Εκατοντάδες σχολεία στις Βρυξέλλες και στη νότια περιφέρεια της Βαλλονίας του Βελγίου πρόκειται να ακολουθήσουν το παράδειγμα του ιδρύματος. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η νέα κυβέρνηση της γαλλόφωνης κοινότητας της Βαλλονίας ανακοίνωσε σχέδια για απαγόρευση των smartphones στα δημοτικά σχολεία, καθώς και στα τρία πρώτα χρόνια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ του Politico.
Πολλά σχολεία, ωστόσο, δεν περιμένουν να οριστικοποιηθεί το σχέδιο πριν προχωρήσουν με τις δικές τους απαγορεύσεις.
Η τάση δεν υπάρχει μόνο στο Βέλγιο. Η Ολλανδία έχει απαγορεύσει τις συσκευές και οι υπουργοί Παιδείας στη Γαλλία και την Ιρλανδία δήλωσαν την περασμένη εβδομάδα ότι το εξετάζουν επίσης.
Η απαγόρευση των smartphones στην τάξη φαίνεται εύκολη λύση εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών ότι οι συσκευές αποτελούν πηγή απόσπασης της προσοχής και hotspot για διαδικτυακό εκφοβισμό.
Η επίδραση του υπερβολικού χρόνου χρήσης της οθόνης στην ψυχική υγεία των παιδιών έχει εκτοξευτεί ψηλά την πολιτική ατζέντα, ενώ το ζήτημα εντάχθηκε στο πρόγραμμα της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλας Φον Ντερ Λάιεν, για την επόμενη θητεία της.
«Τα πρώτα και τα εφηβικά χρόνια είναι κρίσιμα για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και της προσωπικότητας και είναι επίσης περίοδοι ευπάθειας σε βλάβες από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τον υπερβολικό χρόνο χρήσης της οθόνης», έγραψε.
Τα σχολεία είναι πλέον το κύριο μέρος όπου εμφανίζεται το φαινόμενο, με τους δασκάλους να βλέπουν ότι πολλές εφαρμογές αποσπούν την προσοχή των μαθητών από τη μάθηση. Κάποια, όπως το TikTok, είναι γνωστά σε όλους.
Σύμφωνα με τον Bogaerts, το Snapchat, το οποίο διαθέτει λειτουργία ανταλλαγής μηνυμάτων, είναι επίσης πολύ δημοφιλές μεταξύ των εφήβων.
Μια σχετικά νέα εφαρμογή είναι το TenTen και μετατρέπει τα smartphones σε ζωντανό walkie-talkie, το οποίο βοηθά τους μαθητές να συνομιλούν με φίλους τους σε άλλη τάξη.
Διάσπαση προσοχής
Εφαρμογές σαν αυτές αναγκάζουν τα σχολεία να αναζητήσουν τρόπους για το «πώς να αποφύγουν τη μεγάλη χρήση των smartphones που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ομαλή λειτουργία των μαθημάτων», δήλωσε η Géraldine Kamps, εκπρόσωπος της γαλλόφωνης σχολικής ομοσπονδίας Wallonie-Bruxelles Enseignement (WBE).
Η σχολική ομοσπονδία έχει τώρα μια σαφή απάντηση: πλήρης απαγόρευση των smartphones.
Ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι απαγορεύσεις επιβάλλονται μόνο επειδή προηγούμενες, λιγότερο δρακόντειες προσπάθειες ρύθμισης της χρήσης smartphone εντός των τάξεων είχαν αποτύχει.
«Ένα κοινό θέμα στα σχολεία ήταν: πρέπει να μάθουμε στα παιδιά πώς να “αντιμετωπίζουν” ένα smartphone. Είναι μέρος της ζωής τους, μπορεί να έχει θέση στο σχολείο», δήλωσε ο Lieven De Marez, καθηγητής στα μέσα, την τεχνολογία και την καινοτομία στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης που συνεργάζεται επίσης με το βελγικό ερευνητικό κέντρο Imec.
Ωστόσο, οι δάσκαλοι αγωνίστηκαν να επιβάλουν τους δικούς τους κανόνες απλώς και μόνο επειδή η παρόρμηση των μαθητών να χρησιμοποιούν smartphone ήταν πολύ υψηλή.
Η πλήρης απαγόρευση έχει πλέον το πλεονέκτημα της σαφήνειας: «Θα φέρει ειρήνη στα σχολεία. Δεν θα υπάρξει εκφοβισμός στον κυβερνοχώρο, οι δάσκαλοι δεν θα μαγνητοσκοπηθούν, η προσοχή δεν θα διασπάται», είπε ο De Marez.
Αλλά, μια απαγόρευση έχει επίσης ένα μειονέκτημα, υποστήριξε, λέγοντας ότι δεν θα διδάσκεται στα παιδιά πώς να εργάζονται ή να ασχολούνται με smartphone μεταξύ των κρίσιμων ηλικιών 12 και 18 ετών, όταν διαμορφώνεται το τμήμα του εγκεφάλου που διαχειρίζεται την εστίαση και την προσοχή.
Κάποιοι προτείνουν ότι οι εφαρμογές θα μπορούσαν ακόμα και να βοηθήσουν να διδάξουν στα παιδιά πώς να έχουν υγιείς σχέσεις με τις συσκευές τους.
«Υπάρχουν συγκεκριμένες εφαρμογές μέσα στο smartphone για να ελέγξετε ποιες εφαρμογές χρησιμοποιούνται εντατικά, ή πόσο καιρό είστε συνδεδεμένοι», δήλωσε ο Michel Walrave, καθηγητής επικοινωνιακών σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας.
Υποστήριξε ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε συζητήσεις εντός της τάξης σχετικά με το πώς οι τεχνικές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να κρατήσουν τους ανθρώπους κολλημένους στα τηλέφωνά τους.
Σε πολλά σχολεία, οι μαθητές χρησιμοποιούν ήδη φορητούς υπολογιστές κατά τη διάρκεια του μαθήματος, κάτι που θα μπορούσε να βοηθήσει τα παιδιά να πλοηγηθούν στον ψηφιακό κόσμο χωρίς μακροχρόνια έκθεση σε smartphone.
«Χρειάζονται τηλέφωνο, αν έχουν υπολογιστή; Λοιπόν, καθόλου», είπε ο Bogaerts.
Εφαρμογή του νέου μέτρου και στην Ελλάδα
Υπενθυμίζεται ότι το μέτρο θα εφαρμοστεί και στην Ελλάδα καθώς η απαγόρευση εμφανούς κατοχής και χρήσης κινητού στα σχολεία περιλαμβάνεται στις 11 αλλαγές που παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια σύσκεψης υπό τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη με την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και έχουν στόχο τη βελτίωση της διδακτικής διαδικασίας και της σχολικής ζωής το προσεχές σχολικό έτος, το οποίο αρχίζει στις 11 Σεπτεμβρίου.
Συγκεκριμένα, ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε:
«Θέλω να κάνω μία ξεχωριστή μνεία σε μία μεγάλη προσπάθεια, την οποία θα ξεκινήσουμε από φέτος ουσιαστικά και στην οποία θέλουμε τη στήριξη όλων των μαθητών, των γονέων, αλλά και των εκπαιδευτικών. Και η προσπάθεια αυτή έχει να κάνει με το γεγονός ότι τα κινητά δεν πρέπει να έχουν θέση στα σχολεία. Το κινητό μπορεί ο μαθητής να το φέρνει στο σχολείο, αλλά πρέπει να είναι στην τσάντα κατά τη διάρκεια όλης της σχολικής ημέρας.
Και ο λόγος για τον οποίο θέλουμε να επιμείνουμε πολύ σε αυτή την προσπάθεια είναι πολύ απλός. Τα επιστημονικά δεδομένα πια για το πώς η χρήση του κινητού κατά τη διάρκεια της ημέρας στο σχολείο επηρεάζει την ίδια τη μαθησιακή διαδικασία είναι καταλυτικά. Από την διάσπαση προσοχής μέχρι άλλα σημαντικά ζητήματα είναι σαφές ότι το κινητό δεν έχει θέση στο σχολείο την ώρα της ημέρας.
“Το κινητό στην τσάντα”, λοιπόν, είναι το σύνθημα με το οποίο θέλουμε να ανοίξουν τα σχολεία αυτή την ακαδημαϊκή χρονιά. Είναι μια νέα προσπάθεια. Θέλω να το τονίσω ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση. Δεν έχουμε κατά ανάγκη την απαίτηση να έχουμε 100% συμμόρφωση από την πρώτη στιγμή, αλλά θέλουμε να εξηγήσουμε και στα παιδιά και στους γονείς και στους εκπαιδευτικούς γιατί είναι σημαντικό ο μαθητής, η μαθήτρια στο σχολείο να είναι απολύτως προσηλωμένοι στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Με τη χρήση tablets, όποτε αυτό χρειάζεται, αλλά χωρίς τη διάσπαση προσοχής που δυστυχώς προκαλείται αναπόφευκτα όταν οι μαθητές περνούν πολλές ώρες σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Και νομίζω ότι όλοι οι γονείς αντιλαμβάνονται απόλυτα αυτό το οποίο λέω».