτων και της ευελιξίας στη χρήση των SPIKE NMT. Φαίνεται όμως ότι για το ζήτημα αυτό δεν υπήρξε επικοινωνία μεταξύ της Διεύθυνσης Πεζικού (που έχει την υπευθυνότητα για το SPIKE NLOS) και της Διεύθυνσης Ειδικών Δυνάμεων (για τα ΠΠ) του ΓΕΣ.
Αδικαιολόγητος αποκλεισμός της εγχώριας βιομηχανίας
Η μεθόδευση της προμήθειας για τα ΠΠ αποτελεί επίσης ακόμη ένα σοβαρό πλήγμα για την εγχώρια βιομηχανία. Το επιχείρημα ότι η «δυνατότητα συμμετοχής της εγχώριας βιομηχανίας θα εξεταστεί κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης (στη συγκεκριμένη περίπτωση με τις αμερικανικές κρατικές αρχές» ουδεμία πρακτική αξία έχει.
Είναι δε απορίας γιατί ενώ αποφασίζεται η διάθεση περίπου 79 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα προμήθειας ΠΠ δεν αφαιρέθηκε μικρό ποσοστό του προϋπολογισμού (για παράδειγμα το 10%) για την παράλληλη υλοποίηση διαδικασίας αξιολόγησης και εφόσον τελικά πληρούν τις επιχειρησιακές και τεχνικές απαιτήσεις, επιλογής προϊόντων της εγχώριας βιομηχανίας.
Σε τελική ανάλυση το οικονομικό κόστος για το υπουργείο Εθνικής Άμυνας θα ήταν αυτό της διεξαγωγής της διαδικασίας και το επιχειρησιακό κόστος (περιορισμός των προς προμήθεια ποσοτήτων κατά 10%) μάλλον ανεπαίσθητο και θα μπορούσε εύκολα να αναπληρωθεί σε επόμενη προμήθεια (στην περίπτωση που η εγχώρια βιομηχανία αποτύγχανε να παραδώσει προϊόν).
Διαγωνισμός, η βέλτιστη λύση
Εν κατακλείδι η προμήθεια των ΠΠ με τη μορφή που θα εισαχθεί στην Ειδική Διαρκή Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων της Βουλής αποτελεί προϊόν μη αντικειμενικής διαδικασίας αξιολόγησης που δεν περιλάμβανε δοκιμές πεδίου στο ελληνικό θέατρο επιχειρήσεων, είναι αμφίβολης επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας και σκόπιμο αποκλεισμό της εγχώριας βιομηχανίας από την προμήθεια του συστήματος ΠΠ, που βρίσκεται σαφώς εντός των τεχνολογικών και παραγωγικών δυνατοτήτων της.
Τα μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής θα πρέπει να ζητήσουν τη διεξαγωγή τυπικού διαγωνισμού ώστε να επιλεγεί η βέλτιστη λύση. Με τη διεξαγωγή διαγωνισμού θα διακριβωθούν μέσων των δοκιμών πεδίου οι επιδόσεις και οι δυνατότητες κάθε υποψηφιότητας, θα συμπιεστεί το κόστος λόγω ανταγωνισμού και εφόσον δεν επιλεγεί εγχώριας σχεδίασης λύση, θα διασφαλιστεί το μέγιστο δυνατό ποσοστό εγχώριας συμπαραγωγής.
https://www.defence-point.gr/